نمونه برداری از پروستات چگونه انجام میشود؟

دکتر محمد اعظمی [ متخصص رادیولوژِی ]آدرس وب سایت : www.radiologymarkazi.ir
آدرس مطب : اصفهان ، خیابان شمس ابادی، روبروی عیسی بن مریم، ساختمان صبا تلفن مطب : 32202762 - 031

بیوپسی غده پروستات، آزمایشی برای برداشتن نمونه های کوچک از بافت پروستات است تا بتوان آنها را در زیر میکروسکوپ مورد مطالعه قرار داد. برای انجام این کار سوزن نازکی از طریق رکتوم و مجرای ادراری و یا از طریق ناحیه بین تتانوس و کیسه بیضه عبور داده می شود ( بیوپسی ترنس رکتال و بیوپسی پرینیوم). این نمونه بافتی که در هنگام بیوپسی برداشته شده است برای بررسی وجود سلولهای سرطانی مورد مطالعه قرار می گیرد بیوسی زمانی انجام شود که در تست های خونی مقدار بالای آنتی ژن اختصاصی پروستات مشاهده شود (PSA) و یا اینکه پس از معاینه رکتال با استفاده از دستگاه مشخص شود که غده پروستات غیر عادی است یا توده دارد.

بیوپسی پروستات برای مشخص کردن ماهیت توده یافت شده در پروستات و همچنین علت بالا رفتن مقدار آنتی ژن اختصاصی پروستات در خون انجام میشود. اگر بیمار هرگونه مشکل خونریزی داشته باشد، نسبت به لاتکس یا هر داروی دیگر از جمله عوامل بیهوشی و بیحسی حساسیت داشته باشد، برخی داروها را به صورت منظم مصرف کند، از داروهای رقیق کننده خون از جمله وارفارین هپارین انوکساپارین آسپرین ایبوپروفن یا سایر داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی استفاده کنند باید آنها را به اطلاع پزشک برساند.

اقدامات قبل از بیوپسی پروستات

از بیمار خواسته می شود فرمی را امضا کند که نشان می دهد او مخاطرات این آزمایش را پذیرفته و با انجام آن موافق است. پزشک توضیحات کاملی در ارتباط با نحوه انجام کار و مخاطرات این آزمایش و هدف از انجام آن را ارائه می دهد. اگر بیوپسی پروستات تحت بی حسی موضعی و از ناحیه بین مقعد و کیسه بیضه انجام شود هیچ مرحله اضافه ی آماده سازی وجود نخواهد داشت. اگر بیوپسی از طریق رکتوم انجام شود ممکن است قبل از بیوپسی لازم باشد انما انجام دهید.

در صورت انجام بیوپسی با بیهوشی عمومی پزشک به شما دستوراتی در رابطه با عدم مصرف غذا و مواد آشامیدنی ارائه خواهد نمود که باید این دستورات را دقیقاً انجام داد. اگر در صورتی که پزشک از شما بخواهد در روز عمل داروی خاصی را مصرف کنید آن را با مقدار اندکی آب مصرف نمایید. در هنگام آماده سازی برای انجام بیوپسی رگ گیری انجام شده و داروهای آرامبخش در حدود یک ساعت قبل از نمونه برداری تجویز می شود. بیمار باید قبل از نمونه برداری، لیستی از تمام داروهای مصرفی از جمله مکمل های گیاهی را به پزشک ارائه دهد.

نمونه برداری از پروستات چگونه انجام میشود؟

در صورت داشتن هرگونه حساسیت، مخصوصاً به بیهوشی، به پزشک خود اطلاع دهد. همچنین، در مورد بیماری های اخیر یا سایر شرایط پزشکی به پزشک خود اطلاع داده شود. برای جلوگیری از خونریزی بیش از حد در حین و پس از بیوپسی، ممکن است از بیمار خواسته شود که به مدت هفت تا 10 روز استفاده از داروهای رقیق کننده خون را متوقف یا محدود کند. برای بررسی لخته شدن خون در روز عمل، ممکن است آزمایش خون لازم باشد. به بیمار توصیه می شود که برای جلوگیری از عفونت، یک یا دو روز قبل از بیوپسی و صبح روز عمل قرص های آنتی بیوتیک مصرف کند.

انجام نمونه برداری پروستات با برخی ریسکهای جزئی همراه است که عبارتند از:

عفونت که این عارضه در مردانی پروستاتیت تشخیص داده نشده دارند شایع تر است معمولاً قبل از نمونه برداری آنتی بیوتیک برای بیمار تجویز می شود تا جلوی گسترش عفونت گرفته شود
خونریزی در مجرای ادراری و مثانه این خونریزی می تواند باعث به وجود آمدن هماتوم ناتوانی برای ادرار کردن و تکرر ادرار شود خون در اسپرم و ادرار در روزهای بعد از عمل معمول است. اما معمولاً طی یک یا دو هفته از بین می رود. خون در مدفوع در روزهای بعد از عمل کاملاً رایج است.
خونریزی از ناحیه رکتوم در صورت انجام بیوپسی ترانس رکتال ممکن است اندکی خونریزی از رکتوم دو تا سه روز از نمونه برداری وجود داشته باشد
واکنش آلرژی نسبت به عوامل بی حسی استفاده شده در هنگام بیوپسی
به ندرت، احتباس ادرار یا ناتوانی موقتی در دفع ادرار، می تواند به دلیل انسداد مجرای ادرار رخ دهد. با قرار دادن یک لوله لاستیکی استریل معروف به کاتتر در مجرای ادرار برای رفع انسداد، این مسئله برطرف می شود.
دستگاه های پزشکی کاشته شده که حاوی فلز هستند ممکن است در حین معاینه تصویربرداری MR از کار بیفتند و یا باعث مشکل شوند.
در صورت تزریق ماده حاجب، احتمال بروز واکنش آلرژیک بسیار ناچیز است. چنین واکنش هایی معمولاً خفیف بوده و به راحتی توسط دارو کنترل می شوند. اگر علائم آلرژیک را تجربه کردید، یک رادیولوژیست یا پزشک دیگر برای کمک فوری در دسترس خواهد بود.

چگونگی انجام بیوپسی پروستات

نمونه برداری توسط پزشک انجام میشود که دارای تخصص لازم در ارتباط با مشکلات ادراری تناسلی است. نمونه برداری ممکن است در مطب پزشک کلینیک جراحی یا اتاق عمل بیمارستان انجام شود قبل از انجام بیوپسی پروستات آنتی بیوتیک هایی تجویز می شود تا از عفونت جلوگیری شود. معمولاً از اولتراسوند ترانس رکتال برای هدایت سوزن نمونه گیری در هنگام بیوپسی پروستات استفاده می شود
بیمار ممکن است هنگامی که سوزن نمونه برداری فرو برده می شود اندکی احساس فشار کنند برای انجام نمونه برداری ترانس رکتال ممکن است هنگامی که پروب سونوگرافی حرکت داده می شود یا پزشک از انگشتان خود استفاده میکند بیمار اندکی احساس فشار در ناحیه رکتوم داشته باشد.

وقتی سوزن نمونه برداری در غده ی پروستات فرو برده می شود ممکن است بیمار ناگهان سوزش گذرایی را احساس کند. معمولا چندین نمونه بیوپسی گرفته می شود. پس از بیوپسی از شما خواسته می شود از انجام فعالیت های شدید برای حدود ۴ ساعت اجتناب نمایید ممکن است درد خفیفی را در ناحیه لگن احساس کنید و تا پنج روز در ادرار خود خون مشاهده نمایید. همچنین ممکن است تغییر رنگ جزئی تا یک ماه پس از نمونه برداری در منی مشاهده شود.

اگر نمونه برداری ترانس رکتال انجام شده باشد ممکن است دو تا سه روز پس از نمونه برداری شاهد خونریزی از ناحیه مقعد باشید. در صورت انجام نمونه برداری به صورت ترانسیورترال تا چند ساعت پس از نمونه برداری برای شما کاتتر ادراری گذاشته می شود همچنین ممکن است لازم باشد برای چند روز پس از نمونه برداری داروهای آنتی بیوتیک مصرف کنید. اگر از بیهوشی عمومی برای شما مورد استفاده قرار گرفته باشد پس از نمونه برداری برای چند ساعت به اتاق ریکاوری بعد می شوید ممکن است لازم باشد هماهنگی هایی برای رساندن شما به خانه انجام دهید در خانه ممکن است خارش نواحی مختلف بدن و خستگی احساس نمایید

پس از بیوپسی ‫ باید در صورت داشتن یکی از علایم زیر فورا به پزشک مراجعه کنید:

خونریزی شدید یا خونریزی که برای بیش از دو یا سه روز ادامه پیدا کنند
افزایش درد
تب کردن
ناتوانی برای ادرار کردن ظرف مدت هشت ساعت یا مشاهده خون در ادرار برای بیش از دو یا سه روز

نمونه برداری از غده پروستات به چه دلیل انجام میشود؟

نمونه برداری از غده پروستات به منظور جمع آوری نمونه هایی از بافت پروستات انجام می شود تا بتوان آنها را زیر میکروسکوپ مورد بررسی قرار داد معمولاً پس از مدت ۱۰ روز می توان به نتایج دست پیدا کرد اگر سلول های سرطانی شناسایی شود معمولا درجه ابتلاء مشخص میشود. این درجه میزان تهاجمی بودن سرطان را نشان می دهد.

عوامل موثر بر نمونه برداری پروستات

عواملی که بر نمونه برداری پروستات اثر می گذارند و به واسطه آنها ممکن است نتوانید نتایج مناسبی از نمونه برداری پروستات بگیرید عبارتند از:

ممکن است در نمونه برداری میزان مناسب و کافی بافت وجود نداشته باشد تا بتوان بر اساس آن به تشخیص رسید
احتمال غفلت از وجود سرطان به واسطه ی اندک بودن مقدار بافت برداشته شده

روشهای رادیو گرافی و سونوگرافی از جمله اقدامات تشخیصی هستند که در بیشتر موارد در صورت عدم دقت، می توانند مسیر تشخیص، کنترل و درمان بیماری را تغییر دهند و حتی به قیمت جان بیمار ختم شوند. امروزه مراکز رادیولوژی و سونوگرافی مجهز، دقیق و مدرن زیادی در اغلب شهرها از جمله اصفهان وجود دارد که گزینش و مراجعه به آنها می تواند نتایج مثبتی در پی داشته باشد.