مسافرت در بارداری

دکتر ندا مقتدری اصفهانی [ متخصص زنان و زایمان ]آدرس وب سایت : www.dr-moghtaderi.ir
آدرس مطب : اصفهان ، توحید میانی ، جنب پارکینگ طبقاتی تلفن مطب : 36288896 - 031

همه خانمهای باردار می توانند به سفر بروند؟
اگر خانمی مشکل خاصی نداشته باشد و به شرط اینکه قبل از برنامه ریزی برای مسافرت معاینه شود و اجازه سفر و نکته های لازم را دریافت کند، میتواند سفر برود. کسی نباید خود را با دیگران مقایسه کند و بگوید چون دکتر به خواهر یا دخترخاله ام اجازه سفر داده، من هم میتوانم بروم و نیاز به بررسی ندارم چون هرکس در بارداری شرایط خاص خود را دارد. حتی امکان دارد شرایط شما در بارداری دوم هم با بارداری اول متفاوت باشد.

سفر در چه سنی از بارداری بی خطر است؟
خانمهایی که در 3 ماهه دوم هستند و بارداری طبیعی دارند، معمولا سفر راحت تری دارند اما در 3 ماهه سوم، باید شرایط ویژه خود را درک کنند تا در این تعطیلی ها خطری سلامت آنها را تهدید نکند؛ مثلا خوب است به مسافرت های درون شهری یا به مقاصد نزدیک بروند. در صورت داشتن سابقه قبلی فشارخون در دوران بارداری، بارداری دوقلو و بودن در هفته 36بارداری یا بعد آن، به دنبال مسافرت احتمال ایجاد خطرهایی برای مادر وجود خواهد داشت و با مشورت با پزشک میتوان در این مورد تصمیم گرفت. در 3 ماهه اول هم اگر خانمی ویار و مشکلاتی مانند لکه بینی که میتوانند با خطر سقط همراه باشند نداشته باشد، میتواند به سفر برود.

برای خانم باردار سفر با چه وسیله ای ایمن تر است؟
در این مورد نمیتوان نسخه کلی داد اما سفر با خودروی شخصی آن هم در این جاده های پرترافیک، مستلزم این است که خانم به مدت طولانی بنشیند و احتمال تجمع خون در پاها و ایجاد لخته در عروق پا که خطرهای جدی مانند آمبولی در پی خواهد داشت، به وجود می آید. اگر احتمال بروز اتفاقهایی مثل ترمزهای ناگهانی، دست اندازها و خدای ناکرده تصادفها را هم در نظر بگیریم، میبینیم که منطقی نیست خانم باردار که به ضربه ها حساس است، ریسک کند اما اگر سفر کوتاه باشد و پزشک هم تشخیص دهد، میتوان با اتومبیل شخصی به سفر رفت اما باید هر یک ساعت از اتومبیل پیاده شوند و کمی قدم بزنند تا خطری پیش نیاید.

سفر با هواپیما چطور؟
سفر در هفته های آخر بارداری به هیچ وجه توصیه نمیشود و حتی از هفته 36 بارداری به بعد، کادر پرواز هم اجازه سفر نمیدهند. حتما خانم باردار باید زیر نظر پزشک باشد و احتمال زایمان زودرس را به وجود نیاورد. در این ماهها بهتر است در شهر و خانه خودتان تفریح کنید و در آرامش از هوای بهار و تعطیلی و با هم بودن لذت ببرید. این تاکید در بارداری 2 یا چندقلو بیشتر از قبل میشود و شاید بهتر باشد از فکر سفر بیرون بیایید. تصمیم گیری در این مورد به شرایط خانم، سن بارداری و نظر پزشک بستگی دارد.

حتی برای سفر با قطار که به نظر میرسد ایمن ترین وسیله است هم باید با پزشک مشورت کرد؟
بله، بهترین وسیله سفر خانم باردار قطار است که میتواند راحت در آن قدم بزند. البته در مسافت طولانی، امکان تکان و ضربه ها وجود دارد. گاهی ما فراموش میکنیم برای چه به سفر میرویم؛ خانم باردار و همسرش باید از خود بپرسند مگر نه اینکه به سفر میروند تا تمدد اعصاب کنند؟ حالا اگر خود سفر برای آنها عامل ایجاد استرس شود و مدام بخواهند نگران باشند، چرا این استرس را حذف نکنند؟ خود استرس میتواند سلامت مادر و جنین را تهدید کند.

نکات زیر را جدی بگیرید...
خانمها در هر دوره بارداری باید لباس و کفش راحت بپوشند و خودشان را زیاد خسته نکنند. ..زودتر به فرودگاه یا ایستگاه قطار بروند که اگر اتفاقی افتاد یا در ترافیک ماندند، مجبور نباشند بدوند یا دچار استرس شوند.تا میتوانید از نگرانی بی مورد بپرهیزید. در ضمن اشعه گیت های ورودی و خروجی هواپیما برای جنین ضرر ندارد، نگران نباشید.داروهای خاص و آنچه باید روزانه مصرف کنید، همراه داشته باشید.

نباید چمدان و بار سنگین همراه ببرید یا حمل کنید. هیچ دارویی بدون تجویز پزشک مصرف نکنید و حواستان به رژیم غذایی و برنامه خوابتان باشد.اغلب خانمها در سفر مصرف آب را از یاد میبرند. آب و یخ بین راهی مصرف نکنید و حتما بطری آب را هر جا میروید، همراهتان داشته باشید.برای پیشگیری از حالت تهوع اوایل بارداری، مقداری خشکبار و بیسکویت خشک همراه خود داشته باشد.

از خوردن گوشتهای نیم پز و غذاهایی که ممکن است قبلا طی روز چند بار گرم شده باشند، خودداری کنید و وعدهای سالم و کوچک در کیف دستی تان داشته باشید.میوه و سبزیها را حتما با آب لوله کشی بشویید و بخورید نه آب چشمه و آبشار. تا میتوانید از خوردن میوه خام که نمیشود پوستش را کند، بپرهیزید.نباید از صبح تا شب پیاده روی و گردش کنید و باید از هر موقعیتی برای استراحت و تجدید قوا استفاده کنید حتی اگر در حد این باشد که مدتی دراز بکشید و پاها را جایی بالاتر از بدنتان قرار دهید.

در طول سفر حتما یک بالشتک در گودی کمرتان قرار دهید و بعد از یک ساعت نشستن در راهرو قطار یا هواپیما راه بروید یا از اتومبیل پیاده شوید و انگشتان پایتان را باز و بسته کنید.اگر سفر هوایی تان طولانی باشد، برای تنظیم خواب و تطبیق ساعت دچار مشکل میشوید بنابراین تا جایی که میتوانید به کشورهایی که بیشتر از 4 ساعت با ما اختلاف ساعت دارند، سفر نکنید.

در این سفرها یک کارت همراه داشته باشید و روی آن سن خودتان، تاریخ آخرین عادت ماهیانه، تاریخ زایمان، نتایج بارداریهای قبلی، موارد احتمالی ابتلا به بیماری در دوران بارداری، نتایج آزمایشها و سونوگرافی ها، حتی گروه خونی و Rh را در آن ذکر کنید، تا اگر خدای ناکرده مشکلی پیش آمد، نکته ای فراموش نشود. شما بیشتر از قبل به دستشویی رفتن نیاز دارید بنابراین هر جایی که دستشویی پیدا کردید، از آن استفاده کنید.

در سفر از هرگونه فعالیت تفریحی و ورزشی که باعث فشار به شکم و بدن میشود یا ضربه های شدید که خطر سقط جنین دارد، مانند اسکی، اسب سواری، جت اسکی و غواصی بپرهیزید. در پارکهای تفریحی از سوارشدن به دستگاه هایی که سقوط یا توقف ناگهانی و شدید دارند، خودداری کنید. حتی به سونا و جکوزی هم نروید.

قبل از رفتن به سفر، از وجود بیمارستان مجهز به پزشک حاذق، در شهر مقصد خود اطمینان حاصل کنید.در طول سفر هرگاه احساس اجابت مزاج به شما دست داد، سریعا دستشویی بروید، زیرا در غیر این صورت، احتمال بروز عفونت زیاد می شود . اگر با ماشین سفر می کنید، هر دو ساعت یک بار از ماشین پیاده شوید و مدت 15 دقیقه استراحت کنید و یا قدم بزنید. به کمر خانم باردار نباید فشاری وارد شود، زیرا فشار زیاد به کمر و خستگی در طول سفر، مخصوصا در سه ماهه اول بارداری، احتمال لکه بینی و به دنبال آن سقط جنین را افزایش می دهد.

یکی از نکات مهم، استفاده از کمربند ایمنی برای مادران باردار می باشد. اگر بستن کمربند ایمنی برای افراد جامعه مستحب موکد است، برای مادران باردار واجب و ضروری است. البته باید دقت کرد که کمربند را زیر شکم ببندند تا در صورت توقف ناگهانی وسیله نقلیه، به جنین آسیبی وارد نشود.می توانید از بالش های مخصوص گردن، برای راحتی سر در طول سفرهای جاده ای استفاده کنید. همچنین صندلی ماشین را به عقب برده و پاهای خود را دراز کنید تا کمتر خسته شوید.

اگر بستن کمربند به شما فشار وارد می کند، می توانید وسیله ای مانند بالش را بین کمربند و بدن خود قرار دهید تا فشار کمتری به شما وارد شود.نوشیدن آب کافی و بهداشتی در طول سفر به خانم های باردار توصیه می شود.بهتر است تا حد امکان، از مسافرت رفتن در طی نه ماهه بارداری خودداری کنید تا خدای نکرده خطری برای شما و فرزندتان پیش نیاید

انجام برخی تفریحات در سفر برای زنان باردار توصیه نمی شود، زیرا سلامت خود و جنین شان به خطر می افتد. یکی از این تفریحات، انجام غواصی می باشد که انجام آن در تمام دوره 9 ماهه بارداری توصیه نمی شود. مسافرانی که به جزیره کیش یا قشم سفر می کنند با این تفریح مواجه می شوند که می تواند بسیار مهیج باشد، اما شنا کردن در استخرها و آب های تمیز در صورتی که به مادر فشار نیاید و با اجازه پزشک باشد، مانعی ندارد.
بیماریهای شایع زنان باردار در سفر
مسمومیت غذایی در اثر مصرف موادغذایی آلوده، عفونتهای ادراری ناشی از رعایت نکردن بهداشت ناحیه تناسلی، دردهای عضلانی و شکمی در اثر خستگی یا کم خوابی سفر، لخته شدن خون در عروق در اثر بی حرکتی، کم آبی بدن و عفونتهای ایجاد شده از شایعترین خطراتی هستند که ممکن است، زنان باردار را حین سفرهای نوروزی تهدید کنند.

زنان باردار باید پیش از سفرهای نوروزی، از وضعیت بهداشت و مواد غذایی و آب و هوای منطقه مقصد اطلاعات کافی کسب کنند.عواملی مانند استرس، به هم خوردن وضع تغذیه، وجود بیش از حد نمک در انواع آجیلها، چیپس و پفک و غذاهای شور مانند خیارشور و ماهی شور نه تنها در زنان باردار، بلکه در سایر افراد نیز میتواند باعث افزایش فشار خون شود.

بنابراین زنان باردار باید حین سفر از مواد غذایی سالم و مطمئن، کم چرب، کم نمک و لبنیات پاستوریزه استفاده کنند.زنان باردار باید از پوشیدن لباسهای تنگ یا ساق تنگ پرهیز کنند، اما پوشیدن جوراب واریس برای این افراد توصیه میشود . هرچند لبنیات محلی خوشمزه تر هستند اما احتمال آلودگی آنان بیشتر است و دارای چربی فراوانی هستند که برای زنان باردار توصیه نمیشود.

در ضمن باید این افراد، مایعات فراوان مانند آب سالم، دوغ کم نمک و میوه های آبدار مصرف کنند، زیرا زنان باردار در معرض خطر لخته شدن خون در عروق هستند که کم آبی بدن، این حالت را تشدید میکند. هر نوع بیماری از جمله مسمومیتهای غذایی در زنان باردار نسبت به زنان غیرباردار خطرناکتر است، زیرا ویروسها میتوانند از جفت عبور کرده و سلامتی جنین را تهدید کنند. بنابراین زنان باردار باید غذای خود را از مکانهایی که مورد تایید وزارت بهداشت است، تهیه کنند.
زنان باردار برای جلوگیری از سرگیجه و تهوع یا ماشین گرفتگی که به اصطلاح بیماری حرکت گفته میشود، میتوانند از داروهای ضد تهوع یا متوکلوپرامید به صورت قرص استفاده کنند.البته استفاده از این قرصها برای موارد خفیف و متوسط توصیه نمیشود و در موارد شدید نیز باید تحت نظر پزشک معالج استفاده شود.زنان باردار میتوانند تا ابتدای ماه نهم با هواپیما سفر کنند. ولی زنان بارداری که زمینه زایمان زودرس، خونریزی یا جفت سر راهی دارند، طبیعی تلقی و باید از سفر کردن با هواپیما پرهیز کنند.

همچنین رفتن زنان باردار به مناطقی که تیم پزشکی آنجا مستقر نیست، مانند کوه و بیابان توصیه نمیشود، زیرا هر لحظه میتواند شرایط این افراد غیرطبیعی شود.ضمنا زنان باردار باید قبل از سفر با پزشک معالج خودشان مشورت کنند و هرگاه حین سفر علائم خطرناکی مانند ورم پا همراه با درد یا تغییر رنگ، خونریزی یا ریزش آب و قطع حرکات جنین مشاهده کردند باید در اسرع وقت نزد پزشک مراجعه کنند تا به طور اورژانسی درمان شوند.