هورمون تستسترون و ریزش مو

دکتر علیرضا واعظ شوشتری [ متخصص پوست ، مو و زیبایی ]آدرس وب سایت : www.drvaez.ir
آدرس مطب : اصفهان ، خیابان توحید میانی ، قبل از چهارراه پلیس ، مقابل اداره ثبت ، ساختمان آریا ، طبقه اول تلفن مطب : 91620100 - 031

ریزش مو در مردان و زنان می تواند به دلایلی مانند استرس، درمان با داروهای شیمیایی و شوره ایجاد شود؛ ولی امکان دارد ریزش مو در اثر عدم تعادل سطح هورمون ها ایجاد شود. هورمون ها از جمله مهم ترین و ضروری ترین پیام رسان های شیمیایی بدن محسوب می شوند. هورمون های آندروژن که گاهی به عنوان هورمون های مردانه شناخته می شوند، مانند DHEA و تستوسترون، بیشترین نقش را در رشد کلی موهای شما دارند. تستوسترون، هورمونی مردانه محسوب می شود و در زنان نیز به مقدار کم تولید می شود. این هورمون باعث رشد موهای ضخیم در بدن مردان خصوصاً در قسمت سینه، شکم، دست ها، پاها و صورت می شود. در بعضی از مواقع تستوسترون به دی اچ تی تبدیل می شود. این ماده بر رشد موی سر مردان تأثیر منفی می گذارد و باعث ایجاد طاسی با الگوی مردانه (MPB) می شود. طاسی به این حالت متداول ترین نوع ریزش مو در مردان می باشد که برای درمان آن بایستی به متخصص مراجعه شود. تأثیرات تستوسترون در زنان به علت مقادیر زیاد استروژن مهار می شود؛ اما چنانچه سطح استروژن کاهش پیدا کند (در موارد بارداری، کیست تخمدان یا یائسگی)، تأثیرات منفی تستوسترون منجر به ریزش مو با الگوی زنانه می شوند. آلوپسی آندروژنتیک در مردان و زنان بخصوص در اواخر دهه ۴۰ و اوایل دهه ۵۰ زندگی با نوسان سطح تستوسترون و ژنتیک ارتباط دارد.

اشکال مختلف هورمون تستوسترون

هورمون تستوسترون در بدن شما به اشکال مختلف وجود دارد. یک نوع «تستوسترون آزاد» وجود دارد که به پروتئین های بدن شما متصل نیست. این نوعی تستوسترون است که بیشتر در بدن فعالیت می کند. تستوسترون همچنین می تواند به آلبومین، پروتئین موجود در خون متصل شود. بیشتر تستوسترون های متصل به پروتئین، به هورمون جنسی گلوبولین (SHBG) متصل بوده و فعال نیستند. اگر میزان SHBG پایینی داشته باشید، ممکن است سطح بالایی از تستوسترون آزاد در جریان خون داشته باشید. دی هیدروتستوسترون (DHT) از تستوسترون توسط واکنش آنزیمی ساخته می شود. DHT پنج برابر تستوسترون قوی تر است. DHT اصولاً توسط بافت پروستات، پوست و فولیکول های مو استفاده می شود.

علائم ریزش مو ناشی از تستوسترون

ریزش مو با الگوی مردانه (MPB) شکل متفاوتی با ریزش موی زنانه دارد. در ریزش موی مردانه، خط رویش مو در جلوی پیشانی بخصوص در نواحی شقیقه ها به تدریج به عقب رفته و در نهایت به شکل M خواهد شد. این موضوع طاسی پیشانی را در پی خواهد داشت. با ادامه ریزش مو، کم کم تاج سر نیز که به آن راس هم گفته می شود، طاس می گردد و منجر به ایجاد شکل U بر روی پوست سر خواهد شد. الگوی ریزش مو در زنان با آنچه برای مردان اتفاق می افتد متفاوت است. در مورد زنان، در ناحیه وسط سر، نازک شدن موها به تدریج رخ داده و منجر به ریزش مو می گردد، با این حال خط جلوی موها، عقب نمی رود.

تشخیص ریزش موی ناشی از تستوسترون

آزمایش هورمون تستوسترون فری و توتال، یکی از مهم ترین انواع آزمایش هایی است که از آن برای ریزش مو استفاده می شود. در صورتی که میزان هورمون های تستوسترون فری و توتال، بیشتر از حد طبیعی خود باشد، ممکن است علت ریزش مو، افزایش در میزان این هورمون های جنسی باشد.

درمان ریزش موی ناشی از تستوسترون

روش های درمانی بسیاری برای ریزش مو با الگوی مردانه (MPB) و ریزش مو با الگوی زنانه (FPHL) وجود دارد که قابلیت آنها بر مبنای ایجاد اختلال در عملکرد تستوسترون و DHT برنامه ریزی شده است.
فیناستراید (Propeacia) از جمله داروهایی به شمار می رود که تبدیل کننده تستوسترون به DHT را که همان آنزیم آلفا-۵ ردوکتاز است، مهار می کند. مصرف این دارو در بانوانی که باردار هستند و یا قصد بارداری دارند، خطرناک است؛ زیرا می تواند منجر به نقص مادرزادی گردد. به علاوه این نوع دارو می تواند عوارض جنسی مختلفی برای زنان و مردان در پی داشته باشد. داروی فیناستراید یک داروی خوراکی است که بر اساس مطالعات انجام شده تاکنون ۸۷ درصد احتمال موفقیت در رشد مجدد موها در مردان داشته است.
داروی دیگری که آنزیم آلفا-۵ ردوکتاز را مهار می کند، دوتاسترید (Avodart) است. این دارو در حال حاضر، به عنوان یک درمان مفید و مؤثر برای MPB مورد بررسی قرار گرفته است و برای درمان پروستات بزرگ شده در بازار یافت می شود. در کنار مصرف دارو، روشهای زیر را می توان برای جبران ریزش موهای ناشی از تستوسترون انجام داد:

• استفاده از کتوکونازول
• لیزر درمانی
• کاشت مو

بعضی درمان ها هم وجود دارند که علاوه بر مهار کردن هورمون DHT یا تستوسترون رشد مجدد موها را تحریک می کنند. برخی از این داروها عبارتند از:

• ماینوکسیدیل (روگاین)

ماینوکسیدیل مسدود کننده DHT به شمار می رود. در واقع در ابتدا ماینوکسیدیل به عنوان دارویی برای افراد با فشار خون بالا تجویز می شد. یکی از عوارض جانبی این محلول این بود که برخی از بیماران، رشد بیش از حدی برای موهای خود مشاهده می کردند. به طور کلی این دارو، منجر به گسترش رگ های خونی شده و به افزایش جریان خون کمک خواهد کرد. همچنین استعمال موضعی آن در ناحیه پوست سر، می تواند به افزایش جریان خون در فولیکول های مو کمک کند و در نتیجه رشد بهتری را برای موهای افراد در پی داشته باشد؛ بنابراین مصرف این دارو تا حد زیادی باعث پرپشتی موها می گردد.

• بیوتین

بیوتین یک ماده مشتق شده از گروه ویتامین های B به شمار می رود. تبدیل مواد مغذی به انرژی از جمله عملکردهای مفید و مؤثر این ماده است که به فعالیت های سلولی کمک می کند. کراتین نیز پروتئینی است که بیشتر قسمت های موی شما را می سازد. بیوتین تولید کراتین را تحریک کرده و افزایش می دهد. مطالعات نشان می دهند که بیوتین رشد مو را افزایش داده و از ریزش مو جلوگیری به عمل می آورد.

• روغن هسته کدو تنبل

بر اساس نتایج آزمایش ها، روغن هسته کدو تنبل می تواند ریزش مو با الگوی مردانه را در افرادی که مبتلا به طاسی سر از این نوع هستند بهبود ببخشد. روغن دانه کدو تنبل به عنوان یک مسدود کننده DHT عمل خواهد کرد و در نتیجه از ریزش و کم پشتی موها جلوگیری می کند.

• ویتامین های B

ویتامین های گروه B در سلامت عمومی بدن نقش بسزایی دارند. عمده فعالیت مؤثر آنها در مورد پوست و مو است. در صورت کاهش سطح این ویتامین در بدن، کم پشت شدن موها و در نهایت ریزش آن ها را شاهد خواهیم بود. این گروه از ویتامین ها، جریان خون را در فولیکول های مو افزایش می دهند. اگرچه این نوع ویتامین ها نمی توانند رشد مو را بازیابی کنند؛ اما همین که از ریزش مو جلوگیری می کنند کمک بزرگی خواهد بود.