درباره بیماری پوستی پسوریازیس چه میدانید؟

دکتر فاطمه عندلیب [ متخصص پوست و مو ]آدرس وب سایت : www.drandalib.ir
آدرس مطب : اصفهان ، خیابان توحید میانی ، بن بست پارکینگ عمومی توحید ، مجتمع آسمان ، طبقه چهارم تلفن مطب : 36260819 - 031

پسوریازیس، یک اختلال پوستی رایج است که در آن پچ های فلس مانند برآمده ایجاد می شود. سلول های مرده و آسیب دیده پوست انسان دائم در حال ریزش هستند و سلول های سالم و جدید جایگزین آنها می شوند؛ اما در این بیماری به دلیل سیگنال ها و دستورات اشتباهی که به سلول های پوستی می رسد، سلول ها با سرعتی بسیار بیشتر از ریزش سلول ها، تولید می شوند. به این ترتیب پسوریازیس سبب پوسته پوسته شدن پوست می شود و ظاهری نامناسب به پوست فرد می دهد. پسوریازیس از فردی به فرد دیگر منتقل نمی شود و مانند انواع دیگر این بیماری، علت آن به طور دقیق تشخیص داده نشده است. پزشکان معتقدند که وجود اختلال در سیستم ایمنی موجب تولید بیش از حد سلول های پوستی و تشکیل پچ های های فلس مانند در پوست می شود.

علت پسوریازیس

پسوریازیس یک بیماری ژنتیکی است، در نتیجه ژن این بیماری از بدو تولد با بیمار همراهی می کند. البته هنوز علت اصلی ایجاد این بیماری مشخص نشده است؛ اما برخی از عوامل می توانند شدت آن را در بدن افزایش داده و احتمال ابتلا به پسوریازیس را بالا ببرند. اصلی ترین علت هایی که می توانند بیماری پسوریازیس را در بدن ایجاد کنند از قرار زیر هستند:

• ژنتیک : معمولاً نیمی از بیمارانی که به این مرض پوستی مبتلا می شوند، سابقه خانوادگی داشته اند. در این دسته از افراد پسوریازیس ممکن است از سنین پایین ایجاد شود.
• استرس : استرس یکی از عواملی است که می تواند شدت پسوریازیس را افزایش دهد؛ به همین دلیل به این دست از بیماران توصیه می شود که تا حد امکان آرامش روانی خود را حفظ کنند.
• هورمون ها : هرچند هنوز مشخص نیست که هورمون ها چه تأثیری بر روی بیماری پسوریازیس دارند؛ اما معمولاً این بیماری از سنین بلوغ خود را نمایش می دهد. به علاوه بارداری هم ممکن است شدت آن را افزایش دهد.
• جراحت های عفونی : همه قسمت های بدن که دچار آسیب های فیزیکی یا شیمیایی شده اند در معرض این بیماری هستند. عفونی شدن جراحت ها می تواند بیماری پسوریازیس را شدت دهد.
• داروها : برخی از داروها هستند که می توانند باعث افزایش شدت پسوریازیس شده و یا سرعت پیشرفت آن را افزایش دهند. از مهم ترین این داروها می توان به موارد زیر اشاره کرد:

1. داروهای ضد مالاریا
2. لیتیم
3. داروهای فشار خون که برای مسدود کردن رسپتور بتا استفاده می شوند.
4. علاوه بر این قطع مصرف برخی از داروها هم می تواند شدت بیماری را افزایش دهد که از مهم ترین آنها می توان به کورتیکواستروئیدهای خوراکی و موضعی قوی اشاره کرد.

• چاقی : داشتن اضافه وزن یا چاقی شدید یکی از عوامل زمینه ای ایجادکننده بیماری پسوریازیس است. علاوه بر این، ترکیب چاقی با این بیماری پوستی می تواند ریسک سکته های قلبی و مغزی را هم افزایش دهد.
• مصرف دخانیات و الکل : نتایج تحقیقات علمی نشان داده است که رابطه مستقیمی بین پسوریازیس و مصرف نوشیدنی های الکلی یا استعمال دخانیات وجود دارد.

علائم پسوریازیس

هر یک از انواع این بیماری پوستی علائم مخصوص خود را دارند؛ اما در بسیاری از آنها برخی از نشانه ها رایج است و می توان با مشاهده این علائم، ابتلا به بیماری را تشخیص داد. اصلی ترین نشانه های ابتلا به بیماری پسوریازیس از قرار زیر هستند:

• فلسی شدن پوست
• ظاهر شدن پینه های زبر قرمز یا صورتی برآمده
• خشک شدن شدید پوست که حتی ممکن است باعث خونریزی شود.
• احساس خارش پوست و سوزش شدید بر روی نواحی خاصی از بدن
• احساس درد بر روی پوست
• ایجاد تاول بر روی لکه های پوستی که در موارد نادری اتفاق می افتد.
• برآمدگی و افزایش ضخامت ناخن ها

انواع پسوریازیس

این بیماری انواع مختلفی دارد که به دسته های زیر قرار می گیرند:

• پسوریازیس پلاکی (علائم این بیماری ضایعات پوستی خشک، قرمز همراه با پوسته های نقره ای است. این بیماری در اندام تناسلی و بافت نرم داخل دهان نیز دیده می شود).
• پسوریازیس ناخن (علائم این بیماری فرورفتگی ناخن، تغییر رنگ ناخن و رشد غیرطبیعی آن است).
• پسوریازیس قطره ای (علائم این بیماری ضایعات قطره ای و کوچک بر روی دست و پاها و پوست سر است. این بیماری معمولاً در کودکی و نوجوانی دیده می شود و در اثر بیماری پانداس به وجود می آید).
• پسوریازیس معکوس (این بیماری پوست زیربغل، کشاله ران، اطراف سینه و ناحیه تناسلی را درگیر می کند).
• پسوریازیس پوسچولر (این بیماری معمولاً در ناحیه دست پا و نوک انگشتان رخ می دهد، این بیماری می تواند باعث تب شدید و اسهال شود).
• پسوریازیس اریترودرمیک (این بیماری در اثر آفتاب سوختگی شدید و عفونت های بدنی رخ دهد).
• پسوریازیس پوست سر (در این بیماری پوست سر تحت تأثیر قرار می گیرد و شوره شدید همراه با پوسته های خشک و قرمز بر روی پوست سر به وجود می آید).
• پسوریازیس مفصلی (در این بیماری علاوه بر بروز علائم پوستی مفاصل به شدت درگیر می شوند و درد زیادی به بیمار متحمل می کند).

عوامل تشدیدکننده پسوریازیس

• عفونت
• واکنش به برخی از داروها
• آسیب به پوست
• استرس
• آب و هوا
• عوامل دیگر (هورمون ها، سیگار، مصرف زیاد الکل)

تشخیص پسوریازیس

در برخی موارد، پسوریازیس ممکن است با سایر بیماری های پوستی اشتباه گرفته شود. باید در نظر داشت که پوسته های ناشی از پسوریازیس خشک هستند و پوست نیز در این عارضه ملتهب است. به طور کلی بهتر است تشخیص دقیق این بیماری بر عهده پزشک باشد. معاینه فیزیکی اولین اقدامی است که انجام می شود. در مرحله بعد در صورت نیاز، بیوپسی یا نمونه برداری صورت می گیرد.

درمان پسوریازیس

درمان پسوریازیس بستگی به نوع و شدت بیماری دارد. افراد مبتلا به پسوریازیس باید از نرم کننده ها برای مرطوب نگه داشتن پوست در هنگام استفاده از سایر درمان ها استفاده کنند. این احتیاط می تواند به کاهش خارش و سوزش کمک کند و همچنین ممکن است تعداد ضایعات یا پلاک های ایجاد شده را کاهش دهد. پسوریازیس هیچ درمانی ندارد. هدف از درمان، کاهش التهاب و فلس ها، کند کردن روند رشد سلول های پوست و برطرف کردن پلاک ها است. درمان های پسوریازیس به ۳ دسته تقسیم می شوند:

۱. درمان های موضعی

کرم ها و پمادهایی که به طور مستقیم روی پوست مالیده می شوند، می توانند در کاهش پسوریازیس خفیف تا متوسط مؤثر باشند. درمان های موضعی پسوریازیس عبارتند از:

• کورتیکواستروئیدهای موضعی
• رتینوئیدهای موضعی
• آنترالین
• آنالوگ های ویتامین D
• اسید سالیسیلیک
• مرطوب کننده.

۲. داروهای سیستمیک

افراد مبتلا به پسوریازیس متوسط تا شدید و آنهایی که به خوبی به سایر انواع درمان ها پاسخ نداده اند، ممکن است به مصرف داروهای خوراکی یا تزریقی نیاز پیدا کنند. بسیاری از این داروها دارای عوارض جانبی شدید هستند و پزشکان معمولاً آنها را برای دوره های زمانی کوتاه تجویز می کنند. این داروها عبارتند از:

• متوتروکسات
• سیکلوسپورین (سندیمون)
• داروهای بیولوژیک
• رتینوئیدها.

۳. نور درمانی

در این روش درمانی از نور طبیعی یا فرابنفش (UV) استفاده می شود. نور، گلبول های سفید بیش ازحد فعال را که به سلول های سالم پوست حمله می کنند و باعث رشد سلولی سریع می شوند، ازبین می برد. پرتوهای UVA و UVB هردو می توانند در کاهش علائم پسوریازیس خفیف تا متوسط، مفید باشند.