تشخیص ندول های تیروئید با سونوگرافی

دکتر محمد اعظمی [ متخصص رادیولوژِی ]آدرس وب سایت : www.radiologymarkazi.ir
آدرس مطب : اصفهان ، خیابان شمس ابادی، روبروی عیسی بن مریم، ساختمان صبا تلفن مطب : 32202762 - 031

سونوگرافی تیروئید یک روش تصویربرداری از غده تیروئید است. به کمک سونوگرافی تیروئید می توان موارد مشکوک از جمله کیست، ندول ها و تومورهای این اندام را شناسایی کرد. زمانی که پزشک با معاینه غده تیروئید یا نتایج آزمایش ها متوجه موارد مشکوکی شود، درخواست سونوگرافی تیروئید می کند. گاهی بیمار با معاینه گردن خود متوجه برآمدگی یا وجود ندول می شود یا احساس درد در این ناحیه دارد. در چنین مواردی این سونوگرافی تجویز می شود.

ندول تیروئید به توده های بدخیم و خوش خیم می گویند که در ناحیه تیروئید ایجاد می شود. ندول ها یا همان گره ها از نظر جذب مواد رادیواکتیو به سه نوع سرد، گرم و داغ تقسیم می شوند و برای تشخیص آن از روش سونوگرافی استفاده می شود.

ندول های تیروئید

غده تیروئید یک اندام پروانه ای شکل در جلوی گردن و بالای استخوان ترقوه (Clavicle) قرار دارد. تیروئید وظیفه ترشح دو هورمون تیروکسین (T4) و تری یدوتیرونین (T3) را بر عهده دارد. این دو هورمون مسئول تنظیم متابولیسم (سوخت و ساز) بدن را برعهده دارد. عملکرد غده تیروئید توسط غده هیپوفیز مغز کنترل می شود.ندول های (گره ) تیروئید توده هایی است که از مواد جامد یا مایع پر شده اند. این ندول ها عموماً علائمی ندارند و بیمار متوجه این گره ها نمی شود. گاهی گره های تیروئیدی بسیار بزرگ می شوند. در چنین شرایطی بیمار ممکن است در هنگام بلع دچار مشکل شود.

ندول های تیروئید می توانند خوش خیم یا بدخیم باشند. در حین سونوگرافی تیروئید، به وضعیت ندول ها نمره ای داده می شود تا جایگاه آن ها در طبقه بندی مشخص شود. این طبقه بندی به صورت زیر است:

• U1: ندول تیروئید نرمال
• U2: ندول خوش خیم تیروئید
• U3: ندول تیروئید نامشخص
• U4: ندول تیروئید مشکوک
• U5: ندول بدخیم تیروئید یا سرطانی

نحوه انجام سونوگرافی ندول تیروئید

سونوگرافی تیروئید بی خطر و بدون درد است. توسط این دستگاه تصاویری از داخل بدن با کمک امواج صوتی ایجاد می شود و انجام آن به وسیله یک مبدل (پروب) و ژل سونوگرافی که بر روی سطح پوست به طور مستقیم کشیده می شود، صورت می پذیرد. در طی تصویربرداری اولتراسوند و یا اسکن اولتراسوند که آن را سونوگرافی نیز می نامند، امواج صوتی توسط پروب و ژل به طور مستقیم به بدن منتقل می شود و اطلاعات انعکاس امواج پس از برخورد به اعضای بدن به شکل یک تصویر ثبت می گردد. این دستگاه از اشعه یونیزه (همان اشعه ایکس) استفاده نمی کند، بنابراین بیمار در معرض تابش قرار نمی گیرد و از این نظر که در زمان واقعی و در حال حاضر، تصویربرداری انفاق می افتد، می تواند جریان خون از طریق رگ ها، حرکت اندام های داخلی و ساختار آنها را بررسی نماید.

مزایای سونوگرافی ندول تیروئید

• غیرتهاجمی و بدون سوزن یا تزریق است.
• دردناک نیست، در دسترس و ارزان تر از سایر روش ها است.
• بسیار ایمن است و از اشعه ایکس در آن استفاده نمی شود.
• تصاویر ثبت شده واضح می باشد.
• تصاویر لحظه و واقعی هستند و می توان همزمان نمونه برداری نیز انجام داد.

کاربردهای سونوگرافی ندول تیروئید

• برای بررسی و تشخیص ندول های بیشتر از تعداد ندول هایی که در معاینه فیزیکی احساس شده اند.
• وجود ندول های بیشتر در تیروئید ممکن است بیمار را به سمت گواتر مولتی ندولار کشانده باشد، از این رو پزشک با معاینه و سونوگرافی تیروئید احتمال سمی بودن ندول را بررسی می کند و درباره تعداد آنها اطلاعاتی را کسب می کند.
• به دلیل بررسی تعداد ندولهایی که در طول یک زمان مشخصی به طور چشمگیر افزایش پیدا کرده اند.
• همچنین از این نوع سونوگرافی اولتراسوند به این دلیل که در زمان واقعی انجام می شود می توانند برای عمل هایی که به گاید (هدایت) نیاز دارند از جمله بیوپسی سوزنی استفاده کنند و نیز از آن در هدایت کاتتر و یا دیگر وسائل (وسائلی که برای تخلیه مایعات جهت تشخیص و یا تسکین درد بیمار به کار می رود) استفاده می کنند.
• چون امواج صوتی به طور همزمان با انجام سونوگرافی تشکیل می شود این قابلیت را دارد که در هدایت دقیق سوزن بیوپسی به بافت هدف مثلاً ندول تیروئید به پزشک کمک کند. همچنین این خاصیت سونوگرافی در انجام روش های روش درمانی کم تهاجمی نظیر درمان توده های تیروئید با امواج بی خطر ماکرویو و R.F استفاده می شود. در این موارد پزشک می تواند بدون اینکه به بافت نرمال تیروئید آسیب برساند، به درمان توده های تیروئید بپردازد.

زمان مراجعه جهت انجام سونوگرافی ندول تیروئید

برای بررسی تمامی مشکلات موجود در تیروئید از سونوگرافی تیروئید استفاده می کنند. بیشتر ندول ها یا گره های تیروئید، غیرسرطانی هستند و مشکلی ایجاد نمی کنند. علت ایجاد ندول های تیروئید مشخص نیست ولی اغلب ندول ها زمینه خانوادگی دارند، یعنی اگر پدر و مادر ندول تیروئید داشته باشند، به احتمال زیاد فرزندان هم دچار آن خواهند شد همچنین افرادی که در معرض تابش اشعه قرار می گیرند، بیشتر دچار این ندول ها می شوند.

عوارض سونوگرافی ندول تیروئید

سونوگرافی را می توان عکس برداری بدون درد با استفاده از امواج فراصوت تعریف کرد که ممکن است این امواج آسیب زننده به نظر برسند. در واقع سونوگرافی به طور کامل روی پوست انجام می شود و به اعضای داخلی بدن اثر نمی گذارد و عوارضی به همراه ندارد.