آیا دیسک کمر میتواند باعث فلج شدن پاها شود؟

دکتر احمد شکرچی زاده [ متخصص جراحی مغز و اعصاب و ستون فقرات ]آدرس وب سایت : www.drshekarchizadeh.ir
آدرس مطب : اصفهان چهارباغ بالابین زمزم و دروازه شیرازکوچه مختاری ساختمان جم طبقه زیرزمین تلفن مطب : 36622101 - 031

دیسک کمر و فلج پاها می تواند در نتیجه تحت فشار قرار گرفتن ریشه های عصبی اطراف کمر باشد. با اینکه بروز چنین عارضه ای به دلیل دیسک کمر بسیار نادر است اما در صورت بروز، تمامی حس ها و حرکات بیمار را تحت تاثیر قرار می دهد. بیماری دیسک کمر یکی از شایع ترین بیماریهای ستون فقرات است که ممکن است با درد در ناحیه کمر و باسن و بی حسی در پاها همراه باشد و درصورتی که فشار وارده بر نخاع شدید باشد؛ بیمار از ناحیه زانو به پائین نیز به بی حسی، ناتوانی و گزگز در پا دچار می شود. بیماری دیسک کمر معمولاً بعد از دهه سوم زندگی رخ می دهد، البته امروزه با پیشرفت تکنولوژی و کم تحرک شدن انسان ها، این بیماری در افراد جوان نیز دیده می شود؛ که در بسیاری از موارد نیاز به اقدام و درمان فوری دارد.
بدین جهت گفته می شود بیماری دیسک کمر نیاز به اقدام فوری دارد که یکی از اصلی ترین دلایل بروز فلج پا در اثر دیسک کمر، عدم درمان به موقع است. یعنی درصورتی که این عارضه به موقع درمان نشود؛ فشردگی عصب ها بیشتر می شود و بیمار به مرور به ضعف در پاها و فلج پا دچار می گردد.

دیسک کمر چیست ؟

معمولا پنج مهره کمری حرکت قابل توجهی نسبت به یکدیگر دارند و همینطور به دلیل فشاری که از سوی مهره های بالایی ستون فقرات به آنها وارد می شود، دیسک بین این مهره ها بیشتر از سایر مناطق در معرض آسیب قرار میگیرند. بسیاری از حرکات روزمره انسانها در خم و راست شدن و چرخیدن و نشست و بلند شدن مستلزم حرکت نرم و راحت مهره های کمری روی دیسک های بین آنها است. ریشه های عصبی که از بین مهره های کمری خارج میشوند وارد پاها میشوند و به پوست و عضلات اندامهای تحتانی عصب میدهند و به این دلیل بسیاری از علائم آسیب دیسکهای کمری در پاها ایجاد میگردند.

بیرون زدگی و پارگی دیسک کمر

مهره های کمری که اجسامی سکه مانند و غضروفی-ژلاتینی هستند؛ در طول عمر ما در حال تحمل فشارها می باشند و در طول روز بارها فشرده و باز میشوند. این تکرار فشردگی ممکن است سبب ضعیف شدن جدار دیسک شود. از طرف دیگر افزایش سن نیز منجر به از دست دادن مایع داخل ژلاتین دیسک و خشک شدن آن خواهد شد و به تدریج امکان دارد دیسک فشرده شده بطور کامل به جای خود بازنگردد و برجسته شدن آن باقی بماند و اگر دیواره دیسک در اثر فشار زیاد و مداوم پاره شود امکان دارد محتوای ژلاتینی داخل آن به بیرون بریزد که این وضعیت با تحت فشار قرار دادن اعصابی که به سمت پا هدایت می شوند؛ میتواند موجب علائمی در پاها شود که در ادامه به آنها اشاره می کنیم.

علائم دیسک کمر

زمانی که دیسک دچار بیرون زدگی شده و از جای خود خارج می شود، علائمی را بروز می دهد که فرد را متوجه این اتفاق می کند. علائم بیرون زدگی دیسک عبارتند از:

کمردرد:

کمردرد مهمترین نشانه بروز دیسک کمر است. افرادی که دچار بیرون زدگی دیسک می شوند دردی را در ناحیه آسیب دیده احساس می کنند. در صورتی که دیسک یکی از مهره های کمری آسیب دیده باشد، درد از ناحیه کمر شروع شده و به صورت یک خط راست تا پشت ران پا کشیده می شود. این درد در هنگام نشستن و راه رفتن، سرفه، عطسه و حرکات ناگهانی بدن، شدیدتر شده و زمانی که فرد خم می شود و وسیله ای را از زمین بلند می کند، به بالاترین میزان خود می رسد. درد ناشی از دیسک کمر در ناحیه کمر، باسن، پاها و حتی سر انگشتان احساس می شود.

سوزن سوزن شدن و گزگز:

اگر بیرون زدگی بسیار شدید باشد و بر ریشه های عصبی و نخاع فشار وارد کند، فرد در ناحیه کمر احساس سوزن سوزن شدن و گزگز خواهد داشت.

ناتوانی در انجام کارهای روزمره:

زمانی که دیسک به طور کامل تخریب شود، مهره ها به راحتی نمی توانند بر روی یکدیگر حرکت کنند. از این رو، فرد بیمار در هنگام خم شدن یا چرخش کمر دچار درد شدید بوده و در انجام فعالیت های روزانه خود ناتوان می گردد.

ضعف عضلانی:

دیسک کمر در شدیدترین حالت خود باعث فشار بر روی نخاع شده و ضعف عضلانی در ناحیه کمر و پاها را برای بیمار به دنبال دارد.

از دست دادن کنترل روده یا مثانه:

دیسک کمر در مراحل بسیار پیشرفته باعث بی حسی و از دست رفتن کنترل روده یا مثانه شده و بی اختیاری ادرار و مدفوع را به دنبال دارد. این بی حسی در برخی مواقع باعث فلج شدن کامل کمر به پایین می شود. دقت داشته باشید که اگر مشکل ادرار دارید یا دچار بی حسی در اطراف مقعد شده اید، باید سریعا به پزشک مراجعه نمایید. این وضعیت یک موقعیت اورژانسی است که باید در کمترین زمان ممکن مورد پیگیری قرار گیرد.

علائم دیسک کمر در پاها

یکی از مهمترین علائم فتق دیسک کمر، گسترش درد به پاها است. اکثر بیماران مبتلا به دیسک کمر از انتشار درد به پاها و اندام تحتانی شکایت دارند. اگر یکی از اعصاب کمری به دلایل مختلف مانند فتق دیسک کمر آسیب ببیند، کار عصبی در پاها مختل می شود و بیمار احساس درد شدید در پاها و کمر درد می کند.

علائم دیسک کمر در پا ها شامل: داغ شدن یا احساس سردی در پاها، درد انتشاری به پاها، احساس گرفتگی عضلات در پاها و بی حسی، گزگز و ضعف جدی در پاها است. همانطور که گفته شد، فرد مبتلا به فتق دیسک کمر، ابتدا درد را در ناحیه کمر احساس می کنید و اگر اعصاب درگیر باشند، درد به باسن، ران ها و حتی پشت زانو گسترش می یابد. در واقع، هرچه تعداد اعصاب بیشتر باشد، درد عمیق تر است و ممکن است از زانو عبور کرده و به پشت پاشنه و انگشتان پا نیز برسد.وقتی اعصاب کمری بیشتر تحریک می شوند، ممکن است همه این علائم با علائمی مانند سوزن سوزن شدن و بی حسی همراه باشد.

راه های پیشگیری از دیسک کمر

اگرچه جلوگیری از ایجاد دیسک کمر همیشه امکان پذیر نیست ، اما اقدامات خاصی وجود دارد که می توانید برای کاهش خطر رخ دادن این بیماری انجام دهید که در ادامه به آنها اشاره خواهد شد. ضمن اینکه

اقداماتی جهت پیشگیری از آسیبهای ستون مهره های کمری :

• ورزش کردن، تمرین داشتن و انجام حرکات کششی جهت حفظ شرایط بدنی مطلوب
• متعادل نگه داشتن وزن و جلوگیری از چاقی
• بلند کردن و حمل بار و اجسام به روش صحیح و با وزن معقول
• پرهیز از استعمال دخانیات
• انتخاب صندلی مناسب و پرهیز از نشستن های طولانی
• حفظ وضعیت درست بدن در خواب
• پرهیز از ایستادن های طولانی
• تغذیه مناسب

درمان فتق دیسک کمر

با وجود اینکه دیسک کمر در مراحل اولیه نیاز به اقدامات تهاجمی ندارد و با روشهای غیر جراحی بهبود می یابد؛ در بسیاری از موارد که بیماری پیشرفت کرده است؛ متخصصان مغز و اعصاب برای درمان دیسک، بهترین گزینه را جراحی در نظر می گیرند. جراحی دیسک عملی سنگین و با دوران نقاهت طولانی است که گاهی عوارض پس از عمل، بیماران را از انجام این جراحی منع می کند. امروزه برای درمان دیسک کمر روشهای کم تهاجمی تر و لیزری ابداع گردیده که به صورت سرپایی و در زمانی کوتاه با نتایج رضایت بخشی همراه هستند و نیازی به طی دوران نقاهت طولانی نیز ندارند.

یکی از روشهای لیزری جراحی دیسک ، تکنیک لیزرPLDH است که توسط دکتر احمد شکرچی زاده ابداع گردیده است. در این روش درمان تنگی کانال نخاعی و فتق دیسک با لیزر پلاسما و تکنیک لیزری PLDH صورت می گیرد. با بکارگیری این تکنیک، حداقل حدود 80 درصد بیماران بیرون زدگی دیسک که کاندیدای عمل جراحی باز می باشند؛ با احتمال بهبودی بیش از نود درصد قابل مداوا خواهند بود. چنین تغییری حاصل بررسی نتایج بیماران عمل شده و مقایسه نتایج عمل آنها و پیدا کردن نقاط اصلی محل فشار در هر بیمار مبتلا به بیرون زدگی دیسک و انجام دقیق تر و موثرتر تکنیک PLDH می باشد.