چگونه برای سونوگرافی تخمدان آماده شویم؟

دکتر محمد اعظمی [ متخصص رادیولوژِی ]آدرس وب سایت : www.radiologymarkazi.ir
آدرس مطب : اصفهان ، خیابان شمس ابادی، روبروی عیسی بن مریم، ساختمان صبا تلفن مطب : 32202762 - 031

تخمدان عضوی است که در سیستم تولید مثل زنان وجود دارد و وظایف متعددی مانند تولید هورمون ها و تولید و نگهداری از تخمک ها را بر عهده دارد. وقتی تخمک آزاد می شود، از لوله رحمی به سمت رحم حرکت می کند ، جایی که ممکن است توسط اسپرم بارور شود. در هر طرف بدن یک تخمدان وجود دارد. تخمدان ها همچنین هورمون هایی ترشح می کنند که در چرخه قاعدگی و باروری نقش دارند بنابراین یکی از اجزای غدد درون ریز نیز محسوب می شود.

تخمدان، طی مراحلی که در دوران جنینی آغاز می شوند شروع به تکوین و تولید تخمک می کند. بیشترین مشکلی که می تواند سلامت تخمدان ها را تهدید کند، وجود کیست در آن است. این بیماری جزو شایع ترین بیماری هایی است که هر فرد حداقل یک بار به آن دچار می شود. البته جزو بی خطرترین بیماری ها نیز محسوب می شود. یکی از روش های تشخیصی این بیماری سونوگرافی می باشد. در ادامه به برخی از بیماری های تخمدان، سونوگرافی تخمدان و اقدامات قبل از آن می پردازیم.

بیماریهای تخمدان

• تخمدان پلی کیستیک: این بیماری که باعث ناباروری نیز می شود، در پی کمبود هورمون هایی به وجود می آید که موجب آزادسازی فولیکول از تخمک می شود. این امر باعث می شود تا کیست ها در لبه ی بیرون تخمدان تجمع کنند. عدم درمان تخمدان پلی کیستیک می تواند منجر به دیابت یا حتی سکته شود.
• سرطان تخمدان: در موارد نادری، کیست تخمدان می تواند منجر به سرطان تخمدان شود. این میزان از هر ۷۵ نفر یک نفر است. برخی از فناوری ها باعث می شود تا زودتر احتمال بروز سرطان را تشخیص دهند. برداشتن تخمدان می تواند یکی از راه های درمان سرطان باشد. البته چون ممکن است ریشه ی سرطان به لوله فالوپ رسیده باشد در برخی موارد این لوله نیز برداشته می شود.
• کوچک بودن تخمدان: در برخی موارد تخمدان ها به صورت مادرزادی کوچک هستند. این امر باعث می شود تا تعداد تخمک های ذخیره شده کمتر باشد. این مورد می تواند به دلایل مختلفی شود که در زیر به برخی از آنها اشاره می کنیم:

1. مشکلات کروموزومی و مادرزادی
2. شیمی درمانی
3. حمله سیستم ایمنی بدن
4. عوامل ناشناخته

این بیماری اغلب همراه با علائم خاصی نیست. به همین دلیل در صورت ناباروری و سونوگرافی می توان به آن پی برد. از آنجا که اندازه ی کوچک تخمدان میزان کمتری تخمک در خود خواهد داشت، به همان میزان نیز قدرت باروری کاهش می یابد.

آمادگی جهت انجام سونوگرافی تخمدان

برای انجام این اسکن سونوگرافی لازم است که بیمار به مدت ۸ تا ۱۲ ساعت ناشتا باشد. (در صورتی که فرد دارای دیابت باشد، باید در صورت لزوم مکمل قندی مصرف کند) مثانه بیمار کاملاً باید پر بوده و بنابراین یک ساعت قبل از انجام اسکن بیمار باید آب زیادی بنوشند. پر بودن مثانه باعث می شود که تصویر واضحی از اندام های داخلی بر روی مانیتور ظاهر شود؛ اما در مورد لزوم پر بودن مثانه لازم است که از پزشک یا تکنسین خود سؤال بپرسید.

نحوه انجام سونوگرافی تخمدان

روش انجام سونوگرافی تخمدان بسته به اینکه چه نوعی از سونوگرافی نیاز باشد متفاوت است.

سونوگرافی تخمدان ترانس واژینال

• از شما خواسته می شود لباس خود را خارج کنید و گان مخصوص پزشکی بپوشید.
• روی تخت سونوگرافی دراز می کشید و پاهای خود را در موقعیت مناسب برای سونوگرافی قرار می دهید.
• یک روکش پلاستیکی یا لاتکس روی مبدل صوتی کشیده می شود و مبدل به آرامی وارد واژن می شود.
• متخصص سونوگرافی به آرامی مبدل را در زوایای مختلف درون واژن حرکت می دهد.
• تصویر اعضای درون لگن شامل تخمدان ها روی صفحه کامپیوتر به نمایش گذاشته می شود و این تصاویر ضبط می شوند.

سونوگرافی تخمدان از روی شکم

• باید مثانه پر باشد.
• روی تخت سونوگرافی به پشت دراز می کشید.
• یک ماده ژل مانند روی ناحیه شکم شما مالیده می شود.
• تکنسین سونوگرافی مبدل صوتی سونوگرافی را روی پوست بدن شما فشار می دهد و در ناحیه مورد نظر حرکت می دهد.
• تصویر ساختارها و اعضای ناحیه لگن روی مانیتور کامپیوتر به نمایش گذاشته می شود. این تصاویر برای بررسی دقیق تر پزشک ثبت و آرشیو می شوند.
• پس از انجام سونوگرافی شکمی تخمدان ژل از روی ناحیه پاک می شود و شما می توانید ادرار خود را پس از آزمایش تخلیه کنید.

عوارض سونوگرافی تخمدان

سونوگرافی تخمدان معمولاً هیچ خطری ندارد. حتی سونوگرافی ترنس واژینال در زنان باردار نیز هیچ مشکلی نه برای نوزاد و نه برای مادر ایجاد نمی کند؛ زیرا در این روش تصویربرداری از هیچ اشعه ای استفاده نمی شود. گاهی ممکن است سونوگرافی ترنس واژینال سبب بروز ناراحتی و مقداری درد در طول انجام سونوگرافی شود که بلافاصله پس از سونوگرافی برطرف می شود.