دلایل انجام رادیولوژی مجاری ادراری (IVP)

دکتر غلامرضا سیف [ متخصص رادیولوژی و سونوگرافی ]آدرس وب سایت : www.drseif-radiology.ir
آدرس مطب : تهران ، یوسف آباد ، خیابان فتحی شقاقی ، بین چهلستون و بیستون ، راديولوژي و سونوگرافي شقایق تلفن مطب : 88553155 - 021

پیشرفت علم پزشکی به همراه پیشرفت تکنولوژی توانسته کمک شایانی به تشخیص و درمان بیماری‌های گوناگون در مراحل اولیه بیماری کند. رادیولوژی یک آزمایش پزشکی غیرتهاجمی است که به پزشکان کمک می‌کند تا بیماری را تشخیص و درمان کنند. رادیوگرافی با اشعه ایکس شامل قرار گرفتن بخشی از بدن در معرض دوز کمی از اشعه یونیزه برای تولید تصاویر داخل بدن است. رادیولوژی یکی از پرکاربردترین روش‌ در علم پزشکی است که با تصویربرداری از بدن انسان با استفاده از تابش طیف امواج الکترومغناطیس به محل مورد نظر منجر به تشخیص بیماری می‌شود. هدف علم رادیولوژی تشخیص مشکلات داخلی و جلوگیری از عود بیماری و درمان آن است. پیلوگرام داخل وریدی (IVP) نوعی رادیوگرافی (اشعه ایکس) از کلیه‌ها، حالب‌ها و مثانه است که از ماده حاجب ید دار تزریق شده به وریدها استفاده می‌کند.

وقتی ماده حاجب به داخل ورید بازوی بیمار تزریق می‌شود، از طریق جریان خون عبور می‌کند و در کلیه‌ها و مجاری ادراری جمع می‌شود و این مناطق را به رنگ سفید در تصاویر اشعه ایکس درمی‌آورد. IVP به رادیولوژیست اجازه می‌دهد تا آناتومی و عملکرد کلیه‌ها، حالب‌ها و مثانه را مشاهده و ارزیابی کند.

دلایل انجام رادیولوژی مجاری ادراری

• در صورت وجود خون و یا هر چیز غیرطبیعی در ادرار، از این روش برای بررسی و تشخیص دقیق‌تر مشکل استفاده می‌شود.
• استفاده از این رادیولوژی می‌تواند به تشخیص آنومالی سیستم ادراری بیمار، کمک نماید.
• از این روش تصویربرداری به منظور تشخیص وضعیت غیرطبیعی کلیه‌ها استفاده می‌شود.
• استفاده نمودن از این روش در تشخیص سنگ کلیه ، تومورهای سرطانی و یا کیست‌های مختلف در کلیه مؤثر است.
• به طور کلی استفاده نمودن از این روش غیرتهاجمی به پزشک کمک می‌نماید تا هرگونه سنگ، تومور و کیست غیرطبیعی را مجاری ادراری، کلیه‌ها و مثانه تشخیص دهد.

اقدامات قبل از انجام رادیولوژی از مجاری ادراری (IVP)

• قبل از انجام IVP باید حتماً Cr بیمار چک شود و باید در رنج نرمال باشد.
• قبل از انجام IVP می‌بایست جهت تهیه گرافی KUB و اطمینان از آمادگی بیمار به مرکز رادیولوژی اطلاع داد.
• چون ماده حاجب از طریق وریدی تزریق می‌شود در صورتی که بیمار در بخش بستری می‌باشد باید یک خط وریدی درشت (ترجیحاً برانول سبز در افراد بالغ و برانول صورتی در کودکان) و مطمئن برای بیمار تعبیه نمود.
• از مصرف داروهای ملینی که بهترین روش برای بیمار محسوب شده و مطلوب بیمار است استفاده نمایید.(به‌طور مثال اگر از مصرف روغن کرچک امتناع می‌نماید از کپسول آن که برای بیماران معمولاً مطلوب‌تر است استفاده نمایید).
• به افرادی که ازدیاد حساسیت به ید، غذاهای دریایی و رنگ کنتراست مورد استفاده در سایر تست‌های تشخیصی و بعلاوه به افرادی که سابقه آسم یا آلرژی‌های شدید دارند، یک آنتی‌هیستامین یا یک استروئید ممکن است پیش از تست داده شود.
• علائم حیاتی مبنا باید ثبت شود.

نحوه انجام رادیولوژی از مجاری ادراری (IVP)

رادیولوژی خوب در تهران معمولاً به‌صورت سرپایی انجام می‌شود و نیازی به بستری شدن ندارد. روی میز دراز خواهید کشید و سپس تصاویر اشعه ایکس گرفته می‌ شود. سپس ماده حاجب، معمولاً از طریق رگ در بازو، تزریق می‌شود و به دنبال آن تصاویر ثابت دیگری نیز وجود دارد. تعداد تصاویر گرفته شده به دلیل انجام تست و آناتومی شما بستگی دارد.

در حین عکسبرداری با اشعه ایکس، باید برای مدت چند ثانیه نفس خود را نگه دارید و آرام بمانید تا احتمال تار شدن تصویر را کاهش دهید. مسئول تکنسین برای فعال کردن دستگاه اشعه ایکس به پشت دیوار یا اتاق کناری می‌رود. همانطور که مواد کنتراست، توسط کلیه‌ها پردازش می‌شود، یک سری عکس برای تعیین اندازه واقعی کلیه‌ها و تصویربرداری از دستگاه ادراری در هنگام شروع تخلیه گرفته می‌شود. تکنسین ممکن است یک باند فشرده سازی را در اطراف بدن قرار دهد تا ساختارهای ادراری را بهتر مشاهده کند.

وقتی تست تمام شد، ممکن است از شما خواسته شود صبر کنید تا رادیولوژیست تشخیص دهد که همه تصاویر لازم، به دست آمده است. تست IVP معمولاً در عرض یک ساعت انجام می‌شود. با این حال، از آنجا که برخی از کلیه‌ها با سرعت کمتری کار می‌کنند، ممکن است معاینه تا چهار ساعت نیز طول بکشد.

مراقبت‌ های پس از انجام رادیولوژی از مجاری ادراری (IVP)

• علائم حیاتی و برون ده ادراری را کنترل کنید.
• واکنش‌های تأخیری احتمالی به رنگ کنتراست را از جمله تنگی نفس، راش‌های جلدی، برافروختگی، کهیر [hives] تاکیکاردی و غیره را مشاهده، گزارش و ثبت کنید.
• محلی را که رنگ حاجب تزریق شده است (معمولاً در ورید گودی آنته کوبیتال) بررسی کنید.
• در صورت وجود درد، گرمی یا قرمزی در محل تزریق، با اجازه پزشک کمپرس گرم استعمال کنید.

عوارض ماده رنگی در رادیولوژی از مجاری ادراری (IVP)

این عوارض به صورت احساس گرم شدگی، گرگرفتگی و گاهی اوقات به صورت تب می‌باشد. گاهی اوقات حالت تهوع، استفراغ و تورم راه‌های هوایی نیز می‌گردد. عکس‌العمل‌های شدید و جدی به‌صورت خیلی نادر نیز دیده شده است. اغلب این علائم در پنج دقیقه اول تزریق دارو مشاهده می‌گردد. در صورت مشاهده علائم و واکنش‌های شدید سریعاً پزشک را مطلع نمایید.