سونوگرافی پاور داپلر چیست و به چه دلیل انجام میشود؟

دکتر جواد فرخی [ متخصص رادیولوژی و سونوگرافی ]آدرس وب سایت : www.doctorfarokhi.ir
آدرس مطب : اصفهان ، خیابان آمادگاه ، نبش بن بست میلاد ، ساختمان پارسه تلفن مطب : 31313731 - 031

مسدود شدن رگ های خونی و کاهش سرعت جریان خون باعث بروز برخی مشکلات نظیر سکته مغزی و لخته شدن خون می شود. در برخی مواقع نیز مسدود شدن رگ های ریه موجب آمبولی ریه در فرد می شود. سونوگرافی داپلر وسیله مهمی جهت تشخیص کاهش سرعت جریان خون در رگ ها و مسدود شدن رگ های خونی می باشد. در طی سونوگرافی داپلر ، امواج صوتی در طی تماس با گلبول های قرمز در خون می تواند به نتایج دقیقی دست پیدا کند. با تبدیل امواج صوتی به تصاویر، پزشک شما می تواند این داده ها را مورد بررسی قرار دهد و اختلالات موجود مربوط به جریان خون، مانند لخته شدن در رگ ها یا مسدود شدن در شریان ها را بررسی کند. این دستگاه از طریق انتقال امواج صوتی فرکانس بالا (اولتراسوند) و رد شدن از سلول های خونی، از امواج صوتی برای تشکیل تصاویر استفاده می کند. در حقیقت سونوگرافی داپلر یک روش تصویربرداری است که با استفاده از تلفیق روش های اولتراسونیک (سونوگرافی) و همین طور تکنیک اکو پالس برای تولید نقش های رنگی بر روی تصاویری خاکستری که از بافت ها به دست می آید استفاده می کند. سونوگرافی پاور داپلر نوع جدیدتر داپلر رنگی است که می تواند جزئیات بیشتری از جریان خون را نسبت به داپلر رنگی استاندارد ارائه دهد.

کاربرد سونوگرافی پاور داپلر

• کشف علت فشار خون های کلیوی
• کشف تومورها و کیست های عروقی کبد
• کشف ارتباطات غیر طبیعی بین عروق شریانی و وریدی اندام ها
• کمک به کشف و تفکیک تومورهای عروقی شریانی و وریدی
• کشف لخته در وریدها (کشف واریس عروقی، آنومالی های عروقی، تومورهای عروقی)
• کشف اختلال عروقی منجر به اختلال رشد جنین (IUGR)
• تفکیک بیماری های تخمدان (تومورهای خوش خیم و بدخیم)
• کشف علل برخی از ناباروری های آقایان و خانم ها
• تشخیص علل یائسگی های زودرس

مزایای سونوگرافی پاور داپلر

1. ارائه یک تصویر کلی از جریان خون در قلب و یا عروق
2. تشخیص سریع دریچه ها، رگ ها و جریان آشفته
3. بررسی مسیر و جریان خون
4. ترکیب حجم و درصد عروق در حالت سه بعدی
5. اندازه گیری جریان خون با کمک پالس موج

موارد انجام سونوگرافی پاور داپلر

اگر علائمی از کاهش جریان خون یا بیماری قلبی دارید، ممکن است به سونوگرافی داپلر نیاز داشته باشید. علائم بر اساس شرایط ایجاد کننده بیماری می تواند متفاوت باشد. برخی از مشکلات و علائم متداول جریان خون شامل موارد زیر است:

علائم بیماری سرخرگ محیطی (PAD) شامل:

• احساس سرما در قسمت انتهایی پا یا کف پا
• تغییر رنگ و یا براق شدن پوست پا
• بیحسی یا ضعف در پاها
• گرفتگی دردناک در لگن یا عضلات پا هنگام راه رفتن یا بالا رفتن از پله

علائم بیماری های قلبی مانند:

• تنگی نفس
• ورم پاهاو یا شکم
• خستگی

همچنین در صورتی که مشکلات زیر را داشته باشید انجام سونوگرافی پاور داپلر ممکن است لازم باشد:

• پس از اینکه فرد دچار سکته مغزی شد، پزشک ممکن است نوع خاصی از آزمایش داپلر به نام داپلر ترانس کرانیال را درخواست دهد تا جریان خون مغز را بررسی کند.
• به عروق خونی آسیب وارد شده باشد.
• تحت درمان اختلالات جریان خون باشید.
• فرد باردار باشد و پزشک برای بررسی احتمال وجود مشکلاتی در جریان خون مادر یا جنین، آزمایش انجام می دهد. اگر اندازه جنین کوچکتر از مقدار طبیعی در این مرحله از بارداری باشد، یا اگر مادر بیماری خاصی داشته باشد، پزشک احتمال وجود مشکلی را در نظر می گیرد. این مشکلات می تواند بیماری سلول داسی شکل یا پره اکلامپسی باشد که نوعی فشار خون بالا است که زنان باردار به آن دچار می شوند.

نحوه انجام سونوگرافی پاور داپلر

1. شخص روی تخت دراز می کشد. پزشک، پروب (یک دستگاه به اندازه موس رایانه) را روی محلی که می خواهد معاینه کند قرار می دهد. پروب یک دستگاه کوچک است که امواج اولتراسوند تولید می کنند و همچنین بازتاب آنها را دریافت می کند.
2. در محل تماس پروب با پوست شما مقداری ژل لغزنده یا لوبریکانت مالیده می شود تا پروب راحت تر روی پوست حرکت کند و همچنین تصویر بهتری به دست بیاید. پروب به وسیله یک سیم به دستگاه سونوگرافی متصل است، سونوگرافی نیز به یک صفحه نمایش اتصال دارد. امواج صوتی از پروب به بافت های بدن فرستاده می شود و موج ها پس از برخورد با بافت های مختلف به مقدار متفاوت بازتاب می کنند و این اطلاعات به دستگاه سونوگرافی منتقل می شود.
3. دستگاه سونوگرافی پس از پردازش این اطلاعات، تصویر را بر صفحه نمایش، نشان می دهد. پزشک، پروب را به جهت های مختلف حرکت می دهد تا موضع مشخص را از زاویه های مختلف مشاهده کند و مورد بررسی قرار دهد.

آمادگی جهت انجام سونوگرافی پاور داپلر

• بهتر است که برای انجام این سونوگرافی لباسی گشاد به تن کنید، گرچه ممکن است پزشک از شما بخواهد که لباستان را دربیاورید و روپوش مخصوص را بپوشید.
• همچنین بهتر است که زیورآلات و جواهرات خود را در منزل بگذارید؛ زیرا در حین انجام فرایند از شما خواسته می شود تا تمام زیورآلاتی که در ناحیه ی مورد آزمایش بدن قرار دارند را دربیاورید.
• اگر این سونوگرافی برای آزمایش DVT روی پاهای است نیاز نیست که کار دیگری انجام دهید؛ اما اگر سونوگرافی داپلر روی شکم انجام گیرد، پزشک از شما می خواهد که بین 6 تا 12 ساعت قبل از سونوگرافی چیزی نخورید و نیاشامید.
• افرادی که قرار است سونوگرافی داپلر روی لگنشان انجام گیرد باید یک ساعت قبل از سونوگرافی، حدود یک لیتر آب بنوشند. برای اینکه سونوگرافی کارایی لازم را داشته باشد باید مثانه پر باشد.
• دو ساعت قبل از آزمایش از سیگار و سایر دخانیات که دارای نیکوتین هستند خودداری کنید. نیکوتین باعث تنگ شدن رگ های خونی می شود و در نتیجه می تواند بر روی نتایج سونوگرافی شما تأثیر بگذارد.

عوارض سونوگرافی پاور داپلر

سونوگرافی پاور داپلر یک عمل غیر تهاجمی و بدون درد است که هیچگونه پرتوتابی مخرب ندارد. هیچگونه خطر جانبی با این تست وجود ندارد و اکثر افراد به هیچ وجه احساس ناراحتی در حین درمان ندارند.