روشهای تشخیص سرطان سینه در مردان

دکتر محمد اعظمی [ متخصص رادیولوژِی ]آدرس وب سایت : www.radiologymarkazi.ir
آدرس مطب : اصفهان ، خیابان شمس ابادی، روبروی عیسی بن مریم، ساختمان صبا تلفن مطب : 32202762 - 031

پستان در مردان و زنان از چربی، بافت فیبری به نام استروما، نوک سینه‌ها، مجاری (لوله‌هایی که شیر را به نوک سینه‌ها می‌برند) و غدد تولید کننده شیر تشکیل شده است. در دوران بلوغ، هورمون‌های موجود در بدن دختران باعث رشد بافت سینه آنها می‌شود، در حالی که هورمون‌های موجود در بدن پسرها رشد سینه‌ها را محدود می‌کنند، بنابراین بافت سینه‌ آنها کوچک می‌ماند. تصور غالب بر این است که مردان به سرطان سینه مبتلا نمی‌شوند. اگرچه سرطان سینه در زنان بسیار شایع‌ تر است؛ اما مردان نیز ممکن است به سرطان سینه مبتلا شوند. سرطان سینه مردان یک بیماری نادر است. خطر ابتلا به سرطان سینه در طول زندگی یک مرد به طور متوسط حدود یک در ۱۰۰۰ است (در مقایسه با یک از هر ۸ زن). اگر در صورت شروع هرگونه ضایعه غیر طبیعی، آن ضایعه به موقع تشخیص داده شده و درمان شود، از پیشرفت آن ضایعه به سمت سرطان پیشگیری می شود.

علل ابتلا به سرطان پستان در مردان

هنوز مشخص نیست که به طور دقیق چه عواملی به سرطان پستان در آقایان منجر می شود. وقتی برخی سلول های پستان سریع تر از سایر سلول های سالم تکثیر می شوند، تومور سرطانی شکل می گیرد که ممکن است به بافت های مجاور، غدد لنفاوی یا سایر قسمت های بدن گسترش یابد.

علائم سرطان سینه در مردان

شایع ترین علائم سرطان سینه در مردان، برآمدگی و برجستگی بدون درد و سفتی است که در زیر نوک سینه به وجود می آید. اندازه سرطان سینه در مردان در تشخیص اولیه معمولاً 5/2سانتیمتر قطر دارد. تشکیل سرطان در زیر نوک سینه ممکن است رنگ نوک سینه را تغییر داده و به رنگ جدیدی در بیاورد. علاوه بر این، از نشانه های دیگر می توان به موارد زیر اشاره کرد:

1. زخمی شدن پوست سینه
2. جمع شدن نوک سینه به سمت داخل
3. قرمزی، خارش یا فلسی شدن نوک سینه
4. ورقه ورقه شدن یا کم رنگ شدن پوست سینه
5. ترشحات نوک سینه
6. درد در نوک سینه

عوامل خطر سرطان سینه در مردان

عواملی که خطر ابتلا به سرطان سینه در مردان را افزایش می‌دهند عبارتند از:

• سن بالا: با افزایش سن خطر ابتلا به سرطان سینه افزایش می‌یابد. سرطان سینه مردان اغلب در مردان 60 ساله تشخیص داده می‌شود.
• قرار گرفتن در معرض استروژن: اگر از داروهای مرتبط با استروژن مانند داروهای هورمون درمانی برای سرطان پروستات استفاده می‌کنید، خطر ابتلا به سرطان سینه در شما افزایش می‌یابد.
• سابقه خانوادگی سرطان سینه: اگر یکی از اعضای نزدیک خانواده شما مبتلا به سرطان سینه باشد، احتمال بیشتری برای ابتلا به این بیماری در شما وجود دارد.
• سندرم کلاین فلتر: این سندرم ژنتیکی زمانی رخ می‌دهد که پسران با بیش از یک نسخه از کروموزوم X متولد شوند. سندرم کلاین فلتر باعث رشد غیر طبیعی بیضه‌ها می شود. در نتیجه، مردان مبتلا به این سندرم سطوح پایین‌تری از برخی هورمون‌های مردانه (آندروژن) و هورمون‌های زنانه (استروژن) را تولید می‌کنند.
• بیماری کبد: برخی از شرایط، مانند سیروز کبدی، می‌تواند باعث کاهش هورمون‌های مردانه و افزایش هورمون‌های زنانه شود و خطر ابتلا به سرطان سینه را افزایش دهد.
• چاقی: چاقی با سطوح بالاتر استروژن در بدن مرتبط است که خطر ابتلا به سرطان سینه مردان را افزایش می‌دهد.
• بیماری یا جراحی بیضه: داشتن بیضه‌های ملتهب (اورکیت) یا جراحی برای برداشتن بیضه (ارکیکتومی) می‌تواند خطر ابتلا به سرطان سینه در مردان را افزایش دهد.

انواع سرطان سینه مردان

ساختار کلی بافت سینه در مردان و زنان یکسان است. سینه از غدد شیری، مجرای شیر و چربی تشکیل شده است. سرطان سینه از یکی از این بخش‌ها شروع می‌شود و ممکن است به بخش‌های مجاور یا حتی دیگر اندام‌ها گسترش پیدا کند. انواع سرطان سینه براساس محل آغاز سرطان دسته‌بندی می‌شود:

• کارسینوم داکتال درجا: در این نوع سرطان پستان، مجرای شیری سرطانی می‌شود؛ ولی سرطان به دیگر بخش‌های سینه گسترش پیدا نمی‌کند.
• کارسینوم داکتال تهاجمی: این سرطان نیز از مجرای شیری شروع می‌شود؛ اما گسترش پیدا کرده و با گسترش به دیگر بخش‌های پستان، تشکیل غده می‌دهد.
• سرطان التهابی پستان: برخلاف کارسینوم داکتال تهاجمی، این نوع سرطان باوجود اینکه بخش‌های مختلف سینه را درگیر می‌کند؛ ولی باعث تشکیل غده نمی‌شود.
• بیماری پاژه پستان: این نوع سرطان ابتدا مجرای شیری را سرطانی کرده، سپس به نوک سینه گسترش پیدا می‌کند.
• کارسینوم لوبولار درجا: این بیماری با سرطانی شدن غدد شیری شروع می‌شود. البته کارسینوم لوبولار درجا به‌ندرت در مردان دیده می‌شود.
• سایر انواع سرطان سینه: سرطان سینه انواع دیگری نیز دارد؛ ولی سایر اقسام این سرطان در مردان دیده نمی‌شوند یا بسیار نادر هستند.

مراحل سرطان پستان در مردان

سرطان سینه در مردان بسته به اندازه‌ی تومور و میزان گسترش آن، به پنج مرحله طبقه‌بندی می‌شود:

مرحله‌ی صفر (Stage 0)

ازآنجایی‌که اغلب موارد سرطان سینه مردان از مجرای شیری شروع می‌شوند، این مرحله با نام کارسینوم داکتال درجا نیز شناخته می‌شود. در این مرحله، سلول‌های سرطانی فقط در مجرای شیری دیده می‌شوند و هنوز به بافت‌های چربی مجاور گسترش پیدا نکرده‌اند.

مرحله‌ی یک (Stage I)

مرحله‌ی یک به حالتی گفته می‌شود که اندازه‌ی تومور کوچک‌تر از دو سانتی‌متر بوده و به غدد لنفاوی گسترش پیدا نکرده یا سرطان موجود در غدد لنفاوی در سطح میکروسکوپی باشد (تنها زیر میکروسکوپ تشخیص داده شود.)

مرحله‌ی دو (Stage II)

در این مرحله اندازه‌ی تومور بین ۲ تا ۵ سانتی‌متر است و سرطان به چند غده‌ی لنفاوی در زیربغل گسترش پیدا کرده است.

مرحله‌ی سه (Stage III)

در مرحله‌ی سوم سرطان به چندین غده‌ی لنفاوی در زیربغل یا سایر غدد لنفاوی گسترش پیدا کرده است. همچنین ممکن است سرطان در دیواره‌ی قفسه‌ی سینه گسترش پیدا کرده باشد.

مرحله‌ی چهار (Stage IV)

در آخرین مرحله‌ی سرطان سینه مردان، تومور ممکن است هر اندازه‌ای داشته باشد. سرطان در این مرحله به بافت‌ها و اندام‌های دوردست گسترش یافته است و ممکن است مغز استخوان، کبد، مغز یا ریه‌ها را درگیر کرده باشد. همچنین ممکن است غدد لنفاوی دور یا نزدیک به سینه، سرطانی شده باشند.

تشخیص سرطان سینه در مردان

• معاینه بالینی پستان: پزشک از نوک انگشتان خود برای بررسی سینه‌ها و نواحی اطراف پستان بیمار از نظر توده یا سایر تغییرات استفاده می‌کند. پزشک میزان بزرگی توده‌ها، احساس آنها و نزدیکی آنها به پوست و ماهیچه‌ها را ارزیابی می‌کند.
• تست‌های تصویربرداری: آزمایش‌های تصویربرداری تصاویری از بافت سینه شما ایجاد می‌کند که به پزشک اجازه می‌دهد نواحی غیر طبیعی را شناسایی کند. آزمایش‌ها ممکن است شامل عکس‌برداری با اشعه ایکس پستان (ماموگرافی) یا سونوگرافی سینه باشد که از امواج صوتی برای ایجاد تصاویر استفاده می‌کند.
• برداشتن نمونه‌ای از سلول‌های پستان برای آزمایش (بیوپسی): بیوپسی تنها راه قطعی برای تشخیص سرطان سینه است. در طول بیوپسی، پزشک از یک دستگاه سوزنی تخصصی که توسط اشعه ایکس یا آزمایش تصویربرداری دیگری هدایت می‌شود، برای استخراج هسته‌ای از بافت ناحیه مشکوک استفاده می‌کند.

نمونه‌های بیوپسی برای تجزیه و تحلیل به آزمایشگاه فرستاده می‌شوند تا کارشناسان سرطانی بودن سلول‌ها را تعیین کنند. نمونه بیوپسی نیز برای تعیین نوع سلول‌های درگیر در سرطان سینه، تهاجمی بودن (درجه) سرطان و اینکه آیا سلول‌های سرطانی گیرنده‌های هورمونی یا گیرنده‌های دیگری دارند که ممکن است بر گزینه‌های درمانی شما تأثیر بگذارد، تجزیه و تحلیل می‌شود. بسته به شرایط خاص شما ممکن است آزمایش‌ها و روش‌های دیگری توصیه شود.

درمان سرطان سینه مردان

همانند سرطان سینه در زنان ، درمان های دارویی بستگی به مرحله پیشرفت و شرایط فیزیکی بیمار مبتلا به سرطان سینه مردانه دارد؛ ولی به طور کلی شیوه درمان سرطان سینه در آقایان و خانم ها یکسان بوده و با هم تفاوتی نمی کند. بیشتر مردان پس از تشخیص اولیه سرطان سینه تحت عمل جراحی قرار می گیرند. ماستکتومی رادیکال اصلاح شده یا همان modified radical mastectomy (برداشتن سینه و قسمت هایی از زیر بغل یا گره های لنفاوی) رایج ترین شیوه درمان سرطان سینه در مردان است. گاهی اوقات ممکن است پزشک جراح قسمتی از عضلات در قفسه سینه را نیز از سینه خارج کند.
اغلب بعد از انجام عمل جراحی، درمان های کمکی و جانبی برای فرد تجویز می شود. این درمان های جانبی خصوصاً در زمانی که سرطان به گره های لنفاوی (سرطان گره-مثبت) کشیده شده، مفید و مؤثر خواهند بود. درمان های کمکی برای سرطان سینه شامل شیمی درمانی، پرتو درمانی و هورمون درمانی می شود. اگر فرد دچار سرطان متاستازیک شده باشد، ممکن است از شیمی درمانی، هورمون درمانی یا هر دو همراه با هم تجویز شود.

• شیمی درمانی

شیمی درمانی، شیوه ای درمانی است که در آن از داروهای مختلفی استفاده می شود که رشد سلول های سرطانی را به قدری کند می کنند حتی ممکن است باعث نابودی و از بین رفتن آنها شوند. درمان های شیمی درمانی ممکن است با استفاده از قرص، تزریق یا از طریق تزریق داخل وریدی صورت بگیرد که کاملاً بستگی به داروهای تجویز شده دارد. معمولاً برای درمان فرد ترکیبی از داروهای مختلف تجویز شده و درمان به صورت دوره ای صورت می گیرد تا فرد بیمار بعد از هر دوره درمان، زمانی برای بهبود و ریکاوری داشته باشد. امروزه در داروهای بسیاری برای درمان سرطان سینه استفاده می شود؛ اما همان داروهای استفاده شده برای سرطان سینه زنان می تواند به بهبود سرطان سینه درمان نیز مؤثر باشد. در بیشتر موارد، شیمی درمانی به صورت سرپایی صورت می گیرد. البته درمان با داروهای شیمی درمانی ممکن است عوارض جانبی مانند خستگی، ریزش مو، حالت تهوع و استفراغ به همراه داشته باشد.

• پرتو درمانی

پرتو درمانی، شیوه ای درمانی است که در آن از پرتوهای با انرژی بالا برای نابود کردن سلول های تومور استفاده می شود. پرتو درمانی ممکن است به دو شیوه خارجی (با استفاده از دستگاهی برای ارسال پرتوها به داخل تومور) یا داخلی (قرار دادن مواد رادیواکتیو در داخل سوزن ها یا catheters و وارد کردن به بدن بیمار) صورت پذیرد.

• هورمون درمانی

درمان هورمونی از ترشح هورمون هایی که باعث تحریک و رشد بیشتر سلول های سرطانی می شود جلوگیری می کند. حتی مانع از پیوند سلول های سرطانی می شوند. بیش از ۹۰ درصد از سرطان سینه مردان به علت گیرنده های استروژنی بوده و می تواند با داروهای هورمونی بهبود بیابد. در این نوع درمان به کلی جلوی عملکرد استروژن بر روی سلول های سرطانی گرفته می شود. البته استفاده از این نوع داروها باعث بروز عوارض جانبی مانند افزایش وزن، تغییرات خلق و خو و ناتوانی جنسی یا گر گرفتگی خواهد شد.
در حالی که هدف بسیاری از درمان های هورمونی، استروژن ها هستند. مطالعات نشان داده است که درمان های مستقیم برای سرکوب هورمون های مردانه (آنتی آندروژن ها) می تواند به کاهش اندازه متاستازهای سلول سرطانی مردان کمک کند. البته علت کارساز بودن آنتی آندروژن ها هنوز مشخص نیست. در گذشته برای کاهش میزان آندروژن از ارکید کتومی (برداشتن بیضه ها) استفاده می شد؛ ولی هم اکنون شیوه های درمانی غیر جراحی علاقه مندان بیشتری دارد. داروهایی که به عنوان LHRH شناخته می شوند نیز می توانند به کاهش تولید هورمون های مردانه در بیضه ها کمک کند. حتی جایگزین این عمل جراحی شوند.

• درمان هدفمند

شامل عواملی می شود که برای هدف قرار دادن یکی از تغییرات سرطانی در سلول ها طراحی شده اند. یکی از مثال های درمان هدفمند شامل (trastuzumab Herceptin) می شود که یک آنتی بادی مونو کلونال بوده و فعالیت پروتئین شناخته شده به عنوان HER2-neu را مسدود می کند. شیوه درمانی Trastuzumab در درمان سرطان های سینه زنانه مؤثر واقع شده است؛ ولی متأسفانه هنوز تحقیقات گسترده ای در این مورد برای سرطان سینه مردان صورت نگرفته است. در صورتی که سرطان بعد از انجام عمل جراحی و برداشته شدن، دوباره در محلی قبلی به وجود بیاید، به عنوان local recurrence (عود موضعی) شناخته می شود. با استفاده از عمل جراحی همراه با شیمی درمانی یا پرتو تراپی مورد درمان مجدد قرار می گیرد.