نحوه انجام MRI لومبوساکرال چگونه است؟

دکتر غلامرضا سیف [ متخصص رادیولوژی و سونوگرافی ]آدرس وب سایت : www.drseif-radiology.ir
آدرس مطب : تهران ، یوسف آباد ، خیابان فتحی شقاقی ، بین چهلستون و بیستون ، راديولوژي و سونوگرافي شقایق تلفن مطب : 88553155 - 021

ستون فقرات کمری-ساکروم از پنج استخوان مهره کمری ، استخوان خاجی و استخوان دنبالچه تشکیل شده است. ستون فقرات لومبوساکرال از رگ های خونی بزرگ، اعصاب، تاندون ها، رباط ها و غضروف ها تشکیل شده اند. یکی از راه های تشخیص مشکلات مربوط به کمر، انجام MRI کمر می باشد. تصویربرداری رزونانس مغناطیسی یا ام آرآی، ابزاری تشخیصی و غیر تهاجمی است که با استفاده از امواج رادیویی و یک میدان مغناطیسی می تواند تصاویر مفصلی از داخل بدن تولید کند.

اسکن ام آر آی یک ابزار تشخیصی غیرتهاجمی است که از امواج رادیویی و یک میدان مغناطیسی قوی برای تهیه تصاویر با دقت بالا از داخل بدن استفاده می کند. پزشکان از اسکن ام آر آی برای بررسی قسمت پایین ستون فقرات، ناحیه لومبر و بافت های مجاور استفاده می کنند. این روش عکس برداری یک روش بسیار ایمن است؛ زیرا از پرتوهای یونیزه کننده استفاده نمی کند و به این ترتیب باعث آسیب دیدگی یا از بین رفتن سلول ها نخواهد شد و شما در هنگام انجام این اسکن امواج رادیویی یا میدان مغناطیسی را احساس نخواهید کرد.

لومبوساکرال

انتهای ستون فقرات از دو مهره L5-S1 تشکیل شده است که به آن مفصل لومبوساکرال هم گفته می شود. ساختار بخش لومبوساکرال طوری ساخته شده است که هم قدرت و هم ثبات قسمت انتهایی ستون فقرات را تأمین کند و یک مفصل چندمنظوره تشکیل داده که به چرخش قسمت فوقانی بدن و خم شدن در جهات مختلف کمک می کند. از آنجا که این بخش هم دامنه حرکتی وسیعی را فراهم می کند و هم نیروی زیادی را تحمل می کند، دیسک بین مهره ای L5S1، بسیار مستعد آسیب دیدگی های ناشی از جراحات حاد یا آسیب دیدگی های فرسایشی ناشی از سائیدگی تدریجی است.

نحوه انجام MRI لومبوساکرال

اسکن ام آر آی قسمت پایین کمر طی مدت کوتاهی انجام شود و پس از اتمام آن شما می توانید به منزل خود برگردید. طبق ادعای پزشکان اسکن ام آر آی قسمت پایین کمر چیزی حدود ۲۰ تا ۳۵ دقیقه طول خواهد کشید. پزشک از شما می خواهد که روی میز مخصوصی که در قسمت ورودی دستگاه قرار دارد دراز بکشید. سپس شما وارد دستگاه خواهید شد. متخصص رادیولوژی شروع به انجام اسکن ام آر آی خواهد کرد. گاهی اوقات پزشک از طریق میکروفون با بیمار درون دستگاه ارتباط برقرار می کند. از آنجایی که سروصدای دستگاه بسیار زیاد است معمولاً برای کاهش آزار حاصل از آن به بیمار گوشی می دهند. گاهی اوقات برای انجام اسکن ام آر آی از ماده حاجب استفاده خواهد شد تا کیفیت تصاویر حاصل از اسکن ام آر آی افزایش پیدا کند.

ماده حاجب به صورت وریدی و از طریق دست یا بازو به بدن شما تزریق می شود. در اسکن ام آر آی از یک میدان مغناطیسی بزرگ و قوی استفاده می شود که باعث تحریک ذرات کوچکی در بدن خواهد شد که پروتون نام دارند. هنگامی که اپراتور میدان مغناطیسی را متوقف می کند، پروتون ها شروع به چرخش در مسیر عادی خود خواهد کرد و در این حالت آنها شروع به از دست دادن انرژی می کنند که دستگاه ام آر آی می تواند آن را تشخیص دهد. دستگاه ام آر آی به ثبت این اطلاعات می پردازد و کامپیوتر این داده ها را پردازش می کند تا تصاویر دقیق و بسیار خوبی از ناحیه مورد نظر به دست می آورد. برای تهیه تصاویر با کیفیت بالا شما باید در طول انجام اسکن کاملاً بی حرکت بمانید و از تکان خوردن اجتناب کنید.

کاربردهای MRI لومبوساکرال

اسکن ام آر آی کمر یک ابزار تشخیصی قوی است که پزشک از آن برای اهداف زیر استفاده می کند:

• بررسی مطابقت ستون فقرات
• بررسی ناهنجاری های مهره یا طناب نخاعی
• ارزیابی هرگونه التهاب طناب نخاعی یا اعصاب آن
• بررسی تومور در نخاع و اطراف آن
• بررسی تغییرات ایجاد شده در ستون فقرات پس از بروز آسیب دیدگی
• بررسی ستون فقرات پس از انجام عمل جراحی
• بررسی علل مختلف درد کمر
• بررسی اختلالات مرتبط با مثانه
• بررسی آسیب به ناحیه ی تحتانی ستون فقرات
• برنامه ریزی برای جراحی ناحیه ی لومبار
• بررسی مشکلات مادرزادی مربوط به ستون فقرات

علل درد در لومبوساکرال

شایع ترین علت درد که در بخش لومبوساکرال L5-S1 ایجاد می شود عبارت اند از:

• فتق دیسک بین مهره های L5-S1: دیسک زمانی که قسمت داخلی آن به بیرون نشت می کند و بر ریشه عصب های نزدیک فشار وارد می آورد و باعث ایجاد دردی می شود که به سمت پایین کمر یا پایین ساق پا کشیده می شود.
• بیماری دیسک دیژنراتیو L5-S1: اگر دیسک بین مهره های L5-S1 تحت فشار قرار گیرد، می تواند باعث ایجاد درد در پایین کمر و یا ساق پا شود.
• اسپوندیلولیستزی ایستمیک L5-S1: یک شکستگی در مفاصل فاست است که باعث می شود مهره L5 به سمت مهره S1 لغزیده و ریشه عصب را تحت فشار قرار دهد و باعث ایجاد درد و علائم دیگر شود.
• بیماری های دیگر که مرتبط با ستون فقرات هستند مانند آرتروز پایین کمر و تنگی کانال نخاع، ممکن است در قسمت های مختلف ستون فقرات ایجاد شده و باعث آسیب دیدگی بخش کمری L5-S1 شوند. از آنجا که نخاع از قسمت پایین ستون فقرات عبور نمی کند، حتی بیماری های بسیار دردناک باعث فلج یا آسیب های دائمی نمی شوند.
• بیشترین مشکل و به اصطلاح دیسک کمر معمولاً در مهره های پایین کمر ایجاد می گردد. L5-S1 که محل اتصال مهره کمر به ساکروم است، معمول ترین ناحیه برای دیسک کمر است. سپس L4-L5 و بعد از آن L4-L3 درگیر دیسک کمر می شوند. معمولاً اگر بیمار در دیسک L3-L4 دچار دیسک کمر شود، عصب سیاتیک نیز در فشار قرار می گیرد و دردهای سیاتیک بیمار را آزرده می کنند. درد سیاتیک کمی بالاتر از باسن شروع شده و با گذر از باسن فرد به پاها نیز سرایت می کند.

افراد نامناسب جهت انجام MRI لومبوساکرال

افراد خاصی که داخل بدن خود فلز دارند نمی توانند این آزمایش را انجام دهند، از جمله افرادی که دارای موارد زیر هستند:

• کلیپس هایی که برای درمان آنوریسم مغز استفاده می شود.
• ضربان ساز و دفیبریلاتور قلب
• کاشته ای حلزون گوش
• سیم پیچ های فلزی خاصی که در عروق خونی قرار گرفته است.

عوارض MRI لومبوساکرال

زنان باردار نباید در طول سه ماهه اول بارداری خود MRI بگیرند، مگر اینکه قطعاً به این تست نیاز داشته باشند. سه ماهه اول زمانی است که ارگان های بدن کودک رشد می کنند. همچنین در زمان بارداری نباید از ماده حاجب استفاده کرد. درصورتی که در گذشته نسبت به ماده حاجب واکنش آلرژیک داشته اید یا به بیماری کلیوی شدید ابتلا دارید، از دریافت ماده حاجب امتناع کنید.