با افزایش سن، کاهش تدریجی کلاژن و افتادگی و نازکی پوست، اتفاقاتی طبیعی است که روش هایی برای مبارزه با این روند وجود دارد. یادگیری چگونگی تشخیص اولین علائم و نشانه های ایجاد چروک یکی از مراحل اساسی در کاهش آنها و یا حتی به تأخیر انداختن ظهور آنها برای مدت زمان طولانی تری است.

در اثر قرار گرفتن در معرض آفتاب، سیگار کشیدن یا مصرف الکل، عادت های ضعیف مراقبت از پوست، عوامل محیطی یا عوامل ژنتیکی، چروک ها می توانند از اوایل دهه ۲۰ و حتی گاهی اوایل سنین بلوغ بر روی پوست تأثیر بگذارند. همان طور که انواع مختلفی از پوست وجود دارد، انواع مختلفی از چروک نیز وجود دارد. به طور کلی، بیشتر چروک ها را می توان به دو گروه دسته بندی کرد: چروک هایی که با افزایش سن ایجاد می شوند (و نشانه های اجتناب ناپذیری از پیری هستند) و چروک های قابل پیشگیری که در اثر آفتاب و عادت های زندگی ایجاد یا بدتر می شوند.

با محدود کردن قرار گرفتن در معرض آفتاب و با اتخاذ یک شیوه زندگی مفید برای پوست، می توان از چروک نوع دوم پیشگیری کرد و یا آن را کاهش داد.

چگونگی ایجاد چین وچروک پوست

برای درک بهتر چگونگی ایجاد این خطوط آزاردهنده روی پوست، بهتر است کمی دقیق تر در مورد خود پوست توضیح دهیم. پوست از سه لایه اصلی تشکلی می شود که عبارت اند از:

1. لایه بیرونی یا اپیدرم Epidermis
2. لایه میانی یا درم Dermis
3. لایه درونی یا هیپودرم Hypodermis

در طول حیات، از کودکی تا جوانی و میان سالی، سلول های پوستی با سرعت و به صورت دائم تکثیر می شوند. تکثیر لایه درم، از بین رفتن لایه اپیدرم را جبران می کند و هرگونه آسیب جزئی را بی اثر می سازد. به همین دلیل معمولاً اثر زخم در کودکی و جوانی با سرعت بیشتری بهبود میابد یا کاملاً از بین می رود. حال اینکه این اثر در دوران میان سالی ممکن است هیچ گاه کاملاً بهبود نیابد. در واقع با افزایش سن، سرعت تکثیر سلول های درم کاهش یافته، در نتیجه احیای اپیدرم نیز کند می شود که در نهایت نازک شدن لایه های بیرونی پوست و آسیب پذیری بیشتر آن را به دنبال دارد. نکته دیگر کاهش میزان تولید پروتئین های پوستی با کاهش تکثیر درم است. در پوست دو نوع پروتئین مهم وجود دارد که عبارتند از:

1. کلاژن (collagen) الیاف پروتئینی که خاصیت کشسانی پوست را تقویت می کند.
2. الاستین (Elastin) پروتئینی که چربی پوست را تأمین می کند.

این دو پروتئین که در کنار هم چربی پوست و خاصیت کشسانی آن را تأمین می کنند، مهم ترین تأثیر را در احیای پوست دارند. کاهش کلاژن و الاستین کاهش رطوبت و چربی پوست را به دنبال دارد و همچنین افت سرعت ترمیم آن را موجب می شود. با کاهش تکثیر درم، اپیدرم نازک تر و ضعیف تر می شود. پوست آسیب پذیر در اثر کاهش میزان کلاژن و الاستین، سفت تر شده و خاصیت کشسانی خود را از دست می دهد که توقف احیا و ترمیم پوست را در برابر محرک ها و آسیب های محیطی در پی دارد. چین و چروک به این ترتیب روی پوست ایجاد می شود.

انواع چین و چروک پوست

• چروک های حقیقی که در اثر تغییرات بیولوژیکی در بافت های پوست ایجاد می گردند.
• چین وچروک های حالتی که در بعضی از افراد در هنگام صحبت، مطالعه کردن و اخم به صورت ناخودآگاه ظاهر می شوند.

عوامل ایجادکننده ی چین وچروک پوست

نور خورشید

نباید تعجب کنید که مهم ترین عامل ایجاد چین وچروک در معرض نور خورشید قرار گرفتن است. اشعه UVA که به عمقی ترین لایه های پوستی نفوذ می کند و اشعه UVB که باعث ایجاد آفتاب سوختگی می شود، هر دو می توانند منجر به پیری زودرس و چین وچروک شوند. دور ماندن از نور خورشید (و اشعه های برنزه کننده) نه تنها شما را از سرطان پوست محافظت می کند، بلکه باعث می شود جوان تر به نظر بیایید.

دکتر جروم پوتوزکین (Jerome Potozkin) متخصص پوست، می گوید: اولین و شایع ترین نوع چروک های پوستی به خاطر آسیب های خفیف نور خورشید به وجود می آیند. آسیب نور خورشید سبب از دست رفتن کلاژن و الاستین و در نتیجه ایجاد چین وچروک در پوست می شود. برای محافظت از پوستتان مطمئن شوید که حداقل از ضد آفتاب با SPF30 به صورت روزانه استفاده کنید. وقتی زیر نور خورشید هستید، به خصوص زمانی که آب تنی می کنید، هرچند وقت یک بار حتماً ضد آفتابتان را تجدید کنید.

آلودگی

ممکن است در مورد محیط زیستی که در آن زندگی می کنید، زیاد فکر نکنید؛ اما محیط می تواند تأثیر زیادی روی چروک های عمیق و خصوصاً ریز داشته باشد. به گفته دکتر مارال کا اسکلسی (Maral K. Skelsey) متخصص پوست و مدیر مرکزی جراحی و درماتولوژی واشنگتن، آلودگی یکی دیگر از عوامل محیطی است که سبب آسیب رادیکال های آزاد می شود.

کمبود خواب

کمبود خواب باعث ایجاد چروک می شود، چون PH پوست با نخوابیدن کافی تغییر می کند و اجازه نمی دهد سلول های پوست هیدارته بمانند. به علاوه، در طی خواب سموم از بدن دفع می شوند. سعی کنید همیشه 6 تا 8 ساعت خواب شبانه که برای سلامت توصیه شده است را داشته باشید.

استعمال دخانیات

پس از خورشید، سیگار کشیدن بزرگترین عامل ایجاد خطوط روی پوست است. نه تنها نحوه نگه داشتن سیگار در دهان منجر به ایجاد خطوط ریز اطراف لب ها می شود، بلکه سموم سیگار هم باعث افزایش سن پوستتان می شوند. نیکوتین موجود در سیگار باعث باریک شدن رگ های خونی پوست شده و منجر می شود که بیشتر در معرض ایجاد خطوط قرار بگیرد، چون مواد مغذی حیاتی نمی توانند به اپیدرم برسند.

استرس

یک برنامه کاری شلوغ یا مشکلات شخصی نه تنها ذهن و احساسات شما را درگیر می کند، بلکه به صورت فیزیکی هم روی شما تأثیر می گذارد. استرس سطح کورتیزول را بالا برده و منجر به افزایش قند خون می شود که به فیبرهای کلاژن و الاستین پوست آسیب می زند. این فیبرها ساختارهای حمایتی حیاتی هستند که جلوی افتادگی و چروک پوست را می گیرند.

شکر

به گفته دکتر کریستینا گلدنبرگ (Kristina Goldenberg) متخصص پوست از موسسه امراض پوستی گلدنبرگ (Goldenberg Dermatology)، مصرف بیش از حد شکر قطعاً منجر به پیری زودرس می شود. پس از مصرف، شکر وارد فرایندی به نام گلیکیشن (glycation) می شود که به پروتئین های مختلف در بدنمان می چسبد. متأسفانه این پروتئین ها شامل کلاژن و الاستین هستند. با اتصال این بلوک های ساختاری به پوست، شکر، کلاژن و الاستین را ضعیف کرده که منجر به ایجاد خطوط ریز و چین و چروک در پوست می شود. به علاوه گلیکیشن محصولاتی سمی تولید می کند که باعث پیری زودرس می شود.

روش های درمان چین وچروک پوست

راه های مختلفی برای به حداقل رساندن ظاهر شدن چین وچروک و حتی حذف آنها وجود دارد:

رتینوئید (ترتینوئین، Retin-A، Renova)

در میان درمان های پزشکی، این روش تا حد زیادی اثبات شده و برای بهبود علائم پیری مانند رنگدانه های ناهموار، زبری و چین وچروک مؤثر است. در ابتدا، این داروها باعث قرمزی و لایه برداری می شوند. اگرچه این موضوع می تواند ناخوشایند باشد، بهبود زمانی که لایه برداری متوقف شود، نمایان می شود.

آلفا هیدروکسی اسید

اینها به «اصطلاح اسیدهای میوه ای» و حاوی اسید گلیکولیک و لاکتیک هستند. داروهای حاوی این اسیدهای میوه کاملاً ایمن هستند و باعث ایجاد عارضه ای بیش از سوزش خفیف و موقت نمی شوند. هرچند بهبودی که ایجاد می کنند، نسبتاً ظریف است.

آنتی اکسیدان ها

آنتی اکسیدان ها شامل ویتامین A، C و E و همچنین بتا کاروتن است. محصولات دارای آنتی اکسیدان ها ممکن است موجب محافظت در مقابل نور خورشید شود (هرچند شما هنوز هم باید از کرم ضد آفتاب استفاده کنید) و به آرامی چروک ها را بهبود می بخشد.

مرطوب کننده ها

مرطوب کننده ها ممکن است موقتاً چین وچروک ها را کاهش داده تا کمتر قابل توجه باشند.

لایه برداری اسید گلیکولیک

این لایه بردارهای سطحی می تواند تفاوت بسیار کمی در شدت چروک های ریز ایجاد کند.

آر اف فرکشنال

یکی از راه های مؤثر و ایمن جوانسازی پوست و رفع چین وچروک ها، به کارگیری آر اف فرکشنال است. در این تکنیک بدون استفاده از امواج مضر نوری، حرارت دستگاه فقط در قسمت عمقی پوست اثر می گذارد و به همین دلیل لایه سطحی پوست بدون آسیب، باقی می ماند. تأثیرگذاری آر اف فرکشنال نسبت به بسیاری از روش های دیگر غیر جراحی جوانسازی، بیشتر است. در این روش با تحریک کلاژن سازی و ترمیم آنها، پوست سفت تر شده و آثار پیری مانند چین وچروک همچنین افتادگی پوست، بهبود می یابد.

میکرونیدلینگ

میکرونیدلینگ همان طور که از نامش پیداست، با استفاده از سوزن های بسیار ظریف و ورود این سوزن ها به لایه سطحی پوست، پوست را وادار به ساخت کلاژن بیشتر می نماید و به همین دلیل چین وچروک های ریز پوست برطرف می شود.

هایفوتراپی

هایفوتراپی یا تکنیک اولتراسوند متمرکز، با شدت بالا یک روش غیرتهاجمی و سرپایی است که بدون نیاز به جراحی و طی دوران نقاهت، به درمان چین وچروک ها، لیفت و رفع افتادگی پوست، می پردازد. در روش هایفوتراپی امواج اولتراسوند در زیر سطح پوست متمرکز شده و موجب لیفت و سفتی بافت های شل شده پوست می شوند و چین وچروک های پوست را برطرف می نمایند. هایفوتراپی معمولاً در سال بیش از یک بار انجام نمی شود و پس از آن، تغییرات پوست به تدریج اتفاق می افتد ولی این تغییرات بسیار چشمگیر و رضایت بخش می باشند.

تزریق بوتاکس

بوتاکس حاوی فرمول رقیق شده ای از سم بوتولیسم است که باعث تضعیف کنترل شده و فلج عضلات می شود. درنتیجه پوست روی ماهیچه شل شده و چین وچروک ها برطرف می شوند برخی از خطوط و چین وچروک هایی که با تزریق بوتاکس رفع می شوند.

تزریق ژل

با افزایش سن و کاهش کلاژن، بخش هایی از پوست دچار چروک شده یا افتادگی پیدا می کنند. یکی از مؤثرترین درمان ها برای رفع این مشکلات، تزریق ژل یا فیلر است. با تزریق میزان مشخصی از فیلر که عموماً از جنس هیالورونیک اسید می باشد و تزریق آن به خودی خود باعث کلاژن سازی بیشتر پوست می گردد، به نواحی از پوست که دچار چین و چروک هستند، می توان به درمان این چروک ها پرداخت و آنها را پر نمود. تزریق ژل یکی از بهترین روش های درمانی سریع، برای چین وچروک ها است که بلافاصله پس از تزریق، نتایج آن مشاهده می شود.

تزریق چربی

تزریق چربی روشی است که در آن از سلول های چربی بدن فرد برای افزایش حجم، فرم دهی و کاهش چین وچروک های پوست استفاده می شود. در تزریق چربی هم مانند تزریق ژل از چربی بدن به عنوان پر کننده، برای درمان چین وچروک ها استفاده می شود و در واقع چین ها باز و پر می گردند. از این روش هم مانند تزریق ژل برای همه قسمت های پوست که دچار چروک شده اند می توان استفاده نمود.

---