آرتروز گردن چیست چه علائمی دارد و چگونه درمان میشود؟

دکتر سلمان فلاح [ متخصص طب فیزیکی و توانبخشی ]آدرس وب سایت : www.drsalmanfallah.ir
آدرس مطب : اصفهان ، خیابان حکیم نظامی ، خیابان شریعتی غربی ، نبش کوچه 16 ، جنب مسجد امام حسن عسکری ، طبقه اول تلفن مطب : 91011414 - 031

ستون فقرات از 24 قطعه استخوان به نام مهره تشکیل شده است که این مهره ها بر روی یکدیگر قرار گرفته و به هم متصل شده اند. با اتصال این قطعات به یکدیگر، یک کانالی در بین آنها تشکیل می شود که وظیفه جای دادن و حفاظت از نخاع را بر عهده دارد. هفت مهره کوچکی که در ابتدای ستون فقرات و در قاعده جمجمه قرار می گیرند، ستون فقرات گردنی را تشکیل می دهند. آرتروز گردن عارضه ای است که این هفت مهره کوچک گردنی را درگیر می سازد.

برخی از افراد مبتلا به آرتروز گردن به هیچ وجه علائمی ندارند. آرتروز گردن و درد دست زمانی رخ میدهد که بیماری در حال گسترش است و نیازمند رسیدگی سریع می باشد. آرتروز گردن و سر درد نیز یکی از علائم آرتروز گردن است و در موارد پیشرفته رخ می دهد. سردردهای حاصل از آرتروز گردن زمانی ایجاد می شوند که مهره های بالایی و نزدیک به جمجمه دچار فرسودگی و ساییدگی شده باشند و با ایجاد خارهای استخوانی در آن مهره ها بر عصب های اطراف نخاع فشار وارد شود.

درمان آرتروز گردن با روشهای طب فیزیکی برای بیمارانی که از آرتروز گردن رنج می برند، جهت کمک به تسکین درد، بهبود انعطاف پذیری و قدرت عضلات گردن و تضمین نتایج بهینه از درمان بیمار، اهمیت زیادی دارد.

دلایل و عوامل خطر آرتروز گردن

عواملی که در ایجاد آرتروز گردن نقش دارند، عبارتند از:

• ژنتیک: بعضی از شواهد نشان می دهند که آرتروز گردن می تواند ارثی باشد که نشان می دهد برخی افراد از لحاظ ژنتیکی مستعد این هستند که غضروف در مفاصلشان زودتر تجزیه شود.
• آسیب: اگر مفصل آسیب ببیند، مثلاً پارگی در غضروف و یا پارگی کپسول مفصل محافظ، مفصل می تواند بیشتر ملتهب شده و غضروف زودتر تجزیه می شود.
• شغل: مشاغل خاص، مانند شغل هایی که شامل بسیاری از حرکات تکراری یا بلند کردن اجسام سنگین می باشند، از جمله ساخت و ساز، می توانند فشار بیشتری بر ستون فقرات گردنی ایجاد کنند.
• وزن: افرادی که دارای اضافه وزن هستند زودتر دچار آرتروز گردن، به ویژه در گردن می شوند. وزن بیشتر به معنای فشار بیشتر در مفاصل است؛ اما احتمال دیگر این است که افراد دارای اضافه وزن ممکن است التهاب مضر بیشتری داشته باشند.

علائم آرتروز گردن

مهم ترین علائم آرتروز گردن شامل موارد زیر می باشد:

• دردی که از گردن به سمت شانه یا بین تیغه شانه ها (دنده ها) در کمر کشیده می شود.
• درد و گرفتگی گردن که هنگام بیدار شدن در اول صبح شدیدتر است و پس از برخاستن و حرکت کردن بهبود پیدا می کند.
• درد گردن که در اواخر شب شدت آن بیشتر می شود.
• درد گردن همراه با سر درد به ویژه درد در قسمت پشت سر
• صدا دادن گردن در هنگام چرخاندن آن

تشخیص آرتروز گردن

آرتروز گردن با مراجعه به یک پزشک تشخیص داده می شود. پزشک به کمک کارهای زیر وجود آرتروز گردن را تشخیص می دهد:

1. معاینه دامنه حرکتی گردن
2. تست قدرت عضلات و رفلکس آنها
3. بررسی راه رفتن بیمار
4. بررسی عکس رادیولوژی گردن
5. آزمایش سی تی اسکن
6. آزمایش ام آر آی
7. میلوگرافی
8. الکترومیوگرافی

درمان آرتروز گردن

پزشک با معاینه فیزیکی بیمار، روش های درمانی مناسب را انتخاب می کند. روش های برای درمان گردن درد یا راههای درمان آرتروز گردن ممکن است شامل یک یا چند مورد زیر باشند:

• فیزیوتراپی آرتروز گردن: اولین درمان توصیه شده برای آرتروز گردن ، معمولاً کشیدن و تقویت عضلات ضعیف شده و خسته، می باشد. فیزیوتراپیست شما همچنین ممکن است از کشش گردن و یا وضعیت درمانی (posture therapy) استفاده کند. برنامه های فیزیوتراپی متفاوت اند؛ ولی معمولاً بین 6 تا 8 هفته به طول می انجامند که در هر هفته 2 تا 3 جلسه برنامه ریزی شده است.
• داروها: در طول اولین فاز درمان آرتروز گردن معمولاً چندین دارو به طور همزمان و به منظور برطرف کردن درد و التهاب استفاده می شوند.
• شل کننده های عضلانی: دارو هایی از قبیل سیکلوبنزاپرین یا کاریزوپرودول نیز می توانند در موارد اسپاسم های دردناک عضلانی، استفاده شوند.
• داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAIDs): غالباً داروهای ایبوپروفن و ناپروکسن به همراه استامینوفن، اولین داروهایی هستند که برای درد مهره گردن تجویز می شوند. این داروها برای برطرف کردن درد و التهاب کاربرد داشته و بسته به نوع مشکل، ممکن است برای چند هفته تجویز شوند. اگر فرد موارد جدی منع مصرف داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی را داشته و یا درد وی به خوبی کنترل نشود، می توان از انواع دیگر داروهای مسکن درد، کمک گرفت.
• گردنبند های طبی نرم: این گردن بندها، حرکات گردن را محدود کرده و به عضلات آن اجازه ی استراحت می دهند. استفاده از گردن بند های طبی باید کوتاه مدت باشد؛ چراکه استفاده ی طولانی مدت از آنها می تواند باعث تضعیف عضلات گردن شود.
• گرما، سرما و دیگر روش ها: استفاده ی محتاطانه از یخ، گرما، ماساژ و دیگر درمان های موضعی، می تواند علائم آرتروز گردن را بهبود بخشد.
• تزریق: بسیاری از بیماران به کمک تزریق استروئید، به طور کوتاه مدت، از درد رهایی پیدا می کنند. انواع زیادی از این تزریقات به سادگی انجام می شوند. رایج ترین روش ها برای گردن درد عبارت اند از:
• بلوک اپیدورال گردنی : طی این عمل، استروئید و داروی بی حسی، به درون فضای مابین نخاع و پوشش آن (فضای اپیدورال)، تزریق می شوند. این روش به طور معمول برای درد گردن و یا دست که ممکن است ناشی از بیرون زدگی یک دیسک گردن باشد (رادیکولوپاتی یا پینچ عصبی) انجام می شود.
• بلوک مفاصل فاست گردنی: استروئید و داروهای بی حسی در طی این عمل، به درون کپسول مفصل فاست تزریق می شوند. مفاصل فاست در پشت گردن قرار داشته و باعث ثابت ماندن و تحرک می شوند. این مفاصل ممکن است دچار آماس شده و به درد گردن کمک کند.
• بلوک شاخه ی میانی عصب با امواج رادیویی: این روش در برخی موارد درد مزمن استفاده می شود. از این روش می توان هم برای تشخیص و هم درمان یک مفصل دردناک، استفاده کرد. در طی مرحله ی تشخیصی این روش، عصب مربوط به مفصل فاست به وسیله ی یک داروی بی حسی بلوک می شود. (مانند داروی استفاده شده توسط دندانپزشک ها) پس از آن پزشک در مورد از بین رفتن کامل درد سوال می کند، اگر این طور بوده و درد به کلی از بین رفته باشد، پزشک منشأ اصلی درد گردن را مشخص کرده است. قدم بعدی، بلوک کردن عصب به طور دائمی است، به طوری که با استفاده از امواج رادیویی، به عصب آسیب وارد میشود.

ورزش برای آرتروز گردن

ورزش یکی از مؤثرترین درمان های غیردارویی است که علاوه بر کاهش درد موجب بهبود حرکات گردن در افراد مبتلا به آرتروز گردن می گردد. نکته حائز اهمیت این است که به منظور پیشگیری از درد مفاصل، انجام حرکات ورزشی مناسب آرتروز گردن باید به درستی و به دقت انجام شوند. از مزایای حرکات ورزشی آرتروز گردن می توان به تقویت عضلات اطراف مفاصل (رفع تنش مفاصل)، بهبود حرکات مفاصل و کاهش خشکی و درد در مفاصل اشاره کرد. مطالعات حاکی از آن است که آرتروز گردن عملکرد عضلات اکستنسور را مختل می کند بنابراین هدف از انجام حرکات ورزشی مناسب آرتروز گردن تمرکز بر عضلات اکستنسور می باشد.

• تمرین کششی عضلات پشت گردن
• حرکت نشسته روی زمین
• حرکت کششی کبری
• کج کردن گردن
• چرخش گردن
• تمرینات مقاومتی
• گرد کردن شانه

خطرات آرتروز گردن

به طورکلی آرتروز گردن جزء اختلالات خطرناک در ستون فقرات به حساب نمی آید؛ اما به هر حال می تواند مسائل و مشکلاتی برای فرد مبتلا ایجاد کند. البته در موارد بسیار حاد و با بالاتر رفتن سن، آرتروز گردن ممکن است منشأ بعضی مشکلات حرکتی در سایر اندام ها مثل دست ها و یا پا ها شود.