پرتو درمانی غدد لنفاوی

دکتر سید محمد رضا حکیمیان [ بورد جراحی و فلوشیپ جراحی سرطان ]آدرس وب سایت : www.drhakimian.com
آدرس مطب : اصفهان ، خیابان توحید میانی ، کوچه 23 تلفن مطب : 36294896 - 031

سیستم لنفاوی از غدد لنفاوی ، طحال ، غده تیموس و مغز استخوان تشکیل می‌شود. سرطان غدد لنفاوی می‌تواند تمام آن نواحی و همچنین سایر اعضای بدن را تحت تأثیر قرار دهد. این که چه روش درمانی برای سرطان غدد لنفاوی برای شما مناسب‌تر است به نوع لنفوم و شدت آن بستگی دارد. درمان لنفوم ممکن است شامل شیمی درمانی ، داروهای ایمونوتراپی، پرتو درمانی ، پیوند مغز استخوان یا ترکیبی از این موارد باشد.
نوعی سرطان مانند سرطان پستان ، ریه یا روده بزرگ محل شروع سرطان را نشان می‌دهد. با این حال با پیشرفت شرایط، سلول‌های سرطانی می‌توانند به سایر قسمت‌های بدن گسترش یافته و به تومورهای جدیدی تبدیل شوند. این وضعیت به عنوان متاستاز نامیده می‌شود.

سلول‌های سرطانی پس از جدا شدن از تومور اولیه می‌توانند از طریق سیستم لنفاوی حرکت کرده و آن‌ها را به سمت غدد لنفاوی سوق دهند. گره‌های لنفاوی اندام‌های بیضی شکل در بسیاری از قسمت‌های بدن از جمله زیر بغل، گردن و کشاله ران هستند. آن‌ها به عنوان بخشی از سیستم ایمنی بدن با فیلتر کردن لنف قبل از ارسال مایعات از طریق سیستم لنفاوی، به ویروس‌ها حمله می‌کنند.
گره‌های لنفاوی بخشی از سیستم ایمنی بدن هستند که به عنوان فیلتر مواد مضر کار می‌کنند. آن‌ها با حمله و از بین بردن میکروب‌هایی که از طریق مایع لنفاوی وارد بدن می‌شوند، به مبارزه با عفونت کمک می‌کنند. صدها غدد لنفاوی در سراسر بدن وجود دارند.

سرطان در غدد لنفاوی ممکن است به 2 روش ایجاد شود:

• سرطانی که از غدد لنفاوی شروع می‌شود، لنفوم نامیده می‌شود (دو نوع: هوچکین “Hodgkin” و غیرهوچکین “Non-Hodgkin”)
• سرطان می‌تواند از جایی دیگر در بدن شروع شود و سپس به غدد لنفاوی گسترش یابد (این وضعیت شایع‌تر است)

سرطان گسترش یافته به غدد لنفاوی

سرطان که در غدد لنفاوی ظاهر می‌شود، شاخصی از گسترش سرطان است. اگر سلول‌های سرطانی فقط در غدد لنفاوی نزدیک تومور اصلی پیدا شوند، این احتمال وجود دارد که شرایط ایجاد شده نشان دهد سرطان در مراحل اولیه است و خیلی فراتر از ناحیه اولیه خود گسترش نیافته است.
از طرف دیگر اگر پزشک شما متوجه شود سلول‌های سرطانی به غدد لنفاوی دورتر از تومور اولیه سرایت کرده‌اند، این احتمال وجود دارد که سرطان با سرعت بیشتری گسترش یابد و در مراحل بعدی باشد.
علاوه بر این مهم است که بدانید چند سلول سرطانی به گره لنفاوی مربوطه سرایت کرده‌اند. اگر سرطان قابل مشاهده یا قابل لمس در غدد لنفاوی وجود داشته باشد یا سرطان در خارج از دیواره‌های غدد لنفاوی رشد کرده باشد، این احتمال وجود دارد که سرطان پیشرفت بیشتری داشته باشد و ممکن است شما به یک برنامه درمانی متفاوت نیاز داشته باشد.

تشریح درمان سرطان غدد لنفاوی

در صورت لزوم، درمان ممکن است شامل موارد زیر باشد:

1. بیولوژیک درمانی: این روش یک درمان دارویی است که سیستم ایمنی بدن را برای حمله به سرطان تحریک می‌کند. این دارو با ورود میکروارگانیسم‌های “microorganisms” زنده به بدن به این مهم دست می‌یابد.
2. آنتی بادی درمانی: یک متخصص پزشکی، آنتی بادی‌های مصنوعی را وارد جریان خون می‌کند. این آنتی ‌بادی‌ها به سموم سرطانی واکنش نشان می‌دهند.
3. شیمی درمانی: یک تیم مراقبت‌های بهداشتی، درمان تهاجمی دارویی را به منظور هدف قرار دادن و از بین بردن سلول‌های سرطانی انجام می‌دهند.
4. رادیوایمنی درمانی “Radioimmunotherapy”: این روش، دوزهای رادیواکتیو با قدرت بالا را مستقیماً وارد سلول‌های B سرطانی و سلول‌های T می‌کند تا آن‌ها را از بین ببرد.
5. پرتودرمانی: پزشک ممکن است این نوع درمان را به منظور هدف قرار دادن و تخریب مناطق کوچک سرطان توصیه کند. پرتودرمانی از دوزهای متمرکز تابش برای از بین بردن سلول‌های سرطانی استفاده می‌کند.
6. پیوند سلول‌های بنیادی: این روش به دنبال شیمی درمانی با دوز بالا یا پرتودرمانی می‌تواند به بازگرداندن مغز استخوان آسیب دیده کمک کند.
7. استروئیدها “Steroids”: این احتمال وجود دارد که پزشک به منظور درمان لنفوم استروئید تزریق کند.
8. جراحی: این احتمال وجود دارد که جراح پس از گسترش لنفوم، طحال یا سایر اندام‌ها را خارج کند. با این حال یک متخصص سرطان یا آنکولوژیست “oncologist”، بیشتر اوقات درخواست جراحی را به منظور گرفتن نمونه‌برداری دارد.

تشریح تخصصی تکنیک پرتودرمانی

برای درمان سه میدانی سر و گردن )یک میدان قدامی و دو میدان طرفی(، بیمار را باید به پشت خواباند و یک بالش زیر سر بیمار برای صاف کردن انحنای ستون مهره ای گردنی مورد استفاده قرار می‌گیرد ) وقتی نیاز به درمان با دوز بالا وجود دارد، برای خارج کردن نخاع از میدان درمانی باید انحنای ستون مهره ای را کاهش داد( شانه بیمار باید پایین آورده شود و خارج از میدان درمانی جانبی قرار گیرد. اگر نیاز باشد که غدد لنفاوی پایینی گردن در میدان درمانی قرار گیرند ، ممکن است احتیاج به زاویه دادن تخت درمان برای در بر‌گرفتن این غدد بدون درمان شانه ها باشد. برای تومورهای حفره دهانی ، اروفارنکس و نازوفارنکس ، محل تماس میدان‌های جانبی و میدان قدامی گردن باید روی بریدگی تیروئید باشد.

برای بالک کردن حنجره و طناب نخاعی ، یک بالک در میدان قدامی قرار داده می‌شود. اگر ضایعه اولیه به زیر بریدگی تیروئید گسترش پیدا کرده باشد، محل تماس میدان قدامی و جانبی باید در زیر ضایعه اولیه قرار گیرد. در این موارد ، دیگر بالک کردن حنجره در میدان قدامی ممکن نخواهد بود. یک بالک کوچک طناب نخاعی ممکن است در میدان‌های جانبی و یا میدان قدامی قرار داده شود. اکثر مراکز از یک بالک نیم-پرتو در محل تماس میدان‌های قدامی و طرفی، برای ممانعت از روی هم افتادن میدان‌ها استفاده می کنند. در صورتی که محور مرکزی پرتو در محل تماس قرار داده نشود، باید کولیماتور در جهت میدان‌های جانبی زاویه داده شود تا امتداد آن به موازات واگرایی میدان قدامی قرار گیرد.

بالک‌های طناب نخاعی باید همیشه به میدان های قدامی و جانبی اضافه گردد تا از عدم بر هم افتادن میدان ها در این نواحی اطمینان حاصل شود. پس از دوز Gy 45 از ابعاد میدان‌های جانبی در مجاورت نخاع کاسته می‌شود. وقتی که خطر ابتالی غدد لنفاوی خلفی گردن مطرح باشد ، می‌توان برای افزایش دوز این غدد از بوست الکترون استفاده کرد. این روش درمانی طناب نخاعی را از پرتوگیری بیشتر محفوظ می‌دارد.