علائم بیماری آسم و راه های تشخیص و درمان آن

دکتر غلامرضا سیف [ متخصص رادیولوژی و سونوگرافی ]آدرس وب سایت : www.drseif-radiology.ir
آدرس مطب : تهران ، یوسف آباد ، خیابان فتحی شقاقی ، بین چهلستون و بیستون ، راديولوژي و سونوگرافي شقایق تلفن مطب : 88553155 - 021

به طور معمول با هر نفسی که می کشید، هوا از بینی شما پایین می رود و به مجاری هوایی می رسد و سرانجام از طریق مجرای تنفسی به سمت ریه های شما هدایت می شود. در ریه ها، تعداد زیادی از گذرگاه هوای کوچک وجود دارد که به انتقال اکسیژن به جریان خون کمک می کنند. بیماری آسم، یک بیماری مزمن تنفسی است که باعث تورم دیواره ی داخلی مجرای تنفسی و لوله های برونشیت می گردد. به دلیل این تورم، مجرای تنفسی، مخاط بیش از حدی تولید کرده و تنفس سخت می شود. علائم بیماری آسم ممکن است بسیار خفیف باشند و مشکلی جدی برای بیمار به وجود نیاورند؛ اما گاهی این علائم شدت یافته و زندگی روزمره ی بیمار را دچار اختلال می کنند. آسم ممکن است در تمامی گروه سنی و بدون در نظر گرفتن جنسیت افراد رخ دهد و چنانچه علائم آن نادیده گرفته شود، بیماری آسم منجر به مرگ بیمار خواهد شد. اگرچه درمان کاملی برای آسم در دسترس نیست؛ اما مدیریت علائم می تواند به فرد مبتلا به آسم برای داشتن زندگی کامل و فعال کمک کند. اگر با درد قفسه سینه، آسیب به قفسه سینه یا تنگی نفس به پیش پزشک بروید، ابتدا عکس قفسه سینه از شما گرفته میشود. با استفاده از این تصاویر پزشک میتواند آسم را تشخیص دهد. رادیولوژی قفسه سینه می تواند مایعات داخل یا اطراف ریه ها یا هوای اطراف ریه ها را آشکار سازد.

علل بروز آسم

مشخص نیست که چرا بعضی از افراد به بیماری آسم مبتلا می شوند و برخی دیگر به آن مبتلا نمی شوند؛ اما این بیماری احتمالاً به دلیل ترکیبی از عوامل محیطی و ارثی (ژنتیکی) به وجود می آید. قرار گرفتن در معرض تحریک کننده های مختلف و موادی که باعث ایجاد آلرژی (مواد حساسیت زا) می شوند، می تواند علائم و نشانه های بیماری آسم را تحریک کنند. عوامل محرک آسم از فردی به فرد دیگر متفاوت است و می تواند شامل موارد زیر باشد:

• عفونت های تنفسی، مانند سرماخوردگی
• فعالیت بدنی
• هوای سرد
• آلاینده ها و محرک های هوا، مانند دود
• داروهای خاصی از جمله مسدود کننده های بتا، آسپرین و داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی، مانند ایبوپروفن (Advil، Motrin IB، دیگران) و ناپروکسن سدیم (Aleve)
• احساسات و استرس شدید
• سولفیت ها و مواد نگهدارنده به برخی انواع غذاها و نوشیدنی ها از جمله میگو، میوه خشک، سیب زمینی فرآوری شده، آبجو و شراب
• بیماری ریفلاکس معده (GERD)، وضعیتی که در آن اسیدهای معده به داخل گلو برگشته اند.

شایع ترین علائم آسم

حمله آسم هنگامی رخ می دهد که عضلات راه هوایی سفت و منقبض می شوند. به این پدیده برونکواسپاسم گفته می شود. در طول حمله آسم پوشش مجاری تنفسی ملتهب و متورم می شوند و مخاط بیشتری تولید می کنند. اسپاسم برونش، التهاب و تولید مخاط بیشتر، خس خس سینه، تنگی نفس، سرفه و مختل شدن فعالیت روزمره از علائم حمله آسم هستند.

سایر علائم حمله آسم عبارتند از:

• خس خس شدید سینه هنگام دم و بازدم
• سرفه مداوم
• تنفس خیلی سریع
• درد یا فشار بر قفسه سینه
• جمع شدگی عضلات گردن و قفسه سینه
• دشواری در صحبت کردن
• احساس ترس و اضطراب
• صورت رنگ پریده و عرق کرده
• لب ها و ناخن های تیره و کبود

عوامل خطر ابتلا به آسم

تصور می شود تعدادی از عوامل احتمال ابتلا به آسم را افزایش می دهند. آنها عبارتند از:

• داشتن خویشاوند مبتلا به بیماری آسم، مانند پدر و مادر یا خواهر و برادر
• داشتن یک بیماری آلرژیک دیگر، مانند «درماتیت آتوپیک» که باعث قرمزی، خارش پوست یا تب یونجه می شود که آبریزش بینی، گرفتگی و خارش چشم را در پی دارد.
• اضافه وزن داشتن
• استعمال سیگار
• قرار گرفتن در معرض دود سیگار
• قرار گرفتن در معرض دود اگزوز یا سایر انواع آلودگی ها
• قرار گرفتن در معرض عوامل شغلی، مانند مواد شیمیایی مورد استفاده در کشاورزی، آرایشگری و تولید

اقدامات قبل از انجام رادیولوژی

• قبل از انجام رادیولوژی، بیمار باید تمام اشیاء فلزی همراه خود را دربیاورد.
• رادیوگرافی با اشعه ایکس برای زنان باردار ممنوع است؛ اما گاهی اوقات با نظر پزشک انجام می گیرد.
• در صورتی که در بیمار احتمال بارداری وجود داشته باشد، باید حتماً کارشناس رادیولوژی را مطلع کند.

عکس رادیولوژی قفسه سینه برای تشخیص ریه آسمی

پزشک از شما می خواهد تا به صورت ایستاده روبروی دستگاه مخصوص قرار بگیرید. بعد از این که روبروی دستگاه به صورت ایستاده قرار گرفتید، پزشک از شما می خواهد تا قفسه ی سینه ی خود را به دستگاه نزدیک کنید به طوری که به طور کامل به دستگاه بچسبید و هیچ گونه فضایی ما بین شما و دستگاه قرار نگرفته باشد. بعد از اینکه قفسه سینه شما کاملاً با دستگاه چسبید پزشک از شما می خواهد هیچ گونه جنب و جوش و تکانی نخورید، سپس تصویربرداری را انجام میدهد.

عوارض رادیولوژی قفسه سینه

مقدار تابش حاصل از اشعه ایکس بسیار پایین است. این مقدار حتی پایین تر از مقدار تابشی است که از محیط اطراف به شما وارد می شود. اگرچه مزیت رادیولوژی بیشتر از خطرات آن است، ممکن است یک پیش بند محافظ به شما داده شود. اگر باردار هستید یا احتمال می دهید باردار باشید، باید به پزشک اطلاع دهید. فرآیند می تواند به روش هایی انجام شود که از شکم شما در برابر تابش محافظت گردد.

بیماری آسم در کودکان

آسم دوران کودکان یکی از بیماری های مزمنی است که ریه ها و مجاری تنفسی را درگیر می کند و اگر کودک در معرض عوامل محرک خاصی مانند استنشاق گرده گل، سرماخوردگی و یا عفونت تنفسی قرار گیرد، ریه ها ملتهب می شوند و مشکلات زیادی را برای سلامتی به وجود می آورند. این بیماری می تواند در بازی، ورزش و خواب کودکان تداخل ایجاد کند و اگر کنترل نشود باعث حملات خطرناک آسم می شود. بیماری آسم در دوران کودکی با آسم در بزرگسالی تفاوت زیادی ندارد؛ اما با توجه به این موضوع که کودکان سیستم ایمنی بدنی ضعیفی دارند، این بیماری چالش های زیادی را برای سلامتی آنها به وجود می آورد. متأسفانه باید بدانید که آسم در دوران کودکی قابل درمان نیست و علائم آن می توانند تا بزرگسالی نیز ادامه داشته باشند؛ اما با راهکارهای مناسب می توان این بیماری را کنترل کرد تا از آسیب به سلامتی جلوگیری شود.

آیا بیماری آسم قابل درمان است؟

داروهای آسم به دو دسته اصلی تقسیم می شوند:

1. کنترل کننده ها یا پیشگیری کننده های آسم: این گروه داروها به طور روزانه و منظم و با هدف درمان دراز مدت مورد استفاده قرار میگیرند. مؤثرترین داروی ضد التهابی برای کنترل آسم و نیز مؤثرترین درمان پیشگیری کننده این بیماری کورتون استنشاقی است.
2. داروهای سریع الاثر (نجات بخش): این داروها مانند سالبوتامول در زمان حملات حاد آسم و یا بروز خس خس سینه و سرفه و تنگی نفس در مواجهه با مواد حساسیت زا و یا محرک و در زمان سرماخوردگی مورد استفاده قرار میگیرد. سالبو تامول همچنین در بیماراني که در هنگام ورزش دچار تنگی نفس, خس خس و یا سرفه می شوند، نیم ساعت قبل از ورزش مصرف می شود.

آیا بیماری آسم خطرناک است؟

هنگامی که آسم تحت کنترل نباشد، می تواند مشکلاتی را در زندگی روزمره شما ایجاد کند.

1. خستگی
2. عدم ورزش و افزایش وزن
3. مراجعه ی مداوم به بیمارستان یا اورژانس
4. مسائل مربوط به سلامت روان مانند استرس، اضطراب و افسردگی
5. خطرات آسم شدید
6. پنومونی و سایر عوارض ناشی از عفونت های رایج مانند آنفولانزا
7. زایمان زودرس یا از دست دادن بارداری
8. تنگ شدگی دائم لوله های برونش
9. فروپاشی ریه
10. نارسایی تنفسی