چرا انجام سونوگرافی در بارداری ضروری است؟

دکتر غلامرضا سیف [ متخصص رادیولوژی و سونوگرافی ]آدرس وب سایت : www.drseif-radiology.ir
آدرس مطب : تهران ، یوسف آباد ، خیابان فتحی شقاقی ، بین چهلستون و بیستون ، راديولوژي و سونوگرافي شقایق تلفن مطب : 88553155 - 021

بهبود در سیستم های سونوگرافی و پیشرفت های علمی باعث شده است که طی چند سال اخیر بتوان با کمک سونوگرافی زودتر و مطمئن تر از گذشته جنسیت نوزاد را در رحم مادر تشخیص داد . البته در تشخیص درست جنسیت جنین عواملی مانند وضعیت قرارگیری جنین، حجم مایع آمنیوتیک و ضخامت چربی شکم مادر، همگی تاثیر گذار می باشند. در برخی موارد، جنسیت جنین در هفتۀ ۱۶ مشخص می شود و در برخی موارد دیگر تا هفتۀ ۱۹و گاهی بیشتر از آن نیز ممکن است اندام تناسلی او به درستی و به طور مطلوب قابل تشخیص نباشد.

بهترین زمان تعیین جنسیت نوزاد در سونوگرافی آنومالی ، یعنی بین هفته 18 و هفته 21 بارداری می باشد زیرا در این مرحله از بارداری، تعیین درست جنسیت بچه با خطای کمتری همراه است. جنسیت فرزند در زمان عمل لقاح شکل می گیرد. تمام نو جنین ها از زمان شکل گرفتن اندام ها در رحم ، یک برآمدگی تناسلی دارند و درصورتی که فرزند پسر باشد، از هفتۀ هفتم بارداری، تولید تستسترون در جنین آغاز می شود واین هرمون سبب می شود تا برآمدگی مذکور به کیسۀ بیضه و آلت تناسلی مردانه تبدیل شود. در دختران، این برآمدگی تناسلی به کلیتوریس و لابیا که لب های بیرونی و داخلی آلت تناسلی زنانه هستند، تبدیل گردد.

چرا انجام سونوگرافی در بارداری ضروری است؟

پزشک متخصص انواع سونوگرافی در زمان بارداری را در چندین نوبت برای مادر باردار تجویز می کند. این سونوگرافی ها طی دوران بارداری با اهداف زیر انجام می دهند:

• تعیین جنسیت جنین
• اطلاع از سلامت و وضعیت قرار گیری جنین
• وضعیت جفت و جنین
• دوقلویی یا چندقلویی بودن بارداری
• تشخیص نوع حاملگی (بارداری داخل رحم یا حاملگی خارج رحم )

اغلب سونوگرافی 2 بعدی از مادر گرفته می شود. این سونوگرافی بی خطر است. تا کنون گزارشی در مورد عوارض این سونوگرافی بر جنین گزارش نشده است. به ویژه اگر سونوگرافیست شما پروتکل های استفاده از دستگاه را رعایت کند، هیچ مشکلی برای جنین و مادر ایجاد نمی شود. بهرحال سونوگرافی حتما باید انجام شود چون منفعت انجام آن بسیار بیشتر از ضررهای ناشی از بی اطلاعی از وضیت جنین تا هنگام تولد است.

پزشک سونوگرافی چه مواردی را بررسی میکند؟

• دور سر
• طول ران
• اطلاعات جفت
• ضربان قلب
• ناهنجاری های عمده
• جایگاه جنین
• جنسیت فرزند

آیا در سونوگرافی تعیین جنسیت ناهنجاری های جنین قابل تشخیص است؟

متخصص سونوگرافی فهرستی از شرایط جنین سالم را در جلسه سونوگرافی تعیین جنسیت بررسی میکنند و در صورت هر گونه عدم مطابقت یا مشاهده موارد غیر نرمال، مادران را توصیه به آزمایش و پیگیری های تخصصی تر تحت نظر پزشک خواهند کرد. تشخیص برخی از این بیماری ها از سایرین راحت تر است و بعضی از آن ها به سختی مشاهده می شوند. اگر این بیماری قابل درمان باشد، به تیم بیمارستان کمک می کند تا از قبل از این مساله مطلع شوند، بنابراین آنها می توانند به محض تولد اطمینان حاصل کنند که کودک شما از مراقبت های مناسب برخوردار است.

در ادامه فهرستی از بیماری هایی که احتمال می رود در سونوگرافی تشخیص داده شود؛ آمده است :

• عدم وجود قسمت بالای سر (آنانسفالی): 98 درصد غیر محتمل
• شکاف لب: 75 درصد غیر محتمل
• نقض دیواره شکمی، که در آن روده و کبد بیرون زده است (اگزومفالوس): 80 درصد غیر محتمل
• نقض دیواره شکمی که در آن روده ها بیرون است (گاستروشیزیس): 98 درصد غیر محتمل
• اندام های نامشخص یا بسیار کوتاه (دیسپلازی کشنده): 60 درصد غیر محتمل
• نقص نخاع (اسپاینا بیفیدا): 90 درصد غیر محتمل
• مشکلات عمده کلیه (نبود کلیه یا کلیه غیر طبیعی): 84 درصد غیر محتمل
• سوراخ در عضله جداکننده قفسه سینه و شکم (فتق دیافراگمی): 60 درصد غیر محتمل
• سندرم ادواردز یا سندرم پاتائو (ناهنجاری های کروموزومی): 95 درصد غیر محتمل
• مشکلات عمده قلبی (نقص دریچه ها، دریچه ها یا عروق): 50 درصد غیر محتمل

برخی از بیماری ها، از جمله نقص قلب و انسداد روده، ممکن است تا بعدها در بارداری شما دیده نشود. متخصص سونوگرافی احتمالا پس از انجام معاینات تمام این شرایط را رد می کند و آن ها را نامحتمل می داند ، زیرا اکثریت قریب به اتفاق نوزادان سالم به دنیا می آیند. در پایان گفته میشود که سونوگرافی های زمان بارداری برای اطمینان از سلامت مادر و جنین انجام می شوند. به خاطر استفاده از امواج در تهیه تصاویر ، نگرانی هایی درباره ضرر سونوگرافی در بارداری وجود دارد اما با وجود این نگرانی ها سونوگرافی باید انجام شود.

سونوگرافی های مختلفی در دوران بارداری وجود دارد مثل سونوگرافی دو بعدی، سه بعدی ، چهار بعدی، داپلر و غیره. هر یک از این تصویر برداری ها کاربرد خاص خود را دارند و برای تشخیص و ارزیابی بخش خاصی از بدن جنین به کار می روند. در بین سونوگرافی ها می توان گفت ضرر سونوگرافی 2 بعدی برای جنین از همه کمتر است. انجام این سونوگرافی برای مادران کاملا معمول بوده و عوارض جانبی به دنبال ندارد.