چرا جوش میزنیم؟

دکتر علیرضا واعظ شوشتری [ متخصص پوست ، مو و زیبایی ]آدرس وب سایت : www.drvaez.ir
آدرس مطب : اصفهان ، خیابان توحید میانی ، قبل از چهارراه پلیس ، مقابل اداره ثبت ، ساختمان آریا ، طبقه اول تلفن مطب : 91620100 - 031

جوش یک اختلال پوستی است که باعث ایجاد لکه‌های مختلفی نظیر جوش‌های سرسیاه، جوش‌های سرسفید، کورکها، برآمدگی و تورفتگی‌ می‌شود. مسدود شدن غدد مویی توسط چربی‌های اضافه، پوست مرده و یا باکتریها باعث به وجود آمدن جوش صورت می‌شود. تجمع این مواد زائد بر روی غدد مویی باعث ایجاد برآمدگی در سطح پوست می‌شود. گاهی ایجاد جوش‌های متعدد در صورت یا بدن می‌تواند علاماتی از خود بر جای گذارد که حتی پس از مدت‌ها نیز بدن توان درمان و ترمیم آنها را نداشته باشد و بایست از روش‌های مناسب پزشکی برای درمان استفاده کرد.

انواع جوش صورت

جوش ها بسته به شدت خود، به انواع زیر تقسیم می‌شوند:

• سر سفید (سربسته)
• سر سیاه (سرباز)
• برآمدگی های قرمز کوچک (پاپول)
• جوش های قرمز التهابی که پاپول هایی هستند که در نوک خود دارای چرک هستند (پوسچول)
• توده های بزرگ، سفت و دردناک در زیر پوست (گرهک ها یا ندول ها)
• توده های دردناک پر از چرک در زیر پوست (ضایعات کیستیک)

علت جوش زدن بدن و صورت

هورمون ‏ها: آندروژن هورمونی است که در دوران بلوغ در بدن دختران و پسران افزایش می‏ یابد و عامل اصلی جوش می‏ باشد. تغییرات هورمونی در دوران بارداری و دوره عادت ماهیانه نیز از دلایل افزایش جوش هستند.

• داروها: مصرف برخی داروها حاوی کورتیکواستروئیدها، تستوسترون یا لیتیم آکنه را تشدید می‏ کند.
• رژیم غذایی: عادت غذایی نادرست باعث چرب شدن کبد و ایجاد جوش‏ های چرکی می ‏شود.
• استرس، فشار روانی و اضطراب
• ارث: ژنتیک در انتقال آکنه تأثیر دارد. اگر والدین شما زمانی جوش داشتند احتمال اینکه شما هم جوش بزنید بسیار زیاد است.
• کار کردن در محیط آلوده باعث بسته شدن منافذ پوست و مسیر فولیکول‏ های مو می‏ شود.
• پوشاندن سطح پوست با لوازم آرایشی در طولانی مدت باعث جوش‏ های ملتهب یا زیرپوستی می‏ گردد.

علت جوش چرکی بزرگ

• عوامل ژنتیکی و ارثی
• تغییرات هورمونی (در پسران نوجوان به دلیل ترشح هورمون آندروژن و در خانم‌ها به دلیل چرخه‌ی قاعدگی، بارداری یا یائسگی)
• بیماری‌هایی مانند سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (یکی از انواع کیست تخمدان) در خانم‌ها
• میزان بالای رطوبت و عرق
• بسته شدن منافذ و سوزش صورت و استفاده از محصولات مراقبتی نامناسب پوست
• بعضی از داروها و مواد شیمیایی مانند کورتیکواستروئیدها، لیتیوم، فنیتوئین، ایزونیازید.

علت جوشهای دردناک صورت

برخلاف شکل‌های خفیف‌تر جوش، جوش چرکی بسیار دردناک است و زمانی ایجاد می‌شود که چربی و سلول‌های مرده‌ی پوست به‌طور عمیق در فولیکول مو یا منافذ پوست نفوذ می‌کنند. با پارگی منافذ زیر پوست، التهاب به ‌سمت بافت اطراف پوست رها می‌شود. این واکنش زنجیره‌ای در پوست ادامه پیدا می‌کند، التهاب گسترده‌تر می‌شود، باکتری‌های مولد جوش رشد می‌کنند و جوش در تمام ناحیه پخش می‌شود. پوست بدن برای جلوگیری از پخش شدن التهاب، یک کیست دور آن منطقه ایجاد می‌کند.

جوش چرکی معمولاً در دوران بلوغ در پسرهای جوان ایجاد می‌شود؛ اما می‌تواند در بزرگسالی (به‌ویژه هنگامی که تعادل هورمونی به‌ هم می‌خورد) نیز ادامه پیدا کند. در خانم‌های بزرگسال معمولاً جوش چرکی در دوران قاعدگی ایجاد می‌شود.

علائم جوش های چرکی و دردناک صورت

• برآمدگی‌های بزرگ، قرمز و دردناک روی صورت، قفسه‌ی سینه، پشت، بالای بازو، شانه یا ران
• گره‌هایی که حالت قرمز دارند؛ ولی روی آن سفید نیست.
• ضایعاتی که قبل از ظاهر شدن، در زیر پوست احساس می‌شوند.
• جوش‌های قابل‌رؤیت که چرک و گره دارند و دارای نوک تیزی هستند.
• برآمدگی‌هایی که حتی بدون دست زدن به آنها، دردناک هستند.

کبد و جوش صورت

وظایف کبد تنها به حذف سموم از بدن ختم نمی‌شود، بلکه وظیفه تجزیه چربی‌ها را نیز به عهده دارد. وقتی عملکرد کبد انسان به دلیل بیماری کبد چرب با اختلال مواجه می‌شود، چربی‌ها وارد جریان خون می‌شوند. معمولاً غدد چربی روی پوست تلاش می‌کنند این چربی‌ها را استفاده کنند. متأسفانه استفاده از سموم محلول در چربی توسط پوست برای چربی‌سازی می‌تواند سبب مشکلات زیادی شود. این چربی‌ها، چربی طبیعی روی پوست را به علت اینکه حاوی سموم التهابی هستند، ناکارآمد می‌کنند. کیفیت چربی‌های موجود در جریان خون می‌تواند کیفیت چربی پوستی را تحت تأثیر قرار دهد. هرچه چربی پوست سمی‌تر و ضخیم‌تر می‌شود، بیشتر منافذ پوستی دچار انسداد می‌شوند. اگر در رژیم غذایی فرد مقادیر بالایی چربی مضر باشد، تأثیر آنها روی پوست شدیدتر خواهد بود.

پیشگیری از جوش

در اینجا به چند نکته برای مراقبت از پوست افراد دارای آکنه یا مستعد به آن در برابر بروز جوش اشاره شده است:

• صورت خود را بیش از دو بار در روز با آب گرم و شوینده مخصوص آکنه نشویید.
• جوش‌ها را دستکاری نکنید و از تخلیه جوش زیرپوستی اجتناب کنید؛ زیرا ممکن است عفونت را بیشتر کرده و باعث انسداد، تورم و قرمزی شود.
• خود درمانی نکنید و برای از بین بردن جوش برای همیشه، از همان ابتدا به پزشک مراجعه کنید.
• هنگام صحبت تلفن را از صورت دور خود نگه‌دارید.
• دست‌های خود را قبل از استفاده از لوسیون، کرم یا لوازم آرایشی حتماً بشویید.
• اگر دارای جوش روی باسن، جوش سر یا جوش روی پشت و شانه‌ها هستید؛ از پوشیدن لباس‌های تنگ خودداری کنید.
• از محصولات آرایشی بدون چربی و برای پوست حساس استفاده کنید و قبل از خواب حتماً آرایش خود را پاک کنید.
• قبل از استفاده از کرم اصلاح، پوست و ریش خود را با آب گرم و صابون بشویید.
• از قرار گرفتن زیاد در معرض آفتاب خودداری کنید؛ زیرا این امر باعث تولید سبوم بیشتر در پوست می‌شود.
• از اضطراب و استرس خودداری کنید؛ زیرا می‌تواند باعث افزایش تولید کورتیزول و آدرنالین شود که باعث تشدید آکنه می‌شوند.

درمان‌ جوش صورت و بدن

معمولاً پزشکان برای درمان سریع جوش صورت و از بین بردن جای جوش از روش‌های مختلفی استفاده می‌کنند. طبق تجربه داروهای بدون نسخه مانند:

انواع ژل شستشو

کرم‌ها و لوسیون‌های موضعی خاص جوش‌های خفیف (مانند ژل ضدجوش سینره) برای درمان جوش صورت فوری و از بین بردن جوش صورت در یک روز مؤثر هستند؛ اما در مورد جوش‌های متوسط تا شدید باید روش‌های درمانی قویتری مانند:

1. تزریق کورتیکواستروئیدها
2. مصرف خوراکی و موضعی آنتی بیوتیک‌ها
3. مصرف خوراکی داروهای پیشگیری از بارداری
4. مصرف داروهای خوراکی و موضعی حاوی ایزوترتینوئین و غیره را دنبال کرد.

لایه بردارهای شیمیایی

لایه بردارهای شیمیایی حرفه‌ای مانند اسید گلیکول یک یا اسید سالیسیلیک برای از بین بردن سلول‌های مرده پوست، منافذ، جوش‌های سر سفید و سر سیاه و تحریک برای رشد پوستی جدید به کار می‌روند. لایه بردارهای شیمیایی همچنین در کاهش ظاهر زخم‌های آکنه بسیار مؤثر هستند. لایه بردارهای شیمیایی دارای سه نوع درجه بندی هستند: لایه بردارهای سطحی، متوسط و عمقی. لایه برداری‌های لایه‌های زنده (لایه‌های متوسط و عمیق) با استفاده از محصولاتی مانند اسید تری کلرواستیک (TCA) و فنل باید توسط یک پزشک انجام شود.

میکرودرم ابریژن

میکرودرم ابریژن روش لایه برداری مکانیکی لایه سطحی پوست است. این نوع درمان شامل یک دستگاه دستی است که کریستال‌ها را روی پوست می‌کشد. کریستال‌ها به آرامی سطح پوست را سایش یا صیقل می‌دهند. یک لوله‌ی خلاء کریستال‌ها و سلول‌های پوست را پاکسازی می‌کند. میکرودرم ابریژن موجب لایه برداری و باز کردن منافذ پوست می‌شود. نتایج سریعاً قابل مشاهده هستند و پوستی روشن‌تر و صورتی رنگ به وجود می‌آید.

درمان لیزری جوش

درمان های لیزری با از بین بردن سطحی ترین لایه پوست و به سطح رساندن سلول های جوان تر زیرین، جوش ها و جای زخم ناشی از جوش ها را از بین می برند. این درمان، سطح پوست را بدون استفاده از مواد شیمیایی یا اسکراب تجدید کرده و ظاهر جای زخم ها را کاهش می دهد. با این حال، درمان لیزری جوش ها برای هر نوع پوستی مخصوصاً انواع حساس مناسب نیست. تأثیرگذاری این درمان به نوع جوش بستگی دارد.

میکرونیدلینگ

یکی دیگر از درمان های بی نظیر جوش و جای جوش میکرونیدلینگ است. در این فرآیند سوزن های کوچکی به درون پوست اطراف جای زخم وارد می شوند تا پوست را به تولید کلاژن بیشتر وادار کنند. این کلاژن می تواند با صاف کردن پوست، ظاهر زخم های ناشی از جوش را کاهش دهد. با این حال، رفع زخم ناشی از جوش می تواند به بروز عوارض موقتی از جمله قرمزی، درد و التهاب منجر شود.

فوتودینامیک (PDT)

در طول این فرایند، یک پماد مخصوص (فوتوسنسیتایزر) به محل جوش اعمال شده و سپس یک نور کنترل شده به رنگ قرمز یا آبی بر روی محل تابانده می شود. این فرایند با هدف کوچک کردن غدد سباسه، کاهش مقدار چربی و از بین بردن باکتری ها در منافذ پوست و همچنین کاهش مؤثر اندازه جوش های کیستی انجام می شود.

ایزوترتینوئین

ایزوترتینوئین دارویی امید بخش برای مبتلایانی است که روش های دیگر در درمان جوشهای کیستی آنان مؤثر نبوده است. ایزوترتینوئین یک داروی خوراکی قدرتمند است که از ویتامین A مشتق شده و با تغییر شکل غدد سباسه جریان تولید چربی در این غدد را متوقف می کند. این کاهش در تولید سیبوم می تواند به کاهش مقدار باکتری و در نهایت رفع عفونت منجر شود.