درمان بیرون زدگی دیسک های کمری

دکتر احمد شکرچی زاده [ متخصص جراحی مغز و اعصاب و ستون فقرات ]آدرس وب سایت : www.drshekarchizadeh.ir
آدرس مطب : اصفهان چهارباغ بالابین زمزم و دروازه شیرازکوچه مختاری ساختمان جم طبقه زیرزمین تلفن مطب : 36622101 - 031

در بیماران مبتلا به هرنی دیسکال، ابتدا از روشهای درمانی ساده مانند استراحت و درمانهای دارویی استفاده میشود. در مواردی که فرد به این روشها پاسخ ندهد، ممکن است براساس تشخیص پزشک، درمان جراحی گزینه مناسبی درنظر گرفته شود.

در مرحله اول بروز علائم بالينی هرنی دیسکال یا بیرون زدگی دیسک، درمان شامل روشهای ساده می باشد. که عبارتند از :

درمان بیرون زدگی دیسک کمر با استراحت

بهترین روش درمانی در این مرحله استراحت است که در چند روز اول ممکن است بصورت استراحت مطلق باشد. مدت زمان این استراحت بستگی به شدت درد و علائم عصبی بیمار و نحوه پاسخ بیمار دارد. اگر علائم عصبی مهمی نظیر ضعف شدید انگشتان، افتادگی مچ و یا اختلالات اسفنگتری ادرار و مدفوع وجود نداشته باشد، این استراحت بر اساس شدت درد و میزان پاسخ به درمان ممکن است تا شش هفته ادامه پیدا کند. در این مرحله استفاده از کرست کمری و کیف آب گرم بمنظور گرم کردن عضلات کمری توصیه می شود. در قدیم خانواده ها در زمستان از کرسی استفاده میکرده اند. من بر این باور هستم که استفاده از کرسی در درمان سریعتر بیماران تاثیر به سزایی داشته باشد.

دارو درمانی بیرون زدگی یا فتق دیسک کمر

داروهایی که در این مرحله جهت کاهش درد و علائم بیمار توصیه میشود به شرح زیر است:

1. در موارد درد بسیار زیاد استفاده از آمپول دگزامتازون و متوکاربامول به مدت سه روز روزانه از هرکدام یک عدد تزریق عضلانی
2. اگر درد قابل تحمل تر باشد نیازی به تزریق نیست واز داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی نظیر دیکلوفناک سدیم ، پیروکسیکام ، ملوکسیکام و سلکسیب که بصورت های شیاف ، قرص و یا کپسول در بازار وجود دارند میتوان استفاده نمود.
3. داروهای ضد اسپاسم عضله نظیر متوکاربامول و یا بکلوفن و داروهای آرامبخش نیز می تواند در صورت لزوم کمک کننده باشد
4. اکثر بیماران با استراحت و روش دارو درمانی فوق بهبودی می یابند. اگر بیماران پس از چند هفته با روش های فوق بهبودی نسبی یافتند جهت تکمیل و تسریع در بهبودی سایر روش های درمانی ساده نظیر آب درمانی ، فیزیوتراپی کایروپراکتیک، طب فیزیکی و طب سوزنی می تواند موثر باشد.

تشخیص افتراقی هرنی دیسکال

حدود ۹۰-۸۰ درصد بیماران بیرون زدگی دیسک با روشهای فوق بهبودی می یابند . این بهبودی ممکن است موقتی یا دائمی باشد. در صورت عدم پاسخ به درمانهای فوق ، انجام ام آر ای و اقدامات تشخیصی درمانی دیگر ضرورت می یابد. باید توجه داشت در صورت وجود علائم شديد عصبی نظیر ضعف پیشرونده پا ها و یا وجود اختلال کنترل اسفنگتری (سندرم دم اسب) ممکن است عمل جراحی باز بصورت اورژانسی مورد نیاز باشد. باید توجه داشت که انجام ام آر ای وقتی ضرورت دارد که بیمار به روش های ساده جواب نداده و نیاز به اقدامات بیشتر باشد. تشخیص هرنی دیسکال یک تشخیص کلینیکی است و انجام ام آر ای بمنظور راهنمایی جهت انجام عمل می باشد .

جهت تصمیم گیری برای انجام عمل جراحی یافته های معاینه کلینیکی به یافته های ام آر ای ارجحیت دارد. مطلقا یافته های ام آر ای به تنهایی ملاک تعیین نیاز به عمل جراحی نمی باشد. آنچه مهم است تطبیق یافته های کلینیکی با یافته های ام آر ای می باشد. چه بسا بیماری با یافته های کلینیکی شديد و يافته های خفیف در ام آر آی نیازمند عمل جراحی باشد و بالعکس بیماری با یافته ای کلینیکی خفیف ولی علائم شديد در ام آر آی نیازی به مداخله جراحی نداشته باشد .

در صورتی که بیمار به روشهای ساده درمانی در مدت کافی پاسخ نداده باشد و در ام آر آی یافته های منطبق با علائم کلینیکی داشته باشد ، احتمالا نیاز به مداخله جراحی می باشد. اگر علائم کلینیکی با ام آر ای تطابق کامل نداشته باشد احتمال میوفاشیال تریگر پوینت و یا تشخیص های دیگر مطرح بوده و در این موارد انجام الکترومیوگرافی توسط فردی خبره و کارآزموده می تواند کمک کننده باشد .

درمان جراحی لیزری بیرون زدگی دیسک به روش PLDH

اگر بیماران فتق دیسک کمری بر اساس پروتکل فوق نیازمند عمل جراحی باز باشند ، در ۹۰-۸۰ درصد موارد امروز ما قادریم این بیماران را بجای عمل جراحی باز با لیزر پلاسما و تکنیک لیزری PLDH درمان نماییم.
تقریبا تمامی بیماران مبتلا به هرنی دیسکال پرترود و اکثر بیماران مبتلا به هرنی دیسکال اکسترود با این روش قابل درمان می باشند. بیماران مبتلا به تنگی کانال کمری دیسکوژنیک و اکثر بیماران مبتلا به هرنی دیسکال عود شده (سابقه عمل جراحی باز) در صورت نداشتن چسبندگی می توانند با این روش شانس بهبودی بالایی داشته باشند.

بعضی از بیماران مبتلا به هرنی دیسکال l5S1 (حدود ۱۰ درصد) ممکن است بعلت موقعیت آناتومیک لگن با این روش قابل درمان نباشند. در این موارد انجام گرافی ساده رخ و نیمرخ کمری جهت تعیین روش درمان ، مؤثر خواهد بود. در صورتی که دیسک بیرون زده کلسیفیه و یا ارتفاع فضای دیسک کاهش زیاد یافته باشد ، ممکن است بیمار کاندید مناسبی جهت این درمان نباشد. اغلب بهبودی بیماران بلافاصله در پایان عمل با لیزر پلاسما شروع و تا سه ماه کامل می شود. لازم است بیماران در چند هفته اول استراحت در منزل داشته باشند.

اغلب بیماران یک ماه پس از عمل قادر به شروع کار قبلی خود با رعایت احتیاطات لازم می باشند ولی همچنان تا سه ماه باید از انجام فعالیت های سنگین اجتناب نمایند. پس از سه ماه بیمار معمولا می تواند فعالیت های معمول خود را انجام دهد ولی انجام ام آر ای حدود ۸-۶ماه بعد از عمل نشانه های بهبودی را نشان میدهد . تغییرات در ام آر آی حتی تا یک و نیم سال بعد از عمل می تواند تداوم داشته باشد. این بهبودی معمولأ قطعی و شانس عود در بیماران بهبود یافته در دراز مدت بر اساس تجارب کسب شده حدود ۲ درصد میباشد . احتمال بروز عوارض بسیار اندک است .

نکته مهم:

هیچ روش جراحی در پزشکی نتایج صد در صد ندارد و تکنیک لیزری پی ال دی اچ نیز از این قاعده مستثنی نمی باشد. اگر بیماری تا سه ماه به این روش درمانی پاسخ ندهد ممکن است روشهای درمانی دیگر از جمله عمل جراحی باز لازم باشد. عدم پاسخ مناسب بیمار مبتلا به هرنی دیسکال کمری به روش لیزر پلاسما و تکنیک لیزری PLDH مانعی جهت عمل جراحی باز بعدی نمی باشد.