سرطان پستان از رشد بیش از حد و غیر طبیعی سلول ها در بافت های مختلف پستان ( شامل غدد تولید کنند شیر و مجاری شیری انتقال دهنده شیر ) ایجاد می شود. این سرطان، شایع ترین بدخیمی بین زنان بوده و از علل شایع مرگ و میر است. با تشخیص و درمان زودهنگام، این بدخیمی کاملاً قابل درمان است، به طوری که با اجرای برنامه غربالگری و تشخیص زودهنگام سرطان، بیش از 90 درصد مبتلایان درمان می شوند.

غربالگری به معنای استفاده از آزمایش ها و معاینات پزشکی جهت تشخیص زودهنگام بیماری ها پیش از بروز علائم آنها است؛ چراکه بروز علائم برخی بیماری ها و سرطان ها هنگامی صورت میگیرد که درمان آنها دیگر پاسخ نمی دهد یا صرف هزینه مالی بیشتری را می طلبد.

غربالگری پستان شامل معاینه، آزمایش، ماموگرافی و سونوگرافی است که از طریق آنها پزشک می تواند اولین نشانه های سرطان را در افرادی که هنوز علامتی ندارند تشخیص بدهد . استفاده دوره ای از غربالگری پستان در زنان بالای 40 سال می تواند میزان مرگ و میر به دلیل سرطان پستان را به میزان قابل توجهی کاهش دهد.

علت و عوامل خطر سرطان پستان

موارد زیر تعیین کننده سن سرطان سینه هستند:

• زن بودن
• سنین بین 50 تا 70 سال و در دوره پس از یائسگی
• داشتن اقوام مبتلا به سرطان سینه در خانواده (از طرف مادر یا پدر. در واقع هر چه درجه خویشاوندی نزدیکتر باشد و تعداد اقوام مبتلا به سرطان سینه بیشتر باشد، خطر ابتلا به آن بیشتر می شود.)
• قاعدگی زودرس، یائسگی دیررس
• زنانی که زایمان نداشته اند.
• زنانی که بالای 30 سالگی زایمان می کنند.
• زنانی که به نوزادانشان شیر نمی دهند.
• انجام طولانی مدت هورمون درمانی
• زندگی در محیط پر استرس زندگی شهری مدرن
• چاقی ( افزایش وزن به خصوص بعد از یائسگی و مصرف غذاهای غنی از چربی های اشباع شده)
• عدم فعالیت بدنی

علائم سرطان پستان

سرطان پستان نیز مانند بسیاری از بیماری های دیگر با علائمی همراه است. در ادامه به شایع ترین علائم سرطان سینه اشاره می کنیم:

1. وجود توده یا ضخیم شدن پستان که با بافت اطراف آن تفاوت دارد از شایع ترین علائم سرطان سینه می باشد.
2. درد در زیر بغل یا پستان که با چرخه ماهانه تغییر نمی کند.
3. خروج ترشح از نوک پستان ، که اغلب حاوی خون است.
4. تغییر در اندازه، شکل یا ظاهر پستان
5. وارونگی در نوک پستان که به تازگی اتفاق افتاده باشد.
6. لایه لایه شدن، پوسته پوسته شدن، برجستگی پستان یا پوسته پوسته شدن هاله و نوک پستان
7. قرمزی یا گودشدگی پوست پستان شبیه به پوست پرتقال.

مراحل سرطان پستان

پزشک با توجه به اندازه تومور پستان و همچنین گسترش آن در غدد لنفاوی یا سایر نقاط بدن، سرطان را مرحله بندی می کند.

1. مرحله 0: این مرحله با عنوان ductal carcinoma in situ شناخته می شود که در آن، سلول های سرطانی محدود به درون مجاری هستند و به بافت های اطراف حمله نمی کنند.
2. مرحله 1: در این مرحله، اندازه تومور سینه تا 2 سانتی متر می باشد، هیچ گره لنفاوی را تحت تأثیر قرار نداده است و یا گروه های کوچکی از سلول های سرطانی در غدد لنفاوی وجود دارد.
3. مرحله 2: تومور سینه در این مرحله 2 سانتیمتر است و شروع به گسترش به گره های مجاور می کند و یا بین 2 تا 5 سانتی متر بوده و به غدد لنفاوی گسترش نیافته است.
4. مرحله 3: تومور سینه تا 5 سانتیمتر طول دارد و در چندین غدد لنفاوی گسترش یافته است یا تومور بزرگتر از 5 سانتی متر است و در تعداد کمی از غده لنفاوی گسترش یافته است.
5. مرحله 4: در این مرحله سرطان به اندام های دوردست که اغلب استخوان ها، کبد ، مغز یا ریه ها هستند، گسترش یافته است.

غربالگری سینه برای چه افرادی ضروری است؟

خطر سرطان سینه بانوان را وادار می کند تا در هر سنی که هستند، سینه های خود را با انجام تست های غربالگری آزمایش کنند؛ اما در برخی افراد انجام این تست ضروری تر است:

• افراد بالای 20 سال که در خانواده آنان سابقه ابتلا به سرطان وجود دارد.
• افراد بالای 40 سال
• بانوانی 25 سال به بالا که دارای جهش های ژنتیکی هستند.

متدهای مختلف در غربالگری سرطان سینه

در عموم تست های غربالگری، تلاش پزشک در این است که آزمایشات و مداخلات پزشکی، بیشترین سود و کمترین عارضه را برای بیمار ایجاد کند. برای انجام آزمایش غربالگری سرطان سینه، چهار روش مختلف وجود دارد:

معاینه سینه به شکل بالینی

بااینکه احتمال خطا در این روش بسیار بالاست؛ اما می تواند زمینه توجه فرد را به وجود این بیماری فراهم کند. در این نوع معاینه، پزشک سینه و غده های زیر بغل بیمار را به دقت موردبررسی قرار می دهد تا هر مورد مشکوک و غیرطبیعی را تشخیص دهد.

ماموگرافی

این روش رایج ترین متد در غربالگری سرطان سینه است. در ماموگرافی سینه ها به شکل فشرده مابین دو صفحه قرار می گیرند. سپس به کمک اشعه ایکس از سینه ها تصویربرداری می شود. ممکن است بیمار در این روش متحمل کمی درد شود. غدد ریز و تومورهای کوچک که قابل لمس نیستند، در ماموگرافی و تصاویر حاصل از آن دیده می شوند.

تصویربرداری از طریق MRI

در این روش از غربالگری سرطان سینه از امواج رادیویی و مغناطیسی جهت تصویربرداری از سینه استفاده می شود. ام ار آی با در اختیار گذاشتن تصاویر دقیق از بدن، شانس تشخیص سرطان را افزایش می دهد.

سونوگرافی سینه

سونوگرافی روش شناخته شده تری برای افراد است. اگر پزشک در طول معاینات بالینی متوجه برخی ناهنجاری ها شود، تلاش می کند تا با انجام سونوگرافی، تصاویر از بافت سینه به دست آورده و موضوع را دنبال کند.

بهترین روش غربالگری سرطان پستان در زنان بالای 40 سال

ماموگرافی یکی از آزمایش های غربالگری برای تشخیص زودهنگام سرطان سینه است. انجام این آزمایش به همه زنان بالای 40 سال با یا بدون سابقه ابتلا به بیماری های پستان توصیه می شود.

مزایای ماموگرافی

• عکسبرداری از پستان، خطر مرگ ناشی از سرطان پستان را کاهش می دهد. انجام این تست برای تشخیص انواع سرطان پستان از جمله سرطان مجاری و لبولار مهاجم بسیار مفید است.
• استفاده از ماموگرافی غربالگری تشخیص رشد کوچک غیر طبیعی بافت محدود شده به مجاری شیری در پستان را افزایش می دهد.
• پس از انجام معاینه با اشعه ایکس اثری از آن در بدن بیمار باقی نمی ماند.
• عکسبرداری با اشعه ایکس معمولاً هیچ عارضه جانبی ایجاد نمی کند.
• این عکسبرداری توانایی پزشک در تشخیص تومورهای کوچک را بهبود می بخشد. زمانی که توده های سرطانی کوچک باشند، بیماران گزینه های درمانی بیشتری خواهند داشت.

آمادگی لازم برای انجام ماموگرافی

1. در روز تصویربرداری به هیچ عنوان از پودر بدن، کرم، دئودورانت یا لوسیون روی سینه خود استفاده نفرمایید.
2. به تغییر در رژیم غذایی نیاز نیست و داروهای خود را مطابق معمول میل بفرمایید.
3. به هنگام تصویربرداری از به همراه داشتن طلا و جواهرات اجتناب نمایید.
4. در صورت احتمال بارداری حتماً پیش از انجام تصویربرداری، رادیولوژیست را در جریان قرار دهید.

نحوه انجام ماموگرافی

تکنسین یک پیراهن به شما خواهد داد. بسته به امکانات آزمایش، ممکن است در طی ماموگرافی بایستید و یا بنشینید. هر سینه بر روی صفحه پرتو ایکس مسطح قرار می گیرد. سپس کمپرسور پستان را به پایین فشار می دهد تا بافت را صاف کند. این عکس یک تصویر واضح از پستان را فراهم می کند.

عوارض جانبی ماموگرافی

همانند هر نوع عکسبرداری اشعه ایکس، شما در معرض مقدار بسیار کمی از تابش در طول ماموگرافی قرار می گیرید. با این حال، خطر مواجهه با آن بسیار پایین است. اگر بیمار یک زن باردار است و قبل از تاریخ زایمان، مستلزم داشتن یک ماموگرافی است، معمولاً در طول پروسه یک پیش بند سربی می پوشد.

---