درمان و تشخیص سندرم پلیکا

شبکه اطلاع رسانی پزشک آن لاین [ پرتال اطلاع رساني ]آدرس وب سایت : www.pezeshkonline.ir

درمان ، علائم و علت

سندرم پلیکا بیماری است که موجب التهاب و حساسیت غشایی می شود که مفصل زانو را مرطوب نگه می دارد. زمانی که این بافت در داخل مفصل زانو، ملتهب می شود، شما دچار زانو درد می شوید و زانوی شما نسبت به لمس کردن حساس می شود. سندرم پلیکا معمولا بر اثر وارد کردن فشار بیش از حد به زانو و انجام فعالیت های تکراری ایجاد می شود. در برخی از موارد نیز وارد شدن ضربه ی مستقیم به زانو می تواند موجب بروز این عارضه شود. سندرم پلیکا می تواند موجب درد زانو، حساسیت به لمس در قسمت جلوی زانو و درد در زیر کشکک زانو شود.

سندرم پلیکا که بعد از آسیب های زانو یا بعد از التهاب زانو ایجاد می شود، موجب ضخیم شدن، ملتهب شدن و یا تشکیل بافت فیبروزی در پرده ی پلیکا در زانو می شود. علت این موضوع این است که بر اثر وارد کردن فشار بیش از حد به زانو در طی زمان و یا بر اثر آسیب دیدگی زانو، پرده ی پلیکا، تحریک و ملتهب می شود. در اغلب موارد پلیکای میانی دچار التهاب می شود و در نتیجه علائمی مشابه با سایر آسیب های زانو مانند پارگی مینیسک ایجاد می کند. برای مثال ممکن است زیر کشکک زانو درد احساس شود، زانو تق تق کند و صدا دهد و یا مفصل زانو نسبت به لمس کردن حساس شود. همچنین در مواردی ممکن است شخص در زانوی خود احساس ناپایداری و بی ثباتی کند و زانوی او قفل کند.

سندرم پلیکای میانی

بخشی از پرده ی پلیکا که بیش از همه دچار مشکل می شود، پلیکای میانی است که از ناحیه رتیناکولوم میانی شروع می شود و وارد لایه ی چربی میان کشککی می شود. این قسمت از پلیکا درست در کناره ی داخلی کشکک زانو و به فاصله یک انگشت از کشکک زانو قرار دارد.

علت بروز سندرم پلیکا چیست ؟

سندرم پلیکا بر اثر وجود التهاب های مزمن در زانو ایجاد می شود. این التهاب مزمن ممکن است به خاطر بروز یک آسیب دیدگی یا سایر بیماری ها و مشکلات باشد. در حالت عادی غشایی که پردهی پلیکا را می پوشاند، نازک است و قابلیت ارتجاعی بالایی دارد. با التهاب این غشا، طی گذشت زمان قابلیت ارتجاعی ان از بین رفته و حالتی ضخیم و فیبروزی پیدا می کند. این موضوع باعث می شود که پردهی پلیکا در عملکرد عادی زانو اختلال ایجاد کند و موجب بروز علائمی مشابه با سایر مشکلات و آسیب های زانو شود. البته به ندرت پیش می آید که التهاب پلیکا موجب بروز چنین علائمی شود. در اغلب مواردی که التهاب پلیکا موجب بروز علائم می شود، در واقع پرده ی پلیکای میانی ملتهب شده است. البته مواردی از التهاب پرده ی پلیکای خارجی و فوق کشککی نیز گزارش شده اما این موارد بسیار نادر هستند.

علائم سندرم پلیکا

علائم سندرم پلیکا عبارتند از درد زانو، تورم زانو، احساس شنیدن صدای سایش با تق تق زانو، قفل شدن زانو و احساس ضعف در زانو. در اغلب موارد بیماران در قسمت بالای کشکک زانوی خود احساس درد می کنند. همچنین بیماران اظهار کرده اند که در هنگام خم کردن زانو در زاویه 30 الی 60 درجه درد بیشتری احساس می کنند. در مواردی درد زانو در هنگام صاف کردن زانو نیز گزارش شده است.

تشخیص سندرم پلیکا

تشخیص دادن سندرم پلیکا می تواند بسیار مشکل و چالش برانگیز باشد. بسیاری دیگر از مشکلات و بیماری های زانو هستند که موجب بروز علائم کاملا مشابه با سندرم پلیکا می شوند و پزشک تنها در صورتی سندرم پلیکا را تشخیص می دهد که ابتلا به تمامی مشکلات و بیماری های دیگر رد شده باشد. هر چند پرده ی پلیکا را می توان در تصاویر MRI مشاهده کرد، اما دیدن پرده ی پلیکا در تصاویر نمی تواند دلیل بر این باشد که پرده ی پلیکا موجب بروز مشکل شده است. تشخیص این بیماری توسط بهترین متخصصان زانو انجام می گیرد.
هدف از تصویربرداری از زانو این است که وجود بافت فیبروزی روی پردهی پلیکا مشخص شود و همچنین سایر مشکلات و بیماری های احتمالی مفصل زانو تشخیص داده شوند ولی تصویربرداری از زانو در همه ی موارد هم به تشخیص سندرم پلیکا کمک نمی کند. بهترین و قطعی ترین راه برای تشخیص سندرم پلیکا، انجام آرتروسکوپی زانو است که البته در حین انجام آرتروسکوپی علاوه بر تشخیص قطعی سندرم پلیکا، می توان با برداشتن قسمت های مشکل ساز از پلیکا، همزمان مشکل را نیز برطرف نمود. البته انجام آرتروسکوپی، اولین اقدام درمانی نیست و همیشه در ابتدا روش های درمان غیرجراحی و غیرتهاجمی تجویز می شوند.

درمان

دارودرمانی

درمان سندرم پلیکا معمولا با روش های غیرجراحی انجام می شود. از گذاشتن کمپرس سرد، اصلاح کردن فعالیت های بیمار و مصرف داروهای NSAID مانند ایبروبروفن برای کاهش التهاب و ضخامت پرده ی پلیکا استفاده می شود. بستن بانداژ فشاری به دور زانو نیز ممکن است توسط پزشک توصیه شود. همچنین ممکن است در نیمی از موارد، تزریق کورتیزون در پردهی پلیکا تجویز شود.

فیزیوتراپی و ورزش

بهبودی بعد از سندرم پلیکا شامل انجام چندین حرکت ورزشی مخصوص می شود که برای افزایش دامنه حرکتی زانو و تقویت عضلات زانو ، طراحی شده اند. برخی از این حرکات عبارتند از: بالا آوردن پا در حالت ایستاده، بالا آوردن پا و دور کردن آن از محور بدن یا گذراندن پا از محور بدن (حرکت پا با سمت طرفین)، جمع کردن زانو در حالت ایستاده، صاف کردن پا در حالت نشسته و بلند شدن روی پنجه ی پا (با انقباض عضلات ساق پا). این تمرینات در ابتدا باید در هر ست 5 الی 7 بار تکرار شوند و به تدریج بر تعداد تکرارها افزوده شود. هدف از انجام فیزیوتراپی این است که درد زانوی شما کنترل شود و قدرت عضلات چهارسر ران بیشتر شده و دامنه ی حرکتی مفصل زانو به حداکثر خود برسد.

جراحی

در صورتی که با گذشت سه ماه از درمان، روش های غیرجراحی تاثیری نداشته باشند، ممکن است پزشک انجام جراحی آرتروسکوپی زانو یا انجام جراحی باز زانو برای برداشتن پرده ی پلیکا را تجویز کند. از آنجایی که جراحی آرتروسکوپی ساده تر و کم تهاجمی است، بهتر است تا جای ممکن، جراحی به این روش انجام شود. همچنین در صورتی که می توان علائم بیمار را کنترل نمود، بهتر است از روش جراحی استفاده نشود. اولین جلسات توانبخشی بعد از جراحی با هدف کاهش تورم و درد زانو است و به شما کمک می کند که زانوی خود را به آرامی حرکت دهید و عضلات خود را منقبض کنید. به ندرت پیش می آید که بیماران بعد از انجام این جراحی به استفاده از عصا نیاز داشته باشند.

آیا می توان از این آسیب یا بیماری پیشگیری کرد ؟

بهترین راه برای پیشگیری از بروز سندرم پلیکا این است که قدرت حرکتی و توان پاهای خود را بالا ببرید و در هنگام تغییر دادن برنامه ی ورزشی خود توجه زیادی داشته باشید که فشار بیش از حد به زانوی خود وارد نکنید. البته برخی از افراد به خاطر ابتلا به برخی اختلالات ساختاری در زانوی خود، مستعد ابتلا به سندرم پلیکا هستند. پزشک شما به شما کمک می کند که با پیگیری یک روند درمانی مناسب به تدریج شدت فعالیت های خود را افزایش دهید و بدون وارد کردن فشار بیش از حد به زانو، به تدریج کارهای مشکل تر را با زانوی خود انجام دهید. به خاطر داشته باشید که اگر بیش از حد سریع به فعالیت های سابق خود بازگردید، ممکن است این کار موجب درد زانو شده و درمان شما بسیار مشکل تر شود.