بالجینگ دیسک گردن چیست و چگونه درمان میشود؟

دکتر سلمان فلاح [ متخصص طب فیزیکی و توانبخشی ]آدرس وب سایت : www.drsalmanfallah.ir
آدرس مطب : اصفهان ، خیابان حکیم نظامی ، خیابان شریعتی غربی ، نبش کوچه 16 ، جنب مسجد امام حسن عسکری ، طبقه اول تلفن مطب : 91011414 - 031

گردن ما از مهره هایی تشکیل شده است که از جمجمه تا قسمت بالاتنه ادامه دارد. استخوان ها، رباط ها و عضلات گردن از سر حمایت می کنند و اجازه حرکت می دهند. به بافت بین استخوان های گردن، دیسک بین مهره ای گفته می شود. دیسک ها از یک بخش مرکزی نرم و ژله ای مانند و یک پوشش بیرونی که حلقه محکم اما انعطاف پذیر مانند لاستیک است، تشکیل شده است.

زمانی که پوسته خارجی دیسک (آنولوس فیبروزوس) ضعیف شود، دیسک به طرف کانال مهره ای برجسته می شود و بالجینگ دیسک گردن رخ می دهد. درمان این عارضه می تواند کوتاه مدت یا بلندمدت باشد که در هر دو حالت هدف درمان بر کاهش فشار وارده بر کانال نخاعی و تسکین درد متمرکز است. بیش از 85% از مبتلایان به بیرون زدگی دیسک گردن، با انجام درمان های محافظه کارانه به بهبود قابل ملاحظه ای دست می یابند.

علل بالجینگ دیسک گردن

در اکثر موارد، بیرون زدگی دیسک گردن خود به خود و بدون آنکه دلیل آن مشخص شود، اتفاق می افتد. معمولاً بیرون زدگی دیسک در افراد 20 تا 40 ساله رخ داده و می تواند ناشی از ضربه باشد، البته در موارد بسیاری این مشکل بدون وارد آمدن آسیب خاصی به گردن اتفاق می افتد. علل بیرون زدگی دیسک گردن را می توان به دو دسته تقسیم کرد:

• بیماری تخریب کننده دیسک ستون فقرات: این شایع ترین علت بیرون زدگی دیسک گردن است که به دلیل فرایند ساییدگی و فرسودگی ناشی از بالا رفتن سن رخ می دهد. به مرور زمان، رباط ها و سطح بیرونی فضای دیسک ها ضعیف شده و در نتیجه محتوای ژله مانند دیسک دچار برآمدگی شده یا از فضای طبیعی دیسک خارج می شود.
• آسیب های ستون فقرات: گاهی اوقات آسیب های ناشی از ضربات، با ایجاد پارگی ها یا ترک های کوچکی در لایه بیرونی (یا کپسول) دیسک باعث برآمدگی، گسیختگی یا چند تکه شدن نوکلئوس ژل مانند، و در نهایت بیرون زدگی دیسک گردن، می شوند.
• به علاوه، افراد سیگاری در معرض خطر بالاتری برای ابتلا به بیرون زدگی دیسک گردن هستند.

علائم بالجینگ دیسک گردن

بسته به اندازه فتق یا هرنیشن و موقعیت آن در دیسک، علائم می توانند بسیار متفاوت باشند. اگر دیسک بیرون زده، عصبی را تحت فشار ندهد ممکن است بیمار درد جزئی در گردن داشته باشد و یا حتی بدون درد باشد. علائم شایع فتق و بیرون زدگی دیسک کمر عبارت اند از:

1. بی حسی: بیشتر افرادی که دچار بیرون زدگی دیسک هستند، بی حسی یا احساس سوزن سوزن شدن در قسمت هایی از بدن که نزدیک به اعصاب آسیب دیده هستند، تجربه می کنند.
2. گردن درد : درد شدیدی در گردن یا بین تیغه های شانه که در دست نیز احساس می شود شایع است. این درد با هر حرکت ناگهانی یا به دلیل موقعیت ناخوشایند بودن تشدید می شود.
3. ضعف: عضلات اطراف اعصاب آسیب دیده، ممکن است ضعیف تر شوند. این ضعف باعث تلو تلو خوردن بیمار شده و او را در معرض حوادث دیگری قرار خواهد داد.

مراحل بیرون زدگی دیسک گردن

مراحل بیرون زدگی دیسک گردن شامل موارد زیر است:

• بالجینگ یا فرسایش دیسک گردن
• پروتروژن یا برآمدگی دیسک
• اکستروژن یا بیرون زدگی دیسک
• سکستروژن یا پارگی دیسک

تشخیص بالجینگ دیسک گردن

تشخیص فتق دیسک با معاینه فیزیکی کامل گردن و بازوها آغاز می شود. پزشک شما را از نظر انعطاف پذیری، دامنه حرکتی و علائمی که نشان می دهید بررسی می کند تا تعیین کند که ریشه های عصبی یا نخاع شما تحت تأثیر فتق دیسک قرار گرفته است یا نه. همچنین احتمالاً یک یا چند آزمایش پاراکلینیکی خواهد نوشت. این موارد شامل رادیوگرافی، اسکن توموگرافی کامپیوتری (اسکن CAT یا سی تی اسکن) و ام آر آی (MRI) است. پزشک شما ممکن است الکترومیوگرام (EMG) را هم برای بررسی وضعیت اعصاب آسیب دیده توصیه کند.

درمان بالجینگ دیسک گردن

درمان غیرجراحی

هنگامی که علائم ظاهر می شوند، بیمار باید استراحت کرده و داروهای مسکن مصرف کند. معمولاً داروهای ضدالتهاب تجویز شده توسط پزشک نیز بسیار مؤثر هستند. در ادامه به سایر درمان های غیرجراحی اشاره خواهیم کرد:

• فیزیوتراپی
• اصلاح فعالیت ها
• داروهای ضددرد و ضدالتهاب
• درمان های جایگزین

فیزیوتراپی

در این روش عموماً بر تکنیک های ایزومتریک، افزایش دامنه حرکتی و تراکشن تأکید می شود. فیزیوتراپی شامل یکسری تمرینات کششی و قدرتی است که باعث تقویت عضلات پشتیبان گردن می شوند. این روش درمان در بسیاری از موارد شامل تراکشن نیز می شود، که استرس موجود در گردن را به آرامی و برای مدت کوتاهی تسکین می دهد.

داروهای ضددرد و التهاب

داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی مانند ایبوپروفن و ناپروکسن، اغلب می توانند دردهای حاد را تسکین دهند. همچنین گاهی اوقات برای کنترل علائم شدید، استروئیدهای خوراکی (پردنیزون) تجویز می شوند. از داروهای مخدر تجویزی نیز، به مدت محدود، برای تسکین درد استفاده می شود. از تزریق اپیدورال استروئید و مسدود کننده های ریشه عصبی هم در مرحله تشخیص و هم در مرحله درمان استفاده می شود.

درمان های جایگزین

• امروزه از تزریق اوزون برای درمان بسیاری از عارضه ها استفاده می شود. البته در حال حاضر متخصصین طب فیزیکی توجه خود را بر استفاده از تزریق اوزون برای درمان عارضه های دردناک دیسک، عضلات و مفاصل متمرکز ساخته اند. تزریق اوزون به دیسک به دلیل مزایای بسیاری که دارد، به بهترین درمان غیرجراحی دیسک تبدیل شده است.
• استفاده از لیزرتراپی سطح درد و زمان بهبودی بسیاری از افراد مبتلا به بالجینگ یا بیرون زدگی دیسک و همچنین مبتلایان به بیماری مزمن تخریب کننده دیسک، یا مشکلات عضلانی- اسکلتی (عارضه هایی که اغلب باعث تنگ شدن کانال نخاعی می شوند) را به طور قابل توجهی کاهش می دهد. درمان با لیزر سطح پایین یک درمان غیرتهاجمی است که با یک پرتو تک طول موجی انجام می شود. این تکنیک بدون ایجاد گرما، صدا یا لرزش، التهاب را کنترل کرده و بر فعالیت فیبروبلاست های موجود در ناحیه آسیب دیده تأثیر می گذارد.
• شاک ویو تراپی (یا ESWT) تنها با 1 تا 3 جلسه درمان، درد بافت های نرم را به طور دائمی کاهش می دهد. شاک ویو تراپی در حال تبدیل شدن به جدیدترین راه برای درمان بیرون زدگی دیسک گردن و سایر آسیب های بافت نرمی شده است که باعث درد غیرقابل کنترلی در بیماران می شوند.
• گاهی اوقات، از کایروپراکتیک و درمان های دستی نیز برای بازیابی قابلیت حرکت گردن و افزایش فاصله مهره ها جهت برگشتن دیسک به وضعیت طبیعی آن استفاده می شود.
• استفاده از بریس گردن یا گردنبند طبی (بریس نرمی که به عنوان تکیه گاهی برای گردن عمل کرده و از حرکت کردن آن جلوگیری می کند) در مراحل اولیه این آسیب، می تواند بسیار مفید باشد. این وسیله، علاوه بر رفع استرس وارده بر گردن، حرکات دردناک آن را نیز محدود می کند. از بالش مخصوص گردن درد هم می توان برای حفظ راستای صحیح گردن و جلوگیری از بروز درد در هنگام دراز کشیدن در رختخواب استفاده کرد.

جراحی بیرون زدگی دیسک

غالباً اگر بیمار به انجام درمان های محافظه کارانه در یک دوره متوالی پاسخ ندهد یا دچار یک نقص عصبی پیشرونده باشد، انجام جراحی توصیه می شود. در این شرایط، جراح باید تصمیم بگیرد که از جلوی ستون فقرات یا از پشت آن به دیسک دسترسی پیدا کند.