آلودگی هوا چه تأثیری روی سلامتی پوست ما دارد؟

دکتر علیرضا واعظ شوشتری [ متخصص پوست ، مو و زیبایی ]آدرس وب سایت : www.drvaez.ir
آدرس مطب : اصفهان ، خیابان توحید میانی ، قبل از چهارراه پلیس ، مقابل اداره ثبت ، ساختمان آریا ، طبقه اول تلفن مطب : 91620100 - 031

افزایش آلودگی هوا طی سالها تأثیرات عمده ای بر روی پوست انسان داشته است. یکی از مهم ترین عوامل آسیب رسان به پوست بعد از اشعه های ماورای بنفش، آلودگی هوا است. حدود ۸۰ درصد پیری پوست به عوامل محیطی مانند نور خورشید و آلودگی هوا بستگی دارد و ۲۰ درصد آن به افزایش سن و عوامل ژنتیکی ربط پیدا می کند. هوای آلوده دارای ذرات هیدروکربن، گوگرد و ذرات معلق است که مخاط تنفسی و پوست را تحریک می کند و از آنجا که پوست سر، صورت و دست ها در تماس مستقیم با هوا هستند، بیشتر از سایر نقاط بدن آسیب می بینند.

آلاینده های مختلف هوا مانند اشعه فرابنفش، هیدروکربن های آروماتیک چند حلقه ای، ترکیبات آلی فرار، اکسیدها، ذرات، اوزون و دود سیگار بر روی پوست به عنوان خارجی ترین لایه و سد بدن تأثیر می گذارند. آلاینده های هوا با ایجاد استرس اکسیداتیو به پوست آسیب می رسانند. مواد شیمیایی موجود در Smog می توانند منافذ را مسدود کرده و بر روی پوست شما تأثیر منفی بگذارند. اگرچه پوست انسان به عنوان سپر بیولوژیکی در برابر مواد شیمیایی اکسیداتیو و آلاینده های فیزیکی هوا عمل می کند؛ اما قرار گرفتن طولانی مدت یا مکرر در مقابل مقادیر زیاد این آلاینده ها ممکن است اثرات منفی زیادی بر روی پوست بگذارد.

قرار گرفتن در معرض اشعه ماوراء بنفش با پیری پوست و سرطان های پوستی همراه بوده است. دود سیگار در پیری زودرس و افزایش شیوع پسوریازیس، آکنه و سرطان های پوستی نقش دارد. همچنین در حساسیت پوستی مانند درماتیت آتوپیک و اگزما مؤثر است. هیدروکربنهای پلی آروماتیک با پیری لایه خارجی پوست، لک، سرطان و بثورات آکنه ای شکل همراه هستند. ترکیبات آلی فرار با درماتیت آتوپیک همراه بوده اند. آلودگی هوا همچنین ترشح سبوم (چربی طبیعی پوست) را افزایش می دهد و زمینه بروز جوش، آکنه و آلرژی ها فراهم می شود. در هوای آلوده پوست های خشک بیشتر در معرض اگزما قرار می گیرد. پوست های چرب نیز چرب تر شده وجوش های سرسیاه و آکنه بیشتر می شود. به طور کلی آلودگی هوا باعث بی آب شدن پوست، کدری، افتادگی و پیری زودهنگام پوست می شود.

آلاینده های اولیه (دود ناشی از کارخانجات، ماشین ها و هواپیما) و آلاینده های ثانویه (ازون) میزان آنتی اکسیدانهای طبیعی پوست را کاهش می دهند و به مرور لایه طبیعی محافظتی آن از بین می برند. هوای آلوده شهرهای بزرگ نه تنها تهدیدی برای قلب و ریه محسوب می شود، بلکه به پوست نیز آسیب زده و پیری آن را تسریع می کند، بنابراین توصیه می شود در این روزهای آلوده به فکر پوست خود نیز باشید.

مشکلات پوستی ایجاد شده بر اثر آلودگی هوا

پوست مانند لایه محافظتی عمل می کند و سعی دارد که ما را در برابر اثرات مخرب محیطی محافظت کند؛ اما سطوحی از آلودگی همیشه روی پوست وجود دارد و مشکلاتی را مثل موارد زیر ایجاد می کند:

اگزما

اگزما یک مشکل پوستی است و یک وضعیت مزمن محسوب می شود که عاملی برای قرمزی، خارش و پوسته پوسته شدن پوست است و زمانی که آلودگی هوا بیشتر باشد، بیشتر اتفاق می افتد.

کهیر

کهیر هنگام قرار گرفتن پوست در معرض آلرژی ها و مواد خاص به وجود می آید که همه اینها در هوا هستند. اکثر مواد آلوده کننده مانند اوزون و نیتروژن دی اکسید می توانند به عنوان یک آلرژن عاملی برای ایجاد کهیرها در بعضی از افراد باشند. محرک های دیگر نیز مثل موی بدن حیوانات، نور خورشید، بعضی از غذاهای خاص، نیش حشرات، بعضی از دارو ها و غیره هم عاملی برای ایجاد کهیر هستند.

التهابات پوستی

آلوده کننده های موجود در هوا می توانند روی پوست بنشینند وحتی ممکن است آنها را تشخیص ندهیم. اگر مدت زمان باقی ماندن آنها روی بدن ما طولانی باشد، یک لایه از آلودگی را ایجاد می کنند و التهابات را به وجود خواهند آورد.

دیگر عوارض آلودگی هوا در زمستان بر روی پوست

1. خشکی و کهیر دست و صورت
2. تغییر رنگ پوست
3. ایجاد زخم های سطحی در پوست
4. قرمزی و خارش پوست
5. تورم پلک و پوست اطراف چشم
6. ترک لب

آلودگی هوا در دراز مدت مشکلات پوستی زیر را به دنبال دارد:

• چین و چروک
• پیری زودرس
• زخم های مزمن در کشاله ران و زیربغل
• ابتلا به سرطان پوست
• تیرگی اطراف چشم

علل تشدید بیماری های پوستی در هوای آلوده

پوست سه عملکرد عمده دارد:

1. اول سد فیزیکی است و لایه شاخی روی آن مانع نفوذ عوامل مضر و دفع بی رویه آب و نمک از طریق پوست می شود.
2. دوم به علت وجود مجموعه های پیچیده ای متشکل از مواد شیمیایی، مانند یک سد شیمیایی در برابر نفوذ عوامل مضر محیطی و مواد حساسیت زا عمل می کند.
3. سوم پوست سدی ایمونولوژیک است، چون اجزای مختلفی از سیستم ایمنی ذاتی مثل سیتوکین ها در آن وجود دارند و به عنوان یک سد ایمنی عمل می کنند.

آسیب این عملکردهای پوست بر اثر آلاینده های محیطی، می تواند باعث ایجاد یا تشدید طیف وسیعی از اختلالات پوستی، قرمزی، ورم یا ادم، کهیر، راش ها و بثورات پوستی، اگزمای تماسی، اگزمای سرشتی، بیماری صدف و حتی عفونی شدن ضایعه های قبلی پوست شود.

مراقبت از پوست در آلودگی هوا

اگر در شهرهای آلوده زندگی می کنید و یا در روزهای زمستانی به علت وارونگی هوا آلودگی هوا در محل زندگی شما زیاد می شود باید برای جلوگیری از آسیب های آلودگی از هوا بر پوست یکسری روش های مراقبتی انجام دهید. راه های زدودن آلودگی از پوست و افزایش مقاومت پوست در برابر تأثیرات آلودگی هوا شامل موارد زیر است:

1. مصرف آنتی اکسیدان ها
2. پاکسازی پوست با ماسک های صورت
3. استفاده از تونر
4. آبرسانی پوست با استفاده از کرم مرطوب کننده و آبرسان
5. استفاده از برس های تمیز کننده (براش ها)
6. قرار نگرفتن در فضاهای بازی که آلوده هستند.