تاثیر ارتز زانو بر دامنه حرکتی زانو در مبتلایان به استئوآرتریت خفیف تا متوسط

دکتر بیژن فروغ [ متخصص طب فیزیکی و توانبخشی ]آدرس وب سایت : www.drforogh.ir
آدرس مطب : تهران ، بزرگراه چمران ، ابتدای باقرخان غربی ، پلاک 89 قدیم ، 26 جدید ، طبقه همکف تلفن مطب : 66576424 - 021

استئوآرتریت زانو (OA) که به عنوان بیماری دژنراتیو مفصل نیز شناخته می شود، معمولاً نتیجه ساییدگی و از دست دادن تصاعدی غضروف مفصلی است. بیشتر در افراد مسن دیده می شود و به دو نوع اولیه و ثانویه تقسیم می شود:

• استئوآرتریت اولیه: دژنراسیون مفصلی بدون هیچ دلیل زمینه ای آشکار است.
• استئوآرتریت ثانویه: نتیجه تمرکز غیرطبیعی نیرو در سراسر مفصل مانند علل پس از سانحه یا غضروف مفصلی غیرطبیعی مانند آرتریت روماتوئید (RA) است.

استئوآرتریت یک اختلال دردناک و مزمن مفصلی است که نه تنها زانوها بلکه دست ها، لگن و ستون فقرات را نیز درگیر می کند. شدت علائم برای هر فردی متفاوت است و معمولاً به کندی پیشرفت می کند.

علائم بالینی رایج OA عبارتند از:

• زانو درد که تدریجی شروع می شود و با فعالیت بدتر می شود
• سفتی و تورم زانو
• درد بعد از نشستن یا استراحت طولانی مدت
• کرپیتوس یا صدای ترک خوردن همراه با حرکت مفصل

درمان استئوآرتریت زانو با روش های محافظه کارانه شروع می شود و زمانی که درمان محافظه کارانه با شکست مواجه می شود، به سمت گزینه های درمانی جراحی پیش می رود. در حالی که داروها می توانند به کند کردن پیشرفت RA و سایر شرایط التهابی کمک کنند، در حال حاضر هیچ عامل اصلاح کننده بیماری اثبات شده ای برای درمان OA زانو وجود ندارد.

روند بیماری:

استئوآرتریت غضروف مفصلی (عمدتاً نوع 2) که سطوح استخوان مفصلی را می پوشاند، تحت تأثیر قرار می دهد. غضروف مفصلی معمولاً در یک تعادل سالم از واکنش های شیمیایی حفظ می شود. با این حال، هنگامی که OA شروع به پیشرفت می کند، واکنش ها مختل می شوند که منجر به تغییراتی در کلاژن غضروف می شود:

• اختلال در تعادل مایع مفصلی که منجر به الگوی نامرتب کلاژن و از دست دادن خاصیت ارتجاعی غضروف مفصلی می شود.
• این امر منجر به ترک و شکاف غضروف شده که باعث فرسایش سطح مفصلی می شود.
• غضروفی که آسیب دیده است، نمی تواند بهبود یابد.
• غضروف همچنان از بین خواهد رفت.
• هنگامی که غضروف فرسوده شد، سطوح استخوانی شروع به تحت تاثیر قرار گرفتن خواهند کرد
• استخوان منبسط می شود و خارها (استئوفیت ها) رشد می کنند.

شلی رباط و آتروفی عضلانی نیز با پیشرفت بیماری رخ می دهد.

• زانوبند:

یکی از رویکردهای درمانی موجود (عمدتا برای استئوآرتریت زانو) تجویز تکیه گاه های مکانیکی به نام ارتز است که برای جبران و کمک به عملکرد ناقص مفصل در نظر گرفته شده است. این دستگاه ها در درمان غیردارویی آرتروز زانو توصیه می شوند. سه نوع ارتز برای زانو موجود است:

• ارتزهای استراحت:

این ارتزها که از یک جزء سفت و سخت ساخته شده اند، مفصل را بی حرکت می کنند و در نتیجه از هرگونه اثرات اصلاحی یا عملکردی جلوگیری می کنند. آن ها به ندرت در موارد آرتروز زانو (7 تا 10 درصد موارد) تجویز می شوند و اثربخشی آن ها ثابت نشده است.

• ارتزهای انعطاف پذیر:

بر خلاف ارتزهای استراحت، این ارتزها الاستیک و غیر چسبنده هستند و امکان استفاده از آن ها را با وسایل دیگر فراهم می کنند. بین یک چهارم تا یک سوم از پزشکان آن ها را به طور مکرر در موارد آرتروز زانو تجویز می کنند. مطالعات نشان داده اند که استفاده از آن ها درد را کاهش می دهد و بهبود درونی کوتاه مدت را افزایش می دهد، اگرچه هیچ بهبودی در ظرفیت عملکردی ایجاد نمی کند.

• ارتزهای مفصلی:

این ها دستگاه های کاربردی هستند که از میله ها و لولاهای خارجی تشکیل شده اند. اثربخشی آن ها به وضوح ثابت نشده است، حتی اگر به نظر می رسد که آن ها بارهای فشاری منتقل شده به سطوح مفصلی را در زمینه استئوآرتریت داخلی فموروتیبیال کاهش می دهند. طبق برخی مطالعات، به نظر می رسد که آن ها حس عمقی زانو و نیروی محرکه عمودی را بهبود می بخشند. با وجود این، میزان تجویز آن ها کم است، عمدتاً به این دلیل که آن ها با طیف وسیعی از عوارض جانبی همراه بوده اند.

افزایش دامنه حرکتی زانو:

یافته های مطالعات نشان می دهند که بیماران OA زانو می توانند عملکرد تعادل خود را در هر دو شرایط استاتیک و پویا پس از پوشیدن ارتز زانو بهبود بخشند. این بهبودی ممکن است از افتادن بیماران OA زانو جلوگیری کند و احساس امنیت را در طول فعالیت های بدنی افزایش دهد.در تحقیقاتی دیگر گزارش شده است که پوشیدن زانوبند نرم بی ثباتی پویا زانو را در افراد مبتلا به OA زانو کاهش می دهد. استفاده از بریس نرم منجر به بهبود عینی بی ثباتی زانو فراتر از بهبود ذهنی گزارش شده، می شود.

ارتز هیچ گونه محدودیت حرکتی برای بیماران ایجاد نمی کند. ارتز طولانی مدت تأثیر بیشتری در کاهش زمان اداکشن خارجی دارد. در نتیجه، ممکن است روند درمان را بهبود بخشد و کیفیت زندگی کاربران را بهبود بخشد. پارامترهای راه رفتن بیماران ارتز زانو با درجات آزادی در سطوح ساژیتال و عرضی، راحتی بیشتری را هنگام حرکت از حالت نشسته به ایستاده ارائه می دهد که می تواند منجر به انطباق بهتر با بریس شود.

علاوه بر این، طی مطالعه دیگری در مورد ارتزهای مفصلی، بیماران ممکن است هنگام استفاده از بریس دارای لولا طی نشستن راحتی بیشتری را تجربه کنند.