چگونه به آرتروز مبتلا نشویم؟

دکتر سلمان فلاح [ متخصص طب فیزیکی و توانبخشی ]آدرس وب سایت : www.drsalmanfallah.ir
آدرس مطب : اصفهان ، خیابان حکیم نظامی ، خیابان شریعتی غربی ، نبش کوچه 16 ، جنب مسجد امام حسن عسکری ، طبقه اول تلفن مطب : 91011414 - 031

به محل اتصال دو استخوان، مفصل می گوییم. انتهای استخوان ها در این مفاصل با یک لایه غضروف پوشیده شده است. در صورتی که این غضروف ها تجزیه شوند، دو استخوان به یکدیگر ساییده می شوند؛ به این حالت آرتروز می گوییم. به دنبال این پدیده، علائم متفاوتی بروز پیدا می کند. این بیماری معمولا در افراد مسن رخ می دهد؛ اما در افراد جوان نیز دیده می شود. این بیماری دارای 5 مرحله با شدت های مختلف می باشد؛ به طوری که در مرحله اول مفصل طبیعی است و در مرحله آخر آرتروز شدید است. این بیماری با نام های دیگری مانند مفصل دژنراتیو، آرتریت تحلیل برنده و آرتروز ساییدگی نیز شناخته می شود. در ادامه این مقاله به بررسی دقیق تر پیشگیری از ابتلا به آرتروز می پردازیم.

چه عواملی سبب ابتلا به آرتروز می شود؟

برای اینکه بتوانیم از ابتلا به آرتروز پیشگیری کنیم، بهتر است عوامل ایجاد کننده آن را بشناسیم. برخی از عواملی که سبب ابتلا به این بیماری می شوند عبارتند از:

• بالا رفتن سن
• افزایش وزن
• تغذیه نامناسب
• برخی از بیماری های مفصلی
• شکستگی های قبلی ناحیه مفاصل
• بی حرکتی مفاصل به مدت طولانی

چگونه از ابتلا به آرتروز پیشگیری کنیم؟

کاهش وزن بدن:

ارتباط نزدیکی میان آرتروز و وزن بدن وجود دارد. به طوری که کم کردن هر کیلوگرم از وزن بدن، فشاری که بر زانو ها وارد می شود را تا 4 کیلوگرم کاهش می دهد. وارد شدن فشار کم تر بر زانوها به معنای کاهش احتمال پارگی و فرسودگی زانوهاست. تحقیقات نشان داده است که حدود 97 درصد از کسانی که به آرتروز مبتلا هستند، اضافه وزن دارند. متخصصان بر این باور اند که کاهش 10 درصد از وزن بدن، سبب کاهش علائم آرتروز به میزان 50 درصد می شود.

عفونت:

تعداد زیادی از عوامل میکروبی مانند باکتری ها و ویروس ها، می توانند سبب ایجاد آرتروز شوند. بنابراین توجه به این عوامل و مراقب و پیشگیری از آن ها، می تواند در پیشگیری از ابتلا به آرتروز کمک کننده باشد.

تمرین های ورزشی:

هرچه عضلات چهارسرران قوی تر باشند، احتمال ابتلا به آرتروز کاهش می یابد. ورزش هایی که سبب تقویت عضلات ناحیه لگن و زانو می شوند، اثر بیش تری برای پیشگیری از آرتروز دارند. ممکن است به علت درد در مفاصل از ورزش کردن بپرهیزید؛ می توانید با کمک گرفتن از سرما درمانی، گرما درمانی، مصرف مسکن ها و... راحت تر ورزش کنید. بهترین حرکات ورزشی آن دسته از فعالیت ها هستند که فشار زیادی به مفاصل وارد نمی کنند. برای مثال دوچرخه سواری، حرکات کششی، شنا کردن، تمرین های آّبی، بلندکردن وزنه های سبک و... . توجه کنید که اگر به آرتروز مبتلا هستید، بهتر است قبل از انجام این تمرین های ورزشی، با پزشک مشورت کنید.
لازم به ذکر است که اگر این تمرین ها به شیوه غیراصولی و به مدت زیاد انجام شود، می تواند اثر تخریبی بر روی مفاصل داشته باشد.

رژیم غذایی مناسب:

امروزه به دلیل رژیم های غذایی نامناسبی که رواج پیدا کرده است، احتمال ابتلا به برخی بیماری ها افزایش یافته است. غذاهایی مانند شیرکم چرب و دیگر مواد غذایی حاوی کلسیم، مواد حاوی امگا 3، موادغذایی حاوی ویتامین دی و سبزیجات و ویتامین ها می توانند در پیشگیری از آرتروز مفید باشند.

کنترل قند خون:

تحقیقات نشان داده است که بیماری دیابت می تواند احتمال ابتلا به آرتروز را افزایش دهد. علت این موضوع این است که هرچه قند خون بیش تر باشد، ساخت مولکول هایی که سبب سخت تر شدن و حساس تر شدن غضروف ها نسبت به فشارهای مکانیکی می شود، افزایش می یابد. علاوه بر آن، دیابت با تحریک کردن التهاب سیستماتیک در بدن، سبب تحلیل رفتن غضروف ها به ویژه در مفاصل می شود. به طوری که گفته می شود نیمی از کسانی که دیابت دارند، به آرتروز مبتلا می شوند.

حفظ محدوده حرکت:

حرکت همچون دارویی برای مفاصل می باشد. باید سعی کرد تا مفاصل در دامنه حرکتی کامل قرار گیرند؛ ولی فقط تا حدی که درد بیش تری ایجاد نشود. کشش ملایم، بالا و پایین آوردن پاها از حالت ایستاده یا نشسته، پیاده روی های روزانه و سرگرمی هایی از جمله باغبانی نمونه هایی از این حرکات هستند. دقت کنید که به بدن خود احترام بگذارید و هرگز فشار زیادی به مفاصل وارد نکنید.