مشکلات و بیماری های پوستی ناشی از کمبود ویتامین آ

دکتر هما فاتحی [ پوست و مو ]آدرس وب سایت : www.drfatehi.ir
آدرس مطب : اصفهان ، خیابان آمادگاه ، ساختمان آژند ، بلوک B ، طبقه سوم ، واحد 309 تلفن مطب : 32245018 - 031

ویتامین A یک ماده مغذی ضروری برای حفظ سلامت پوست است. دو نوع ویتامین A وجود دارد، رتینوئید (ویتامین A از قبل تشکیل شده یا preformed) و کاروتنوئید (پیش ساز ویتامین A یا proformed). هر دو نوع ویتامین A، توسط کبد به رتینول تبدیل می شوند. ویتامین A یا در کبد ذخیره می شود یا توسط دستگاه لنفاوی به سلول های بدن منتقل می شود. این ویتامین نقش مهمی در سلامت پوست و درمان التهابات و خشکی پوست دارد و کمبود آن می تواند منجر به برخی از بیماری های پوستی از قبیل اگزما و آکنه شود. برای درمان این بیماری ها ممکن است از داروهایی استفاده شود که از مشتقات ویتامین A می باشند. (مانند ایزوترتینوئین )

از کجا بفهمیم کمبود ویتامین آ داریم؟

• زروسیس

زروسیس خشکی غیر طبیعی پوست و غشای مخاطی آن است. این عارضه منجر به پوسته پوسته شدن، خارش و حتی ترک خوردن پوست می شود. کمبود ویتامین A و همچنین زینک ممکن است در بیماری زروسیس نقش داشته باشند.

• پوسته ریزی و چین و چرک

ویتامین A در نگهداری بافت های اپیتلیال نقش مهمی دارد. این ویتامین را در روغن ماهی، زرده تخم مرغ و کره به وفور می توانید بیابید. شاید فکر کنید کمبود ویتامین آ فقط سبب مشکلات چشم و بینایی می شود، در حالی که این طور نیست. کمبود ویتامین A می تواند با افزایش پوسته ریزی در پوست و همچنین افزایش چین و چروک ها همراه باشد.

• اگزمای پوستی و خشکی بیش از حد پوست
• برآمدگی روی پوست به دلیل کراتین بیش از حد در فولیکول های مو
• ترمیم آهسته اسکار آکنه و جای زخم بعد از جراحی یا زخم های دیابتی

تشخیص کمبود ویتامین A

در صورتی که پزشک مشکوک به کمبود ویتامین A باشد، لازم است آزمایش خون برای بررسی موارد زیر انجام گیرد:

1. تأیید داشتن کمبود ویتامین A
2. بررسی سایر بیماری ها مانند کم خونی

خواص ویتامین A برای پوست صورت

ویتامین A یک ماده مغذی ضروری برای حفظ سلامت پوست است. دو نوع ویتامین A وجود دارد: رتینوئید (ویتامین A از قبل تشکیل شده یا preformed) و کاروتنوئید (پیش ساز ویتامین A یا proformed). هر دو نوع ویتامین A، توسط کبد به رتینول تبدیل می شوند. ویتامین A یا در کبد ذخیره می شود یا توسط دستگاه لنفاوی به سلول های بدن منتقل می شود.

۱) کمک به تولید سلول های پوستی سالم

رتینال، رتینول و رتینوئیک اسید در تولید و رشد سلول ها اهمیت دارند. ویتامین A همچنین باعث تحریک فیبروبلاست ها در لایه های عمقی پوست می شود. فیبروبلاست ها، از سلول های مهم در تولید کلاژن بوده و باعث حفظ استحکام و سلامت پوست می شوند.

۲) محافظت از پوست در برابر عفونت ها

پوست، بخش مهمی از سیستم ایمنی است و از بدن در مقابل باکتری ها، عفونت ها و آلودگی ها محافظت می کند. ویتامین A به تولید سلول های پوستی کمک کرده و از پوست در مقابل محرک های مضر، که باعث آسیب به سطح پوست می شوند، محافظت می کند و باعث تقویت سد حفاظتی پوست می شود. علاوه بر این، رتینوئیدها با القای تولید نوعی پروتئین ضد میکروب درون زاد، از پوست در برابر عفونت محافظت می کنند.

۳) رفع چین و چروک

تحقیقات انجام شده ثابت کرده است که ویتامین A موضعی به شکل رتینول (در محصولات بدون نسخه)، و رتینوئیک اسید (در کرم های تجویزی)، باعث کاهش چین و چروک می شود و بسیاری از متخصصان پوست برای مقابله با اثرات پیری مصرف آن را توصیه می کنند. تحقیقات نشان می دهد که این مواد تولید کلاژن را تحریک می کنند. آسیب دیدن کلاژن پوست در اثر قرار گرفتن در مقابل اشعه فرابنفش و سایر محرک ها، باعث ایجاد چین و چروک می شود. رتینوئیدها سلول های مسئول تولید کلاژن جدید را تحریک، پوست را تقویت و خطوط ریز سطح پوست را پر می کنند. به این ترتیب پوست، صاف تر به نظر می رسد .

۴) یکنواخت کردن رنگ پوست و درخشان کردن آن

کرم های ویتامین A به روشن کردن لکه های قهوه ای ناشی از نور خورشید کمک می کنند و از دو طریق باعث افزایش درخشندگی پوست می شوند:

1. یک: افزایش و عادی کردن بازسازی و تکثیر سلول های پوستی. این کرم ها از این طریق، به ریزش سلول های سطحی تیره، آسیب دیده و زبر کمک کرده و برای سلول های سالم و جدید فضای کافی ایجاد کرده و باعث یکنواختی بیشتر پوست می شود .
2. دو: رتینوئیدها ممکن است آنزیم های تولید کننده ملانین (رنگدانه پوستی) را مهار کنند و از این طریق باعث یکنواختی و درخشندگی پوست شوند.

۵) رفع آکنه

جوش زمانی شکل می گیرد که منافذ پوست توسط سلول های پوستی مرده، باکتری و چربی مسدود شوند. این امر موجب فراهم کردن بستری مناسب برای رشد پروپیونی باکتریوم آکنه (باکتری عامل ایجاد آکنه) می شود. یک سرم ضد آکنه خوب که به روش علمی فرموله شده باشد، حاوی مقادیر کافی از ویتامین A است و باعث تحریک بازسازی و تکثیر سلول ها می شود. در نتیجه فرایندی داخل منافذ رخ می دهد که باعث کاهش تولید چربی و پاکسازی منافذ پوست خواهد شد. این ماده اثرات ضد التهابی نیز روی آکنه ها دارد و به درمان جوش کمک می کند.

برای جبران کمبود ویتامین a چه بخوریم؟

ویتامین آ را می توان به صورت طبیعی یا دارویی به دست آورد.

• مکمل های ویتامین A

ویتامین A به شکل مکمل نیز وجود دارد. برخی از مکمل ها، رتینوئید را با کاروتنوئید ترکیب می کنند و برخی، تنها حاوی رتینوئیدهایی همچون رتینیل پالمیتات یا رتینیل استات هستند. بعضی مکمل ها تنها شامل کاروتنوئیدهایی مانند بتاکاروتن هستند. ویتامین A یک عنصر رایج در بسیاری از مولتی ویتامین ها و مکمل های معدنی است.

• رتینوئیدهای موضعی و تجویزی

ویتامین A به بسیاری از محصولات آرایشی مانند مرطوب کننده ها، کرم های ضد آفتاب ، روغن های ویتامینه و کرم های ضد پیری اضافه می شود. همچنین می توان آن را به صورت سرم و روغن استفاده کرد. برخی از مکمل های ویتامین A به شکل کپسول عرضه می شوند که می توان آنها را باز کرد و مستقیماً روی پوست مالید.

• مواد غذایی غنی از ویتامین A

ویتامین آ به شکل رتینیل پالمیتات در گوشت گاو، گوساله و جیگر مرغ، تخم مرغ، روغن ماهی، محصولات لبنی اعم از شیر، ماست، پنیر، کره و سایر پنیرها یافت می شود. بدن می تواند ویتامین آ را از بتاکاروتن و سایر کاروتنوئیدها بسازد. این ویتامین محلول در چربی در میوه ها و سبزیجات یافت می شود. سبزیجات برگدار تیره رنگ، سبزیجات و میوه های نارنجی و زرد، سیب زمینی شیرین، هویج، کدو حلوایی و طالبی، زردآلو، هلو و انبه حاوی مقادیر زیادی بتاکاروتن هستند که با خوردن این مواد، سطح ویتامین آ در بدن افزایش می یابد.