عوارض رادیوتراپی یا پرتودرمانی در بیماران سرطان سینه چیست؟

دکتر سید محمد رضا حکیمیان [ بورد جراحی و فلوشیپ جراحی سرطان ]آدرس وب سایت : www.drhakimian.com
آدرس مطب : اصفهان ، خیابان توحید میانی ، کوچه 23 تلفن مطب : 36294896 - 031

رادیوتراپی یک شیوه ی درمانی است که در آن از انواع خاصی از پرتوها در درمان بیماری های بدخیم استفاده می شود. در رادیوتراپی از پرتوهای پرانرژی جهت از بین بردن سلول های سرطانی استفاده می شود. این پرتوها معمولاً توسط دستگاهی به نام شتاب دهنده ی خطی تولید می شوند. برای این منظور بیمار روی تخت شتاب دهنده می خوابد و سپس پرتوها از زوایای مختلفی که قبلاً توسط گروه پزشکی تعیین شده است؛ به بستر بیماری تابانده می شود. پرتوها رنگ یا بویی ندارند و با چشم دیده نمی شوند. لازم به ذکر است که این پرتوها باعث گرم یا سرد شدن بدن هم نمی شوند.

توجه داشته باشید که خانمهای باردار نباید رادیوتراپی شوند؛ چون رادیوتراپی برای جنین وی بسیار مضر است لذا در حین پرتو درمانی در مورد روش های غیرمضر و مؤثر برای پیشگیری از بارداری از پزشک خود راهنمایی بگیرید.

عوارض رادیوتراپی در سرطان پستان چیست؟

پرتودرمانی یا رادیوتراپی دو دسته عارضه می تواند داشته باشد که عبارتند از:

1. عوارض حاد رادیوتراپی

عوارض حاد حین رادیوتراپی و تا چندین هفته پس از پرتودرمانی رخ می دهند. این عوارض شامل مشکلات پوستی شامل قرمزی، خشکی، حساسیت و خارش پوست و تغییر رنگ ناحیه تحت درمان، سفتی در محل جراحی، ضعف و بی حالی، تهوع، سرفه و تنگی نفس و درد دنده ها می باشد.

2. عوارض دیررس رادیوتراپی

که معمولاً چندین ماه پس از اتمام رادیوتراپی رخ می دهند و شامل عوارض پوستی، لنف ادم و عوارض قلبی ـ ریوی می باشند. عوارض قلبی ـ ریوی معمولاً نادرند و در اکثر مواقع مشکل خاصی برای بیمار ایجاد نمی کنند. به طور خلاصه لنف ادم به تجمع مایع در فضای میان بافتی در هر قسمتی از بدن گفته می شود و اختلال در ساختمان یا عملکرد سیستم لنفاوی به هر دلیلی می تواند سبب ایجاد لنف ادم شود که منجر به تورم در ناحیه درگیر خواهد شد.

بیشتر مشکلات بیماران حین رادیوتراپی عوارض پوستی است و برای کنترل و بهبود آن ها این موارد توصیه می شود :

• پوست تمیز نگه داشته شود
• حمام با آب ولرم باشد
• هنگام استحمام از شامپو یا صابون بچه استفاده شود
• پوست ناحیه درمان با دست و به آرامی تمیز شود و از کیسه و لیف استفاده نشود
• پس از استحمام حوله ی نرمی به آرامی روی پوست گذاشته و برداشته شود و از کشیدن حوله به سطح پوست خودداری گردد
• از کیسه آب گرم یا کیسه یخ در ناحیه تحت درمان استفاده نشود
• از خاراندن پوست خودداری شود
• پوست در معرض نور مستقیم خورشید نباشد
• از پمادهایی که پزشک معالج توصیه می کند، استفاده شود

رادیوتراپی تسکینی

گاهی اوقات ممکن است بیماری عود کند و اگر از شدت علایم با درمان های مختلف کم نشود، کیفیت زندگی بیمار را تحت تأثیر قرار می دهد. به عنوان مثال اگر که عود در محل عمل جراحی قبلی به گونه ای باشد که امکان جراحی کامل آن نباشد می توان از پرتو درمانی یا رادیوتراپی تسکینی سود برد. اگر بیماری به استخوان یا مغز استخوان گسترش پیدا کند، پرتودرمانی این نواحی برای جلوگیری از پیشرفت بیماری کمک کننده است.