سونوگرافی نسج نرم در چه مواردی درخواست میشود؟

دکتر غلامرضا سیف [ متخصص رادیولوژی و سونوگرافی ]آدرس وب سایت : www.drseif-radiology.ir
آدرس مطب : تهران ، یوسف آباد ، خیابان فتحی شقاقی ، بین چهلستون و بیستون ، راديولوژي و سونوگرافي شقایق تلفن مطب : 88553155 - 021

در سونوگرافی ، بیشتر بافت های نرم اندام ها قابل مشاهده هستند ، به همین دلیل میتوان نتیجه گرفت سونوگرافی وسیله مناسبی برای تشخیص مشکلات مربوط به استخوان نیست ولی بوسیله آن میتوان بعضی مشکلات عضلات، رباط ها، تاندون ها و بسیاری بافت های دیگر را بررسی کرد.

از جمله این بافت های نرم می توان به رباط ها ، مفاصل و عضلات در تشخیص موارد زیر اشاره نمود:

• در رفتگی مادرزادی مفصل ران
• پارگی تاندون پشت پا ( تاندون آشیل )
• پارگی عضلات چرخاننده شانه
• خونریزی داخلی عضلات
• تومورها و کیست های بافتهای نرم
• منیسک های زانو

سونوگرافی ممکن است بصورت دو بعدی و یا سه بعدی باشد. همچنین میتوان تصویر سونوگرافی اندام را در حال حرکت و فعالیت دید مانند سونوگرافی قلب که آنرا اکوکاردیوگرافی می نامند. نوع خاصی از سونوگرافی به نام سونوگرافی داپلر Doppler Sonography وجود دارد. این روش تصویربرداری براساس پدیده داپلر کار میکند و هدف از انجام آن بررسی میزان و سرعت جریان خون در وریدها و شریان های بدن است. در ارتوپدی از این روش بیشتر برای بررسی احتمال لخته شدن خون در ورید های عمقی ساق DVT استفاده میشود.

سونوگرافی یکی از روش های نتیجه بخش جهت بررسی توده ها و بافت های نرم بدن ، ساختار اطراف آن و تمایز کیست ها و توده های جامد می باشد.
در آزمایش سونوگرافی نسج پزشک اطلاعاتی درباره تورم بافت مورد نظر تعیین جرم ، اندازه ، مکان و تقسیم بندی میزان تحرک تهاجم به ساختار های اطراف بدست خواهد آورد.

اگر این بررسی مربوط به مشکلات عضلات، رباط ها و تاندون باشد ، از نتایج آن میتوان در تشخیص در رفتگی مادرزادی مفصل ران ، پارگی تاندون پشت پا ( تاندون آشیل )، پارگی عضلات چرخاننده شانه ، خونریزی داخلی عضلات ، تومورها و کیست های بافتهای نرم ، منیسک های زانو ،استفاده کرد.

پزشک اطلاعات بدست آمده را برای بررسی وضعیت عارضه احتمالی و تعیین نیاز به پیگیری و آزمایشات بعدی مورد برسی قرار میدهد در مواردی ممکن است بیمار نیاز به ارزیابی بیشتر با MRI داشته باشد ، تا پزشک بتواند اطلاعات دقیق در مورد ترکیب بافت را بدست آورد. در موارد محدودی نیز به بیمار رادیوگرافی توصیه میشود .

سونوگرافی نسج نرم چگونه انجام میشود؟

در طول سونوگرافی ، از شما خواسته میشود روی تختی دراز بکشید و بسته به اینکه کدام قسمت از بدن بررسی می شود، لباس هایتان را طوری تنظیم کنید که سونوگراف بتواند منطقه مورد نظر را با ژل اولترا سوند برای قرار گرفتن در معرض پروب دستگاه آماده کند. متخصص سونوگرافی ممکن است از شما بخواهد موقعیت خود را تغییر دهید . دراز کشیده به پهلو ، نشسته یا ایستاده قرار گیرید تا بتواند بهترین تصاویر ممکن را بدست آورد. بعد از اینکه سونوگرافی تصاویر لازم را ثبت کرد معاینات مورد نیاز به اتمام رسیده ومیتوانید به کارهای روزمره تان بپردازید.نتایج آزمایش هم توسط یک رادیولوژیست مورد بررسی قرار میگیرد و گزارش دقیق معمولاً در مدت یک روز کاری برای پزشک ارسال خواهد شد.

اگر آزمایش سونوگرافی در زمان مناسب و قبل از وخیم و آسیب زا شدن عارضه انجام گیرد ، نتایج بسیار موثری را در تشخیص و روند درمان عارضه بهمراه خواهد داشت . برای بررسی توده های سطحی ، میبایست از یک مبدل خطی با فرکانس بالا (12-17 مگاهرتز) استفاده کرد زیرا وضوح بالا تری در تصویر ایجاد میکند.در برخی مراکز سونوگرافی، برای ازبین رفتن لایه های هوا که بین پوست و ابزار تکنسین قرار دارد، به جای ژل از پد استفاده میشود اما بنظر میرسد استفاده از مقدار زیادی ژل نتیجه بهتری بهمراه دارد زیرا پد می تواند دست و پا گیر باشد و برخی از حرکت های دستگاه را محدود کند.

توده های عمیق تر به دلیل نیاز به نفوذ بیشتر ، به مبدل های منحنی با فرکانس پایین (5-9 مگاهرتز) نیاز دارند. اعمال فشار بیشتر به مبدل از طرف تکنسین می تواند برای کاهش فاصله بین جرم و پروب (مبدل دستگاه) و بهبود کیفیت تصویر مفید باشد. همزمان با برسی توده با دستگاه ، اطلاعات مهم دیگری نیز میتوان بدست آورد ،این اطلاعات برای تشخیص هرگونه عارضه جدی ترضروری میباشد. از ارزیابی پویا می توان برای تعیین عدم چرخش محتوای کیستهای پیچیده ، در تعیین بافت منشا یک توده و موارد نظیر کمک گرفت.

در مجموع سونوگرافی یک آزمایش تشخیصی بدون درد و غیر تهاجمی است که تصاویری از بافت ها وساختار های اطراف آن ، با استفاده از امواج صوتی با فرکانس بالا ایجاد میکند و به همین عوارض خاصی برای بدن ایجاد نخواهد کرد.