آشنایی با خال بکر و روش ها درمان آن

شبکه اطلاع رسانی پزشک آن لاین [ پرتال اطلاع رساني ]آدرس وب سایت : www.pezeshkonline.ir

واژه Naevus معادل لاتین خال یا علائم پوستی مادرزادی است. دکتر ساموئل بکر متخصص پوست آمریکایی در سال 1949 دو مردی را توصیف می کند که لکه پوستی قهوه ای رنگ حاوی مو در بالاتنه خود داشتند.

ظاهر خال بکر (Becker naevus) به چه صورت است؟

در ابتدا یک لکه بزرگ، نامنظم، یک طرفه، به رنگ قهوه ای روشن در روی پوست ایجاد می شود. اگرچه این خال بیشتر در بالاتنه دیده می شود اما در صورت، بدن، دست و پا نیز ممکن است ایجاد شود. معمولا اندازه کف دست فرد یا کمی بزگ تر است ولی گاهی اوقات بیش از نیمی از قسمت فوقانی کمر یا سینه را در بر می گیرد. در بلوغ این لکه ممکن است بزرگ، ضخیم و تیره تر شود. ممکن است در این لکه مو رشد کند و در برخی موارد ممکن است آکنه نیز در روی این خال بروز کند. این خال بیشتر در مردان مشاهده می شود. این بیماری می تواند از بدو تولد وجود داشته باشد ولی اغلب فرد یا والدین فرد متوجه آن نمی شوند و معمولا اولین بار در زمان بلوغ مشاهده می شود. اغلب مردان بیشتر از زنان (با نسبت 5 به 1) دچار خال بکر می شود. اگرچه در بیشتر موارد افراد تنها یک خال بکر دارند اما تعداد بیشتر آن نیز امکان پذیر است.

شکل 1 خال بکر

چه عواملی باعث ایجاد خال بکر می شوند؟

علت دقیق خال بکر هنوز مشخص نیست. تصور می شود که علت آن نقص ژن است. یک ژن مهم مرتبط با سندرم بکر نووس ACTB (اکتین بتا) است. اگر چه برخی از کودکان از بدو تولد این خال را با خود دارند اما معمولا در کودکی و اوایل نوجوانی خال پدیدار می شوند. یک نظریه در مورد خال بکر این است که برخی افراد از بدو تولد یک لکه پوستی کوچکی با زمینه خال بکر با خود دارند. تصور می شود این لکه پوستی به هورمون های مردانه حساس تر است و اغلب در دوران بلوغ تغییر می کند.
خال بکر به طور معمول در دوران کودکی یا نوجوانی در یک شانه و قسمت بالای تنه ظاهر می شود اما گاهی اوقات ممکن است در جای دیگری از بدن نیز پدیدار شود. خال بکر اغلب تیره می شود و در محل این خال احتمال رشد بیش از حد مو (هایپرتریکوز) و آکنه نیز وجود دارد. خال بکر به دلیل رشد بیش از حد اپیدرم (لایه فوقانی پوست)، سلول های رنگدانه ای (ملانوسیت ها) و فولیکول های مو به وجود می آید و علت اصلی آن به طور کامل مشخص نیست.
در مردان در سنین بلوغ بیشتر دیده می شود و همان طور که گفته شد گاهی اوقات با آکنه و رشد مو همراه است. ممکن است آندروژن ها (نوعی هورمون های جنسی مردانه) باعث گسترش نواحی لک در این عارضه بشوند.

شکل 2 موی زائد و خال بکر

عوارض خال بکر چیست؟

خال بکر مشکل و عارضه خاصی در بدن ایجاد نمی کند و بیشتر ظاهر آن است که ناخوشایند است، اگرچه آکنه یا در موارد نادر اگزما نیز ممکن است همراه با خال بکر دیده شود. درمان در درجه اول به دلایل زیبایی انجام می شود.

شکل 3 عوارض خال بکر

سندروم خال بکر چیست؟

در موارد بسیار نادر ممکن است برخی از ناهنجاری های بافت های زیرین که از همان سلول جنینی، اکتودرم گرفته شده اند، وجود داشته باشد. در این صورت در این موارد بیماری به نام سندرم خال بکر شناخته می شود.
در این سندرم خال بکر با سایر ویژگی های پوستی و عارضه های عضلانی اسکلتی یا عدم رشد (هیپوپلازی) پستان همراه است.
سندرم خال بکر با وجود یک ناحیه لک بکر همراه با عدم رشد کافی (هیپوپلازی) پستان یا سایر نقایص مربوط به پوست، عضلات یا اسکلت مشخص می شود که همه آن ها معمولا در همان طرفی که خال وجود دارد ممکن است وجود داشته باشند. علائم این سندرم علاوه بر خال ممکن است شامل هیپوپلازی (عدم رشد کافی) پستان همان طرف باشد. ناهنجاری های اسکلتی مانند هیپوپلازی کمربند شانه ای، اسکولیوز، دنده های به هم چسبیده، کوتاه بودن بازوی همان طرف و چندین ویژگی دیگر است.
به طور کلی این ناهنجاری ها ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• همارتومای عضله صاف (رشد بیش از حد بافت عضله صاف)
• عدم رشد طبیعی در ساختار پستان، عضله سینه، چربی زیر پوست، بازو، دیواره قفسه سینه و ستون فقرات
• رشد بیش از حد بافتی مانند غده فوق کلیه، اندام، انگشتان دست، پا و بیضه

شکل 4 ناهنجاری های همراه خال بکر

تشخیص خال بکر چگونه است؟

خال بکر با انجام معاینه و بررسی سابقه ایجاد ضایعه پوستی توسط متخصص پوست تشخیص داده می شود. در بعضی از موارد برای تشخیص دقیق تر لازم است، بیوپسی (نمونه برداری) انجام شود، در این موارد یک نمونه برداری کوچک از پوست (بیوپسی) نیز صورت می گیرد تا زیر میکروسکوپ بررسی شده و تشخیص قطعی شود.

آیا خال بکر وراثتی است؟

تصور می شود که این بیماری ارثی نباشد و در افرادی رخ می دهد که سابقه این بیماری را در خانواده ندارند. اگرچه برخی گزارش ها نشان می دهند خال بکر گاهی بیش از یک عضو از اعضای خانواده را درگیر می کند اما معمولا سابقه خانوادگی تاثیری در آن ندارد.

آیا خال بکر سرطانی می شود؟

خیر، این خال در آینده ریسک سرطانی شدن ندارد و فقط از نظر ظاهری ناخوشایند است.

درمان خال بکر چیست؟

• درمان این عارضه به علت گستردگی ضایعه معمولا چالش برانگیز است و در حال حاضر هیچ روش کاملا موثری برای درمان آن وجود ندارد، با این حال اگر ناحیه آسیب دیده در معرض آفتاب قرار نگیرد تا برنزه نشود، رنگ قهوه ای تیره کم تر مشخص است.
• درمان با انواع کرم های ضدلک موثر واقع نشده و علت آن هم این است که خال بکر یک خال مادرزادی دیررس است و سلول های رنگدانه و فولیکول های مو عمق زیادی در پوست دارند و کرم نمی تواند تا عمق کافی در پوست نفوذ کند. ولی با این حال در کلینیک هور، دکتر مریم ملکی با استفاده از روش های ترکیبی توانسته است تنها در یک جلسه درمان تا حدود ۵۰٪ میزان تیرگی این خال را کاهش دهد. اگرچه حفظ این نتیجه مستلزم پرهیز از آفتاب و سولاریوم است.
• داروهای تریامسینولون و هیدروکینون در زمینه درمان این اختلال ذکر شده است. بافت های وابسته شامل پستان، عضله صاف و پوست است و فنوتیپ های مربوط به آن لیپوآتروفی و میکرومیلیا هستند.
• موهای زائد را می توان با درمان های مکرر با لیزر حذف مو یا با الکترولیز کاهش داد. رنگدانه را می توان با لیزر رنگدانه کاهش داد اما این همیشه موثر نیست و ممکن است با لیزردرمانی نیز بدتر شود.
• آکنه های مرتبط با خال بکر با درمان های استاندارد آکنه از جمله در موارد شدید، ایزوترتینوئین خوراکی قابل درمان هستند.
• لیزر کیوسویچ (Q-switched) که یکی ازدرمان های رایج است، عملکرد متغیری را در درمان نشان داده است. اگرچه پاسخ ها به هر روش درمانی متغیر است و احتمال عود مجدد هم زیاد است اما در هر صورت به دلیل وسعت زیاد خال بکر نمی توان از روش جراحی برای درمان آن استفاده کرد.

شکل 5 درمان خال بکر

در پایان دکتر مریم ملکی می افزاید برای کمرنگ شدن خال بکر باید حتما از قرار گرفتن محل خال در معرض نور خورشید جلوگیری کرد. متاسفانه در حال حاضر درمان قطعی برای این وضعیت وجود ندارد و خال خودبه خود نیز برطرف نمی شود. سیستم های مختلف لیزردرمانی نیز می توانند به از بین رفتن مو و رنگ این لکه کمک کنند. به طور کلی در درمان با لیزر، حذف موی زائد خال موفقیت آمیزتر از حذف رنگ تیره آن است.
در صورتی که آکنه یا اگزما نیز همراه با خال بکر وجود داشته باشد، درمان این مشکلات پوستی می توانند موثر واقع شود.

لطفا از عکس های قبل و بعد بیماران در گالری عکس دیدن فرمایید.

آدرس: اصفهان-خ چهارباغ بالا جنب مجتمع پارک ساختمان گلستان طبقه فوقانی بانک سپه مرکز لیزر هور (دکتر مریم ملکی)

• تلفن :03136662224