دلایل انجام سونوگرافی غربالگری بارداری

شبکه اطلاع رسانی پزشک آن لاین [ پرتال اطلاع رساني ]آدرس وب سایت : www.pezeshkonline.ir

سونوگرافی غربالگری جنین یک تکنیک تصویربرداری است که از امواج صوتی برای تولید تصاویر جنین در رحم استفاده می کند. تصاویر سونوگرافی جنین می تواند به پزشک کمک کند تا رشد و پیشرفت کودک را ارزیابی نموده و بر بارداری نظارت داشته باشد. در برخی موارد سونوگرافی از جنین برای ارزیابی مشکلات احتمالی یا کمک به تأیید تشخیص نیز استفاده می شود.

اولین سونوگرافی غربالگری جنین معمولاً در سه ماهه اول بارداری انجام می شود تا علاوه بر تائید بارداری، تخمین بزند که فرد چه مدت است که باردار می باشد. در صورتی که بارداری بدون عارضه باقی بماند سونوگرافی بعدی معمولاً در سه ماهه دوم و هنگامی که جزئیات آناتومیک جنین قابل مشاهده است، انجام می شود.
درصورتی که در سونوگرافی غربالگری جنین مشکلی مشاهده شود ممکن است نیاز باشد که سونوگرافی های پیگیری و آزمایش های تصویربرداری اضافی مانند ام آر آی انجام شود.

انواع سونوگرافی غربالگری

دو نوع اصلی سونوگرافی غربالگری جنین وجود دارد:
1. سونوگرافی ترانس شکمی : در این روش، سونوگرافیست با حرکت دادن مبدل روی شکم سونوگرافی را انجام می دهد.
سونوگرافی ترانس شکمی، خود دارای انواع مختلفی می باشد که شامل موارد زیر است.

2. سونوگرافی ترانس واژینال : در این روش، مبدل درون واژن قرار می گیرد تا امواج صوتی ارسال شده و بازتاب ها را جمع آوری کند.
سونوگرافی ترانس واژینال اغلب در اوایل بارداری استفاده می شود. این نوع سونوگرافی همچنین ممکن است درصورتی که سونوگرافی ترانس شکمی اطلاعات کافی را ارائه ندهد نیز انجام شود.

سونوگرافی سه بعدی

این نوع سونوگرافی برای بررسی جنین از نظر ناهنجاری های صورت یا نقص لوله عصبی استفاده می شود.

سونوگرافی ارزیابی تخصصی

این نوع سونوگرافی ممکن است در شرایط خاص، مانند زمانی که جنین دارای ناهنجاری بوده و یا مشکوک به ناهنجاری می باشد، انجام می پذیرد.

سونوگرافی داپلر

برای بررسی جزئیات مربوط به جریان خون جنین از سونوگرافی داپلر استفاده می شود.

اکوکاردیوگرافی جنین

این آزمایش، تصویری دقیق از قلب جنین را نشان می دهد و ممکن است برای تأیید یا رد یک نقص مادرزادی در قلب استفاده شود.

دلایل انجام سونوگرافی غربالگری

سونوگرافی در سه ماهه اول برای ارزیابی اندازه جنین، محل بارداری، تعیین تعداد جنین و تخمین زمان بارداری (سن حاملگی ) انجام می شود. این نوع سونوگرافی همچنین می تواند برای غربالگری ژنتیکی در سه ماهه اول و همچنین غربالگری برای ناهنجاری های رحم یا دهانه رحم نیز استفاده شود.

در سه ماهه دوم یا سوم سونوگرافی استاندارد برای ارزیابی چندین ویژگی بارداری از جمله آناتومی جنین انجام می شود. این روش معمولاً بین هفته های ۱۸ تا ۲۰ بارداری انجام می شود، بااین حال زمان این سونوگرافی ممکن است به دلایلی مانند چاقی که می تواند تجسم جنین را محدود کند، تغییر کند.

در طول سه ماهه دوم و سوم بارداری، سونوگرافی ممکن است در صورت نیاز به پاسخ یک سؤال خاص و بررسی بیشتر نیاز باشد. به عنوان مثال برای ارزیابی رشد جنین و تخمین حجم مایعات آمنیوتیک ممکن است انجام شود. یکی دیگر از دلایل انجام سونوگرافی غربالگری برای تعیین محل بارداری می باشد. در برخی موارد ممکن است جنین در خارج از رحم در لوله فالوپ ایجاد شود. همچنین درصورتی که مادر دارای عوارضی مانند خونریزی و موارد دیگر باشد ممکن است انجام سونوگرافی برای تعیین علت آن به پزشک کمک کند.

آمادگی های لازم قبل از انجام سونوگرافی غربالگری

با توجه به نوع سونوگرافی، ممکن است از فرد خواسته شود مایعات زیادی بنوشید یا از ادرار کردن قبل از سونوگرافی جنین خودداری کند. همچنین باید توجه داشته باشید که سونوگرافی جنین بسته به دلیل انجام آن یا مرحله بارداری از طریق مهبل (ترانس واژینال) یا شکم (ترانس شکمی) قابل انجام است. در صورت داشتن سونوگرافی ترانس شکمی باید پوشیدن لباس های گشاد و شل را در نظر بگیرید تا بتوانید شکم خود را به راحتی در معرض دید سونوگرافیست قرار دهید.

نحوه انجام سونوگرافی غربالگری

برای انجام سونوگرافی غربالگری، فرد بر روی یک تخت، قرار می گیرد و شکم خود را در معرض دید قرار می دهد. سونوگرافیست، ژل مخصوصی را بر روی شکم فرد اعمال می کند که این امر باعث افزایش هدایت امواج صوتی و از بین بردن هوا بین پوست و مبدل می شود، سپس سونوگرافیست، مبدل را بر روی شکم به جلو و عقب حرکت می دهد. امواج صوتی که از استخوان ها و سایر بافت ها منعکس می شوند، در مانیتور به تصاویر مبدل می گردند.

سونوگرافیست آناتومیک، جنین را اندازه گیری می کند؛ اما ممکن است برای مستندسازی ساختارهای مهم، تصاویر خاصی را چاپ یا ذخیره کند که به احتمال زیادی نسخه هایی از برخی تصاویر به شما نیز ارائه داده می شود. بسته به موقعیت جنین و مرحله رشد او ممکن است بتوانید صورت، دست، انگشتان، بازوها و پاهای او را ببینید .

درصورتی که سونوگرافی ترانس واژینال داشته باشید از شما خواسته می شود که از کمر به پایین لباس های خود را با لباس های گشاد و بیمارستانی عوض کنید. سپس باید بر روی یک سطح صاف قرار گرفته تا مبدلی که توسط یک کاندوم پوشانده می شود و روی آن ژل مخصوص ریخته می شود، توسط سونوگرافیست، درون واژن قرار بگیرد. پس از انجام سونوگرافی می توانید ژل باقی مانده از روی بدن خود را پاک کرده و مثانه خود را به طور کامل تخلیه کنید.

عوارض سونوگرافی در دوران بارداری

درست است که تمام اقدامات پزشکی ممکن است با ریسک همراه باشند، اما هیچ گونه مدارک و شواهدی وجود ندارد که ثابت کند انجام سونوگرافی قبل از تولد برای مادر یا جنین خطرناک بوده و به آن ها آسیب می رساند؛ زیرا در سونوگرافی از اشعه ایکس استفاده نشده و این روش توسط یک پزشک متخصص سونوگرافی انجام می پذیرد.