روتاتور کاف به مجموعه ای از چهار عضله و تاندون هایی گفته می شود که اطراف مفصل شانه را احاطه کرده اند و باعث حفظ قدرت و استقامت شانه می شوند. در قسمت فوقانی روتاتور کاف یک کیسه زلالی، یا مجموعه ای از بافت ها قرار دارد که هنگام تماس روتاتورکاف با استخوان های اطراف شانه نقش پوششی و محافظتی را ایفا می کند. آسیب دیدگی روتاتورکاف می تواند منجر به التهاب کیسه زلالی شود که بورسیت نام دارد و باعث درد و کاهش دامنه حرکت می شود. التهاب و صدمه دیدن تاندون چرخاننده شانه (روتاتور کاف) یکی از رایج ترین علل درد شانه است. سندرم گیر کردن تاندون چرخاننده شانه، پارگی و التهاب تاندون شانه آن سه عارضه ی متداول این عضو به شمار می روند. اکثر افراد دچار مشکلات کشیدگی، التهاب و پارگی تاندون شانه با استراحت کردن و بهره گیری از داروهای مسکن، ضدالتهاب ها، فیزیوتراپی و تزریق داروهای استروئیدی با موفقیت درمان می شوند. هرچه فرایند ترمیم شانه سریع تر آغاز شود، نتیجه بهتری ایجاد می شود. به این ترتیب تشخیص به موقع آسیب روتاتور کاف اهمیت بسیار زیادی دارد.

علل پارگی تاندون شانه

دو علت اصلی برای پارگی روتاتور کاف و التهاب تاندون شانه وجود دارد: آسیب دیدگی و تحلیل رفتن.

پارگی روتاتور کاف

در صورتی که فرد در حال حرکت باشد و جسم سنگینی را بلند نماید، یا هنگام زمین خوردن بازویش دچار کشیدگی شود احتمال پارگی روتاتور کاف در این فرد وجود خواهد داشت. این نوع پارگی می تواند در کنار سایر آسیب های شانه مانند دررفتگی شانه یا شکستگی استخوان ترقوه بروز کند.

پارگی تحلیل برنده

در اکثر موارد، پارگی تاندون شانه با گذر زمان به علت تحلیل تاندون رخ می دهد. این فرایند به طور طبیعی و در پی بالا رفتن سن ایجاد می شود. پارگی روتاتور کاف بسیار شایع است. اگر دچار پارگی تحلیل برنده در یک شانه شده باشید احتمال پارگی روتاتور کاف در شانه مخالف نیز وجود دارد و ممکن است هیچ گونه دردی را احساس نکنید. عوامل مختلفی در تحلیل رفتن روتاتور کاف، یا پارگی شدید آن نقش دارند. این موارد عبارتند از:

• فشار مکرر: تکرار کردن حرکات یکسان شانه می تواند فشار زیادی را بر تاندون ها و عضلات روتاتور کاف وارد کند. بیسبال، تنیس، قایقرانی و وزنه برداری مثال هایی از فعالیت های ورزشی هستند که می توانند فرد را در معرض خطر پارگی روتاتور کاف قرار دهند. برخی از مشاغل و کارهای سخت روزمره نیز می توانند باعث پارگی روتاتور کاف شوند.
• فقدان ذخیره خونی: با بالا رفتن سن، ذخیره خونی در تاندون های روتاتور کاف کاهش می یابد. با کاهش ذخیره خونی، توانایی طبیعی بدن برای ترمیم آسیب تاندون کاهش می یابد و این مسئله می تواند منجر به پارگی تاندون شود.
• زائده های استخوانی: با افزایش سن، زائده های استخوانی در قسمت زیرین زائده آکرومیون تشکیل می شوند. هنگامی که فرد دستش را بلند می کند، زائده های استخوانی با تاندون روتاتور کاف اصطکاک پیدا می کنند. به این وضعیت گیر افتادگی شانه گفته می شود که با گذر زمان باعث ضعیف شدن تاندون می شود و احتمال پارگی آن را افزایش می دهد.

علائم پارگی تاندون شانه

علائم پارگی تاندون شانه به مرور زمان تشدید می شود. علائم اولیه در نتیجه استراحت کردن برطرف می شود؛ اما در نهایت همیشگی و مستمر می گردد. آن دسته از علائمی که از آرنج عبور می کنند و به بخش های دیگر بدن تسری می یابند معمولاً بیانگر وجود مشکلی دیگر هستند. علائم التهاب تاندون شانه عبارتند از:

• درد و تورم جلوی شانه و کنار بازو
• برانگیخته شدن درد در اثر بالا و پایین بردن بازو
• شنیده شدن صدای تق تق هنگام بلند کردن بازو
• سفتی و گرفتگی عضلات شانه
• بیدار شدن از خواب به دلیل درد
• درد گرفتن درد بازو هنگام بردن دست به پشت بدن
• کاهش قدرت و دامنه حرکتی بازوی آسیب دیده

عوامل خطر پارگی و کشیدگی تاندون شانه

عوامل زیر ممکن است باعث افزایش خطر آسیب روتاتور کاف شوند:

• سن: هر چه پیرتر می شوید، خطر آسیب روتاتور کاف افزایش می یابد. پارگی روتاتور کاف بیشتر در افراد بالای 60 سال دیده می شود.
• مشاغل ساختمانی: مشاغلی مانند نجاری یا نقاشی در خانه نیاز به حرکات مکرر بازو، اغلب بالای سر دارد که می تواند به مرور زمان به تاندون های روتاتور آسیب برساند.
• سابقه خانوادگی: ممکن است یک مؤلفه ژنتیکی در آسیب های روتاتور کاف وجود داشته باشد؛ زیرا به نظر می رسد در خانواده های خاصی بیشتر دیده می شود.
• سیگار کشیدن: سیگار، جریان خون و اکسیژن را به بافت های نرم بدن کاهش می دهد و حساسیت به آسیب را افزایش می دهد و روند بهبود را کند می کند. سیگار کشیدن همچنین می تواند تقویت عضلات و جلوگیری از آسیب های بعدی را دشوار کند.

علائم کشیدگی و التهاب تاندون شانه

پارگی ناگهانی ناشی از تصادف باعث درد فوری و شدید شانه و ضعف بازو می شود. با پارگی های دژنراتیو، ممکن است درد خفیفی داشته باشید که با مسکن های بدون نسخه بهبود می یابد. با گذشت زمان، درد بدتر می شود و مسکن ها دیگر اثری ندارند. همه افراد درد ندارند؛ اما بیشتر افراد درجاتی از ضعف بازو و شانه را دارند.

علائم پارگی تاندون شانه عبارتند از:

1. دشواری و درد ناشی از بالا بردن بازو
2. صداها یا احساسات هنگام حرکت دادن بازو یا صدای کلیک کردن.
3. شانه درد که در شب یا هنگام استراحت دادن به بازو بدتر می شود.
4. ضعف شانه و داشتن مشکل در بلند کردن وسایل.

انواع پارگی تاندون شانه

• در بسیاری از موارد، پارگی تاندون ها با فرسایش شروع می شود. با پیشرفت آسیب، گاهی اوقات با بلند کردن یک جسم سنگین، تاندون ممکن است به طور کامل پاره شود. پارگی انواع مختلفی دارد که به شرح زیر است:
• پارگی جزئی. به این نوع پارگی، پارگی ناقص نیز گفته می شود. این نوع پارگی به تاندون آسیب می رساند؛ اما آن را به طور کامل قطع نمی کند.
• پارگی تمام ضخامت. به این نوع پارگی، پارگی کامل نیز می گویند. تمام تاندون از استخوان جدا می شود. با پارگی تمام ضخامت، اساساً یک سوراخ در تاندون ایجاد می شود.

تشخیص پارگی تاندون شانه

پزشک پس از بررسی علائم و سابقه پزشکی بیمار به معاینه شانه وی می پردازد. پزشک به بررسی وجود هرگونه تغییر شکل یا حساسیت در نقاط مختلف می پردازد. سپس برای ارزیابی دامنه حرکات شانه بیمار، از او می خواهد بازویش را در جهات مختلف حرکت دهد. ارزیابی قدرت بازوها اهمیت بسیار زیادی دارد. سایر اقدامات تشخیصی به شرح زیر می باشد:

1. عکس برداری: اگر چه اشعه ایکس نمی تواند عضلات روتاتور کاف را نشان دهد، در تشخیص آرتریت، رسوب کلسیم، یا مشکلات استخوانی که باعث پارگی تاندون شانه می شوند، مفید است.
2. ام آر آی: این روش، رایج ترین روش برای تشخیص پارگی های روتاتور کاف است. می توان از ام آر آی برای بررسی پارگی یا التهاب بافت های مختلف و تعیین ویژگی روتاتور کاف استفاده کرد تا بهترین اقدام درمانی انتخاب شود. در برخی موارد می توان برای تشخیص پارگی روتاتور کاف از آرتروسکوپی یا تزریق ماده حاجب بهره گرفت.

درمان پارگی تاندون شانه بدون جراحی

درمان روتاتور کاف می تواند به تسکین درد کمک کند و از بدتر شدن مشکلات مربوط به پارگی آن جلوگیری کند. اقدامات درمانی برای پارگی روتاتور کاف عبارتند از:

استراحت

پزشک، استراحت شانه و کاهش حرکات آن را تجویز می کند. بیمار باید از انجام فعالیت های شدید جسمانی و حرکات تکراری که باید دست را روی سر قراردهد خودداری کند. باید توصیه پزشک در خصوص مدت زمان محدود کردن حرکات شانه و بازو را رعایت کند. دوره استراحت برای درمان اختلال روتاتور کاف از دو روز تا چند هفته متغیر است .

استفاده از کمپرس سرد و گرم

استفاده از کمپرس گرم یا کمپرس یخ می تواند به تسکین درد ناشی از پارگی روتاتور کاف و تاندون شانه کمک کند. واکنش افراد مختلف به کمپرس گرم و یخ متفاوت است، بنابراین بیمار باید از کمپرسی استفاده کند که به بهبودی حال او کمک می کند. در برخی موارد، گرما می تواند برای مدت کوتاهی به کاهش درد کمک کند؛ اما پس از یک یا دو ساعت باعث بدتر شدن درد شود. در آسیب های ناگهانی نباید در ۴۸ ساعت اول از کمپرس گرم استفاده شود.

اسلینگ

در آسیب های شدید، استفاده از اسلینگ مفید است؛ اما باید از استفاده بلند مدت از آن اجتناب شود، در غیر این صورت مفصل شانه سفت می شود و بازیابی دامنه حرکات از دست رفته مستلزم زمان و تلاش فراوان است.

داروها

مصرف برخی داروها می تواند به کاهش درد و التهاب ناشی از پارگی تاندون شانه کمک کند. مصرف داروهای غیر استروئیدی ضد التهاب مانند ایبوپروفن یا ناپروکسن می تواند به کاهش درد کمک کند. داروهای غیر استروئیدی ضد التهابی به صورت قرص های خوراکی و پماد های موضعی وجود دارند که بیمار می تواند پماد را روی موضع دردناک بمالد. بیمار باید قبل از مصرف این داروها یا پمادها بروشور آنها را مطالعه کند.

تزریق استروئید

تزریق ساب آکرومیال کورتیزون و بی حسی موضعی به درون شانه می تواند به کاهش درد ناشی از پارگی روتاتور کاف کمک کند؛ اما پارگی آن را بهبود نمی بخشد.

تزریق پی آر پی

تزریق پلاسمای غنی از پلاکت نقش مهمی در بهبود تاندون های آسیب دیده ایفا می کند، با این حال باعث بهبود درد بیمار نمی شود. در فرایند آماده سازی پلاسمای غنی از پلاکت ( PRP ) باید نمونه خون بیمار تهیه شده و در سانتریفیوژ قرار داده شود سپس تحت سرعت بسیار بالا، خون به لایه های مختلف تبدیل می شود. لایه پلاسمای غنی از پلاکت جدا می شود و به درون تاندون آسیب دیده یا کیسه زلالی تزریق می گردد.

فیزیوتراپی

برنامه های فیزیوتراپی می توانند فرایند توانبخشی بیمار پس از آسیب روتاتور کاف را تسریع کند. فیزیوتراپی پارگی تاندون شانه به حفظ توانمندی و انعطاف پذیری شانه و کاهش درد و ضعف ناشی از تاندون آسیب دیده کمک می کند. تقویت عضلاتی که از شانه محافظت می کنند می تواند به تسکین درد و پیشگیری از آسیب های بعدی کمک کند.

ماساژ درمانی

ماساژ درمانی روشی برای تسکین آسیب روتاتورکاف است. ماساژ درمانی می تواند به کاهش التهاب، کاهش تشکیل بافت اسکار و بازسازی بافت های پاره شده و کاهش درد کمک کند.

اولتراسوند

اولتراسوند تراپی به کاربرد امواج صدا که بالاتر از دامنه شنوایی انسان هستند گفته می شود که برای درمان آسیب هایی مانند پارگی روتاتور کاف کاربرد دارد. امواج اولتراسوند توسط لرزش مکانیکی دستگاه اولتراسوند تولید می شود. قسمت سر دستگاه روی نقاط دردناک شانه حرکت داده می شود و انرژی را به درون بافت ها منتقل می کند.

ورزش کردن

ورزش درمانی یک دیگر از روش های سودمند برای درمان پارگی تاندون شانه است که شامل تمرینات کششی برای بهبود و انعطاف پذیری و افزایش دامنه حرکات شانه است. بیمار می تواند تمرینات ورزشی را در منزل انجام دهد بنابراین می تواند راحت تر از شانه خود استفاده کند. در بخش زیر به چند تمرین ورزشی برای افزایش دامنه حرکات شانه اشاره می کنیم:

• در آستانه در بایستید و بازوهایتان را به طرفین بکشید تا عضلات شما گرم شود.
• در آستانه در بایستید و چارچوب در را با دست بگیرید و به سمت جلو خم شوید تا کشیدگی عضلات را احساس کنید.
• صاف بایستید و وزن خود را به انگشتان پا منتقل کنید تا کشیدگی شانه را احساس کنید. از کشش بیش از حد خودداری کنید.

جراحی

در مواردی که درد و ضعف شانه پس از تزریق و انجام فیزیوتراپی، تسکین نیابد. هدف از انجام عمل جراحی، بهبود توان و قدرت شانه و تسکین درد است. بدین منظور علاوه بر عمل جراحی انجام فیزیوتراپی به مدت طولانی ضروری خواهد بود.

درمان کشیدگی و التهاب تاندون شانه

1. استراحت دادن به شانه و کاهش سطح فعالیت هایی که نیازمند حرکت دادن مکرر و بیش از حد شانه هستند ضروری است.
2. استفاده از کمپرس سرد التهاب ناشی از این آسیب را تا حد زیادی کاهش می دهد.
3. ممکن است پزشک با تجویز آتل اقدام به بی حرکت کردن شانه به مدت چند هفته بکند.
4. استفاده از داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی مانند ایبوپروفن و در صورت وجود درد شدید داروهای کورتونی تزریقی برای کنترل درد و التهاب تاندون های شانه می تواند مؤثر باشد.
5. فیزیوتراپی شانه بهترین روش درمان غیرجراحی آسیب های ورزشی از جمله این آسیب شایع است که با مراجعه به کلینیک فیزیوتراپی می توانید از آن بهره ببرید.
6. لیزر پرتوان، تحریک الکتریکی و تمرینات ورزشی از مؤثرترین راهکارهای فیزیوتراپی در درمان التهاب تاندون های شانه هستند.
7. در صورتی که روش های ذکر شده نتوانند به کنترل درد و التهاب شانه کمکی کرده و یا شدن آسیب بسیار بالا باشد انجام جراحی ضروری به نظر می رسد.

درمان پارگی تاندون شانه با لیزر

لیزر درمانی روش رایجی است که امروزه بسیار استفاده می شود. لیزر نسبت به سایر روش های درمانی زودتر التهاب شما را برطرف می کند و از این رو درمانی رایج برای رفع التهاب است. انرژی منتقل شده با لیزر به داخل بافت تاندون سبب کاهش درد و تسریع روند ترمیم بافت می شود. لیزر، بافت های آسیب دیده را تحریک می کند تا اکسیژن رسانی بافت تحریک شده و روند ترمیم آغاز گردد. مطالعات انجام شده در این زمینه ثابت کرده اند که انجام پنج تا ده جلسه لیزر درمانی اثرات مفید و سریع در بهبود آسیب تاندون شانه دارد.

دارو برای آسیب دیدگی تاندون شانه

• داروهای مسکن همچون پاراستامول معمولاً می توانند برای کاهش درد بیمار و درمان التهاب تاندون شانه مفید باشند.
• داروهای ضد التهاب می توانند علاوه بر تسکین درد باعث کاهش التهاب تاندون شانه شوند و به همین دلیل معمولاً برای بیمار تجویز می شوند. این داروها شامل ایبوپروفن، دیکلوفناک و ناپروکسین هستند.
• داروهای مسکن قوی که در مواقع مورد نیاز برای بیمار با نسخه پزشک تجویز می شود.

مدت زمان ترمیم تاندون شانه

زمان ترمیم تاندون شانه حدود شش هفته می باشد که در ابتدا استخوان ها بهبود می یابند. در این میان سه ماه زمان نیاز است که اتصال قوی و لازم میان استخوان و تاندون ایجاد شود. بین 6 تا 9 ماه زمان احتیاج است تا اتصال کامل میان بخش های مختلف استخوان ایجاد شود. البته باید این مورد را هم در نظر داشت که بدن هر فرد با دیگری متفاوت است و نباید انتظار داشت که روند درمان در همه به یک صورت باشد.

---