ناهنجاری های رشدی فک و صورت چگونه اتفاق می افتد

دکتر محمدحسن سمندری [ متخصص جراحی فک و صورت و زیبائی ]آدرس وب سایت : www.drsamandari.ir
آدرس مطب : اصفهان خیابان فیض خیابان رحیم ارباب جنب مرکز درمانی روزبه ساختمان آریا طبقه اول تلفن مطب : 36642982 - 031

همانگونه که می دانیم قد و حالت چهره و حتی رفتار و بسیاری از خصوصیات موجودات زنده بطور اولیه با وراثت و رفتار ژنها مشخص می شود. ولی این رفتار ژنها در برخورد با عوامل محیطی و عوامل تاثیر گذار دیگر تغییراتی می کند. که نهایتا خصوصیات فردی را این دو عامل شکل می دهد.

رشد صورت نیز از این قانون پیروی می کند و به همین دلیل فرزندان به پدر و مادر یا سایر نزدیکان خود شبیه هستند و البته تاثیرات محیطی و اختلاط ژنتیکی پدر و مادر باعث تفاوت آن ها با والدین خود می شود.

با توجه به مقدمه ای که گفته شد رشد غیرعادی صورت و فکین در اثر دو عامل ایجاد می شود:
1 - ژنتیکی
2 - محیطی

اثر ژنتیک در حالت چهره و رشد افراد با دانستن مشکلات فامیلی مشخص می شود. مثلا وجود افرادی با شکاف لب و کام یا ناهنجاری رشدی فک (عقب بودن چانه یا زیاد رشد کردن فک) در فامیل و بروز این مشکلات در فرزندان ژنتیکی بودن بیماری را نشان می دهد که در این صورت ممکن است چند فرزند از خانواده یک مشکل مشابه داشته باشند.این نوع مشکلات بیشتر در بروز شکاف لب و کام دیده می شود.

در حالتی که هیچ سابقه ای از این نوع مشکل در فامیل پدر یا مادر دیده نشده باشد معمولا عامل محیطی باعث ایجاد اشکال در رشد شده است.این عوامل محیطی از حین تولد در نوزادانی که با ساکشن یا سزارین فورسپس به دنیا می آیند شروع شده و در دوران رشد با استفاده طولانی مدت از پستانک و شیشه شیر ، مکیدن انگشت ، انواع ضربه ها به ناحیه فک و صورت ، پوسیدگی دندان های شیری ، بسته بودن بینی و تنفس دهانی باعث تاثیر در رشد فک شده و ممکن است باعث رشد ناهنجار شود.

این ناهنجاریها چون در طول دوره رشد اتفاق می افتد و عامل خارجی باعث آن است به ناهنجاریهای رشدی معروف هستند و لذا در صورتی که در طول دوره رشد به آنها پی ببریم با از بین بردن عامل ناهنجاری ( مثلا عادت به انگشت مکیدن ) و دخالت مختصر درمانی می توان رشد عادی عادی را در کودک ایجاد کرد ولی در صورتی که عامل ناهنجاری رشدی شناخته نشود یا نتوانیم آن را برطرف کنیم یا دیر متوجه این عوامل بشویم ، ناهنجاری رشدی به مرحله ای می رسد که باید درمان شود.

این ناهنجاری ها در صورت ژنتیکی بودن که از بدو تولد یا ماههای اول تولد مشخص می شود باید بلافاصله درمان های لازم آن شروع شود. ولی درمانهای مختلف آن (مثلا درمورد شکاف لب و کام) تا زمان کامل شدن بلوغ ادامه دارد.در مورد ناهنجاریهای رشدی اغلب باید تا پایان رشد بیمار صبر کرد و پس از کامل شدن بلوغ درمان را انجام داد.

در حال حاضر با پیشرفت درمانهای ارتودنسی ،در مورد بعضی از بیماران دچار ناهنجاری رشدی در سنین پایین تر از (13-9 سال ) می توان درمانهائی را انجام داد که شدت ناهنجاری را کم کند و درمان جراحی آن پس از بلوغ ساده تر می شود ولی هیچگاه این درمانها به جای درمان اصلی جراحی نمیتواند سبب بهبود کامل بیمار شود.
درمطالب بعدی راجع به درمانهای جراحی این بیماران ( جراحی ارتوگناتیک ) صحبت خواهم کرد.