سونوگرافی بیضه چیست و چگونه انجام میشود؟

دکتر غلامرضا سیف [ متخصص رادیولوژی و سونوگرافی ]آدرس وب سایت : www.drseif-radiology.ir
آدرس مطب : تهران ، یوسف آباد ، خیابان فتحی شقاقی ، بین چهلستون و بیستون ، راديولوژي و سونوگرافي شقایق تلفن مطب : 88553155 - 021

سونوگرافی بیضه ها یک ابزار تشخیصی حیاتی است که به طور گسترده برای ارزیابی مشکلات مختلف بیضه‌ها از جمله واریکوسل استفاده می‌شود. سونوگرافی واریکوسل، که به عنوان سونوگرافی بیضه واریکوسل نیز شناخته می‌شود، یک روش غیرتهاجمی است که به پزشکان امکان می‌دهد ناهنجاری‌های عروقی و سایر مشکلات بیضه را به دقت شناسایی کنند. این تکنیک تصویربرداری ایمن و بدون درد اطلاعات جامع و دقیقی ارائه می‌دهد که برای تشخیص و درمان موثر بیماری‌های بیضه ضروری است.

بیماری‌ های شایع بیضه

یکی از شایع‌ترین بیماری‌ها در مردان مربوط به ناحیه بیضه می‌باشد. این بیماری‌ها موجب مشکلاتی در تولیدمثل آنها به وجود می‌آورد، بنابراین از اهمیت ویژه‌ای برخوردار می‌باشد. تشخیص این‌گونه مشکلات به وسیله سونوگرافی و انجام آزمایش‌های صورت می‌ گیرد. دستگاه سونوگرافی بیضه یا سونوگرافی اسکروتوم ، دارای مبدل کوچکی است که با قرار گرفتن بر بیضه‌ها و حرکت بر روی آنها با استفاده از تشعشعات اشعه ایکس، تصویری تهیه می‌کند. مهم‌ترین مشکلات مربوط به بیضه که به وسیله سونوگرافی تشخیص داده می‌شود به شرح ذیل می‌باشد:

واریکوسل

در ناحیه بیضه سیاهرگی وجود دارد که با گشاد شدن و مسدود شدن دریچه‌های آن باعث جمع شدن خون در ناحیه‌ی بیضه شده و باعث گشادشدن شبکه‌ای از رگ‌ها و سیاهرگ‌ها می‌شود. این مشکل باعث به وجود آمدن واریس می‌شود که اصطلاحاً به آن واریکوسل می‌گویند. این مشکل از دلایل عقیم شدن مردان به طور چشمگیری رایج می‌باشد. تشخیص این بیماری مشکل بوده و نیاز به نظر و معاینه پزشک دارد. علائم آن بندرت در برخی افراد مانند احساس درد کم و کشیدگی و سنگینی در ناحیه بیضه می‌باشد که اغلب با فعالیت‌های روزمره این درد شدت می‌یابد.

برای مطالعه بیشتر بخوانید: تشخیص واریکوسل در تهران

هیدروسل

در این بیماری کیسه‌ی بیضه آب آورده و فرد را دچار ناراحتی و درد در این ناحیه می‌ کند.

پیچش بیضه

در اثر ضربه شدید بیضه دچار مشکل می‌شود و احتمال خطر بسیار می‌ باشد.

اپیدیدیمیت

اپیدیدیمیت به التهابی است که عمدتاً بر روی اپیدیدیم (قسمتی از سیستم انتقال اسپرم) اثر می‌گذارد. علائم اپیدیدیمیت می‌توانند شامل درد، تورم، گرمایی و قرمزی در منطقه بینی بیضه باشند و نیازمند درمان دارویی است.

هرنی یا فتق اسکروتال

سونوگرافی بیضه می‌تواند به عنوان روش تشخیصی مفید برای تشخیص هرنی یا فتق اسکروتال استفاده شود، به ویژه برای تصویربرداری و تحلیل هرنی‌های توده‌ای که در اسکروتوم مشاهده می‌شود.

کاربرد سونوگرافی بیضه

رادیولوژیست بعد از دیدن تصاویر مربوط به سونوگرافی بیضه، نتیجه را تجزیه و تحلیل می‌کند. سپس گزارشی را با جزئیات برای پزشک ارسال می‌کند. اگر در تصاویر مربوط به سونوگرافی مشکلات یا عامل غیرطبیعی دیده شود، می‌تواند نشانه یکی از موارد زیر باشد:

وجود عفونت در بیضه
وجود کیست بیضه
پیچ‌ خوردگی بیضه که باعث محدود شدن جریان خون در بیضه می‌ شود.
وجود تومور در بیضه
ابتلا به هیدروسل (کیسه خوش خیم از مایعات در اطراف بیضه)
اسپرماتوسل (کیست پر از مایع در مجاری بیضه)
واریکوسل (تورم ورید در عروق اسپرماتیک بیضه)

سونوگرافی بیضه

آمادگی برای سونوگرافی بیضه

آمادگی برای سونوگرافی بیضه شامل موارد زیر است:

نیازی به ناشتا بودن قبل از انجام سونوگرافی بیضه نیست.
قبل از انجام سونوگرافی، فرد باید تمام لباس‌های پایین تنه خود را در بیاورد. افراد می‌توانند از لباس‌های گشاد و راحت استفاده کنند.
برای انجام این سونوگرافی نيازي به مثانه پر نيست.
برای این سونوگرافی بهداشت ناحیه تناسلی اهمیت دارد.

نحوه انجام سونوگرافی بیضه

اسکنرهای سونوگرافی شامل یک کنسول رایانه‌ای، صفحه‌نمایش ویدیویی و یک ترنسدیوسر هستند. این ترنسدیوسر دستگاه کوچکی است که شباهت زیادی به یک میکروفون دارد.

در برخی از آزمایش‌ها ممکن است از ترنسدیوسر های متفاوتی در طول آزمایش استفاده کنند که هرکدام قابلیت‌های متفاوتی دارند. این دستگاه کوچک، امواج صدا با فرکانس بالایی را به درون بدن فرستاده و منجر به اکو و بازگشت آنها می‌شود. قواعد و قوانین این تکنیک شباهت زیادی به ردیاب‌های صدا دارد که توسط قایق‌ها و زیردریایی استفاده می‌شوند.

برای مطالعه بیشتر بخوانید: کاربرد سونو آلت تناسلی

فردی که آزمایش را انجام می‌دهد مقداری ژل را بر روی سطحی از بدن قرار می‌دهد و سپس ترنسدیوسر بر روی آن قرار می‌گیرد. این ژل به امواج صدا این امکان را می‌ دهد تا به داخل بدن رفته و سپس از آن خارج شده و به ترنسدیوسر برگردند.

تصاویر سونوگرافی را می‌توان به شکل زنده بر روی یک مانیتور رایانه مشاهده کرد. رایانه تصاویر را بر اساس بلند بودن صدا، فرکانس و مدت‌ زمانی که تا رسیدن به ترنسدیوسر طول می‌ کشد تولید خواهد کرد. تصاویر سونوگرافی را می‌ توان به شکل زنده بر روی مانیتور مشاهده کرد.

مراقبت‌ های قبل از سونوگرافی بیضه

برای انجام سونوگرافی نیازی به پرهیز از خوردن و نوشیدن نیست. قبل از سونوگرافی بهتر است لباس زیر مناسب و راحت بپوشید تا بتوانید به آسانی آن را از بدن خارج کنید. در هنگام معاینات آرام باشید تا تجهیزات اولتراسوند تصاویر واضحی از بیضه‌هایتان تهیه کند.

عوارض جانبی سونوگرافی بیضه

سونوگرافی بیضه بدون خطر و بدون درد است و شما را در معرض اشعه‌های خطرناک قرار نمی‌دهد. این سونوگرافی هیچ خطراتی ندارد و معمولاً در حین انجام آن افراد اذیت نمی‌شوند.

تفسیر سونوگرافی بیضه

وجود عفونت در بیضه
وجود کیست خوش‌خیم در بیضه
پیچ‌خوردگی بیضه که باعث محدود شدن جریان خون در بیضه می‌شود.
وجود تومور در بیضه
ابتلا به هیدروسل (کیسه خوش خیم از مایعات در اطراف بیضه)
اسپرماتوسل (کیست پر از مایع در مجاری بیضه)
واریکوسل بیضه (تورم ورید در عروق اسپرماتیک بیضه)

اگر رادیولوژیست یکی از این حالات را تشخیص دهد، انجام معاینات بیشتر را به پزشک توصیه می‌کند.

محدودیت‌ های سونوگرافی کیسه بیضه

سونوگرافی کیسه بیضه در یافتن ناهنجاری‌هایی همچون توده‌هایی در کیسه بیضه یا بیضه مفید است. توده بیضه می‌تواند نشانه اختلالاتی مانند تومورهای خوش‌خیم یا بدخیم، کیست‌ها یا سایر ناهنجاری‌ها باشد و نیاز به ارزیابی دقیق توسط پزشک دارد. با این حال همیشه نمی‌توان انتظار تشخیص دقیق (به عبارتی نوع دقیق بافت یک توده، بخصوص اگر توده سفتی باشد) را داشت. تصاویر جریان خونی بیضه‌ها همیشه در تعیین حضور یا عدم تأمین خونی بیضه پیچیده شده، قابل اعتماد نیست. در جستجو به دنبال بیضه ناپدید شده، سونوگرافی در صورتی که بیضه در ناحیه شکمی قرار گرفته باشد، عملکرد مناسبی نخواهد داشت، چراکه گازهای جمع شده در روده دید را مسدود می‌نماید.

هزینه سونوگرافی بیضه

هزینه سونوگرافی بیضه بر اساس مصوبات وزارت بهداشت می باشد؛ اما به دلیل ارائه خدمت متعدد در مراکز گوناگون هزینه سونوگرافی داپلر به صورت دقیق مشخص نمی باشد و در مراکز درمان متعدد هزینه سونوگرافی داپلر متغیر است.

نسخه اصلی مطلب سونوگرافی بیضه چیست و چگونه انجام میشود؟ را در سایت دکتر غلامرضا سیف بخوانید.