اسپرم اهدایی از برادر یکی از پرچالش ترین موضوعات برای زوج های نابارور است. همچنین دریافت اسپرم از دیگر آشنایان و بستگان می تواند ابعاد گوناگونی داشته باشد که پرداختن به آن برای بسیاری از خانواده ها اهمیت پیدا می کند. اهداکنندگان اسپرم به عنوان افرادی که نقشی حیاتی در فرآیند باروری ایفا می کنند معمولا هیچ ارتباط یا تعهد قانونی نسبت به فرزندان حاصل از این شیوه باروری ندارند. با این حال پرسش مهمی مطرح می شود که آیا گیرندگان اسپرم باید اهداکنندگان را بشناسند؟ این موضوع از جنبه های مختلفی قابل بررسی است از جمله ابعاد اخلاقی قانونی و روان شناختی. در برخی کشورها اهداکنندگان اسپرم به صورت ناشناس عمل می کنند تا از بروز مشکلات حقوقی و خانوادگی جلوگیری شود اما در برخی موارد نیز ممکن است گیرندگان تمایل به شناخت اهداکنندگان داشته باشند و حتی بخواهند از اقوام و آشنایان خود اسپرم دریافت کنند تا از اطلاعات ژنتیکی فرزند حاصل از این فرآیند آگاه باشند. چنین تصمیماتی می تواند بر سلامت روانی و اجتماعی خانواده ها تأثیرگذار باشد.

این مطلب توسط دکتر ایزدی متخصص درمان ناباروری مردان برای شما آماده شده است.

اسپرم اهدایی از برادر

برخی افراد به اشتباه تصور می کنند که چون در روش اسپرم اهدایی از برادر نزدیکی صورت نگرفته است، زن می تواند از برادر خود برای تلقیح اسپرم دریافت کند. در حالی که چنین اقدامی از نظر شرعی اخلاقی و پزشکی به هیچ عنوان پذیرفته نیست و پیامد های سنگین خانوادگی و اجتماعی به دنبال خواهد داشت. این کار می تواند موجب اختلال در نسب، مشکلات ارثی و آسیب های روان شناختی در خانواده شود. از این رو ضروری است زوج های نابارور برای انتخاب راهکارهای مناسب درمانی تنها به روش های علمی و مورد تأیید روی آورند و همواره با پزشکان متخصص و افراد کارآزموده مشورت نمایند تا از بروز مشکلات جدی در آینده پیشگیری شود.

حکم اسپرم اهدایی از برادر

در اسلام و بسیاری از نظام های حقوقی موضوع بارداری با اسپرم اهدایی از برادر به دلیل ملاحظات شرعی اخلاقی و اجتماعی چالش برانگیز به شمار می آید. از منظر شرعی این عمل معمولاً جایز دانسته نمی شود زیرا تلقیح مصنوعی اسپرم فردی غیر از همسر به رحم زن حتی اگر آن فرد برادر باشد موجب درهم آمیختگی نسب و نامشخص شدن پیوندهای خانوادگی می گردد و به همین دلیل ممنوع است. افزون بر این چنین اقدامی می تواند پیامدهایی مانند بروز شبهه در نسبت خانوادگی مشکلات مربوط به ارث و اختلال در روابط اجتماعی را به دنبال داشته باشد. از دیدگاه اخلاقی نیز این مسئله احتمال آسیب به حریم شخصی و تضعیف روابط سالم خانوادگی را افزایش می دهد. بنابراین توصیه می شود پیش از هر تصمیم گیری در این زمینه با متخصصان فقهی یا حقوقی مشورت صورت گیرد تا تصمیمی آگاهانه و مطابق با اصول شرعی و قانونی اتخاذ شود.

اسپرم اهدایی از برادر شوهر

مشکلات و چالش های استفاده از اسپرم اهدایی از برادر شوهر

• حکم اسپرم اهدایی بر این قرار است که تلقیح اسپرم فرد غریبه به داخل رحم زن به منظور بارداری از نظر شرعی اشکال ندارد. با این وجود برخی از زوج های فاقد اسپرم تمایل دارند اسپرم از برادر شوهر دریافت شده و تلقیح شود. دلیل آنها حفظ نژاد و اصل و نسب خانوادگی و همچنین شباهت بیشتر فرزند به شوهر است.
• اگرچه منطق این دسته از زوج ها در ظاهر صحیح به نظر می رسد و از نظر شرعی نیز مشکلی ندارد، اما باید توجه داشت که مسائل و مشکلات جدی در این روش وجود دارد که زوج ها پیش از تصمیم گیری باید نسبت به آنها آگاه شوند و سپس انتخاب کنند که از اسپرم فرد غریبه استفاده کنند یا از اسپرم اهدایی از برادر شوهر.
• یکی از مشکلات اصلی در این روش مربوط به روابط روزمره خانوادگی است. به دلیل رفت و آمدهای خانوادگی، زن و برادر شوهر به طور مداوم یکدیگر را می بینند و در تعاملات معمولی مانند احوالپرسی با هم صحبت می کنند. هنگامی که زن باردار با شکم نمایان با برادر شوهر صحبت می کند، ذهن هر دو ممکن است متوجه این واقعیت شود که این بارداری ناشی از اسپرم اهدایی از برادر شوهر است. این تفکر حتی اگر به زبان آورده نشود، در ذهن هر دو طرف حضور دارد و پس از تولد فرزند نیز ادامه پیدا می کند.
• از منظر روان شناختی، چنین شرایطی می تواند موجب شود که برادر شوهر توجه و محبت بیشتری نسبت به این فرزند نشان دهد، به ویژه اگر مجرد باشد. اگر وی متاهل باشد، به دلیل مسئولیت های خود ممکن است این تأثیر کمتر باشد. همچنین خطر فاش شدن موضوع در بین سایر اعضای خانواده وجود دارد، چه از طریق تعریف مستقیم و چه به صورت شایعه، که می تواند منجر به تنش های خانوادگی و اختلافات شود. در موارد شدید، اختلافات بر سر مسائل دیگر مانند ارث نیز ممکن است به سوء استفاده از این مسئله منجر شود.
• با توجه به این دلایل، تمامی متخصصان درمان ناباروری توصیه می کنند که اسپرم یا جنین اهدایی از افراد ناشناس دریافت شود تا چنین مشکلاتی پیش نیاید. بر همین اساس، در قانون اهدای جنین مجلس شورای اسلامی نیز مقرر شده است که گیرندگان و اهداکنندگان جنین نباید یکد یگر را بشناسند.

بنابراین، حتی اگر برخی زوج ها به دلیل شباهت و حفظ نسب تمایل به استفاده از اسپرم اهدایی از برادر شوهر داشته باشند، حکم شرعی اسپرم اهدایی از برادر شوهر و اصول روان شناختی و اجتماعی نشان می دهد که روش ایمن و توصیه شده، استفاده از اسپرم ناشناس است.

چالش های بارداری با سپرم اهدایی از برادر و دیگر آشنایان

به منظور جلوگیری از بروز مشکلات احتمالی مانند اختلافات خانوادگی، درگیری های حقوقی یا حتی وقوع حوادث ناگوار، توصیه می شود از دریافت اسپرم، تخمک یا جنین از افراد آشنا خودداری شود. تجربه های گذشته نشان داده اند که این نوع اقدامات می تواند به مسائل پیچیده ای منجر شود، از جمله تهدید به افشای راز، مطالبه حقوق فرزند یا ایجاد تنش های خانوادگی و اجتماعی.
مجلس شورای اسلامی نیز در قانون اهدای جنین تأکید کرده است که گیرندگان و اهدا کنندگان نباید یکد یگر را بشناسند. این قانون به منظور حفظ حریم خصوصی، پیشگیری از اختلافات و تضمین آرامش خانواده های درگیر وضع شده است. مسئولیت شناسایی و تطبیق اهدا کنندگان و گیرندگان به مراکز تخصصی ناباروری واگذار شده است تا فرآیند اهدای جنین به صورت محرمانه و بدون ایجاد مشکلات احتمالی انجام شود.

این رویکرد گامی مؤثر در کاهش تنش ها و تضمین سلامت روانی و اجتماعی تمامی افراد مرتبط با فرایند اهدای جنین است.

داستان های واقعی درباره دریافت اسپرم از برادر، اقوام یا آشنایان

مورد اول:
مرد جوانی وقتی فهمید دوستش نمی تواند بچه دار شود، به او پیشنهاد اهدای اسپرم داد. بعد از به دنیا آمدن بچه ها، بین او و دوستش درگیری پیش آمد که منجر به قتل شد و حالا او در آستانه محاکمه در دادگاه کیفری قرار دارد.

به گزارش ایرنا، حدود یک سال قبل خبر مرگ مردی میانسال به پلیس اعلام شد. نخستین بررسی ها نشان می داد جسد نیمه عریان این مرد در خیابان پیدا شده است. پس از شناسایی هویت جسد که سیاوش نام داشت، جسد برای تعیین علت مرگ به پزشکی قانونی منتقل شد. سازمان پزشکی قانونی علت مرگ را ایست قلبی اعلام کرد و با مجوز پزشکی قانونی، جسد دفن شد.

اما برادر سیاوش با مراجعه به پلیس گفت: «برادرم مشکل قلبی نداشت و من فکر نمی کنم او به علت ایست قلبی جان باخته باشد. ضمن اینکه لباس هایش نشان می داد که در جای دیگری مرده و جسدش به خیابان منتقل شده است.»

تحقیقات پلیس از همسر سیاوش نیز نشان داد که او هیچ بیماری نداشته و همیشه به سلامتی و ظاهر خود توجه می کرد. با این حال جسد با لباس منزل پیدا شده بود که خود نکته ای عجیب بود. پرونده ابتدا به عنوان فوت طبیعی بسته شد، اما چند ماه بعد برادر سیاوش بار دیگر به دادسرا رفت و مدعی شد که برادرش به قتل رسیده است.

او گفت که همسر سیاوش دو ماه بعد از مرگ او با یکی از دوستانش ازدواج کرده است. مأموران، همسر جدید را مورد بررسی قرار دادند و متوجه شدند که روز مرگ سیاوش، مردی به نام محسن در خانه آنان بوده و تلفنش در محل آنتن داشته است.

محسن ابتدا منکر شد، اما چند روز بعد اعتراف کرد. او گفت که سال ها قبل با سیاوش آشنا شده و به دلیل اختلاف سیاوش و همسرش بر سر بچه دار نشدن، پیشنهاد داد که اسپرم خود را اهدا کند. اقدام درمانی با تلقیح اسپرم محسن انجام شد و نتیجه بارداری دوقلو شد.

محسن پس از تولد بچه ها، دلبستگی شدیدی به آنها پیدا کرد و مرتب برای دید نشان به خانه سیاوش می رفت، برایشان اسباب بازی می خرید و با آنها بازی می کرد. تا اینکه روز حادثه با سیاوش درگیر شد و با مشت او را زد که ناخواسته باعث مرگ سیاوش شد. محسن سپس جسد را کنار خیابان رها کرد.

پس از پایان بازجویی ها و بررسی مدارک، محسن با قرار بازداشت به زندان فرستاده شد و کیفرخواست علیه او صادر شد. پرونده برای رسیدگی به دادگاه کیفری استان تهران فرستاده شد.

مورد دوم:
چند سال قبل زوجی آزوسپرم از یک زوج آشنا جنین اهدایی گرفتند و پس از بارداری و زایمان، نوزاد را بزرگ کردند. وقتی بچه دوران قبل از دبستان را می گذراند، اهداکنندگان جنین با والدین کودک بر سر موضوعی نامعلوم اختلاف پیدا کردند.

با وجود اینکه آنها کتبا رضایت داده بودند که جنین خود را به این زوج اهدا کنند، شکایت کردند و خواستار بازپس گیری کودک شدند، زیرا معتقد بودند گیرندگان جنین به اندازه کافی به فرزند رسیدگی نکرده اند.

دادگاه پس از بررسی شکایت و دفاعیات، حکم داد که کودک باید به والدین ژنتیکی خود بازگردانده شود. زوج گیرنده که چند سال با کودک انس و الفت گرفته بودند، علاوه بر خسارت های مادی، ضربه روحی شدیدی متحمل شدند و شدیداً از دریافت جنین اهدایی از آشنایان پشیمان شدند.

مورد سوم:
خانمی از برادر شوهر خود، با اطلاع شوهرش، اسپرم دریافت کرد و باردار شد. چند سال بعد، دو برادر بر سر ارث پدر اختلاف پیدا کردند و برادر شوهر مدام تهدید می کرد که اگر اقدامی نکنند، بچه ای که از اسپرم او است از آنها گرفته خواهد شد.

این رفتار آرامش خانواده را مختل کرده و باعث پشیمانی شدید زوج شد که چرا اسپرم ناشناس نگرفته اند. آنها تجربه تلخی از دریافت اسپرم از آشنایان داشتند و متوجه شدند که حتی با آگاهی و رضایت، مسائل خانوادگی و تهدیدهای حقوقی غیرقابل پیش بینی می تواند آرامش زندگی آنها را از بین ببرد.

اهدای اسپرم توسط برادر از نظر شرعی و اخلاقی جایز نیست

اسپرم اهدایی از برادر به دلیل ملاحظات شرعی و اخلاقی یکی از بحث برانگیزترین موضوعات در حوزه درمان ناباروری است. بسیاری از مراجع فقهی و همچنین متخصصان اخلاق پزشکی بر این باورند که چنین اقدامی می تواند پیامدهای جدی در ساختار خانواده و هویت فردی فرزند ایجاد کند. بر اساس دیدگاه های معتبر، حکم اسپرم اهدایی از برادر به طور کلی ممنوع تلقی می شود و استفاده از این روش در مسیر درمان ناباروری جایز نیست. از این رو توصیه می شود زوج های نابارور برای انتخاب روش های درمانی مناسب تحت نظر متخصص ناباروری تصمیم گیری کنند و از شیوه های علمی و تأیید شده که هم از نظر پزشکی و هم از نظر شرعی مورد قبول هستند بهره گیرند.

نسخه اصلی مطلب اسپرم اهدایی از برادر، برادر شوهر و دیگر آشنایان را در سایت دکتر عنایت الله ایزدی بخوانید.

---