هیستروسونوگرافی چیست و چگونه انجام میشود؟

دکتر محمد اعظمی [ متخصص رادیولوژِی ]آدرس وب سایت : www.radiologymarkazi.ir
آدرس مطب : اصفهان ، خیابان شمس ابادی، روبروی عیسی بن مریم، ساختمان صبا تلفن مطب : 32202762 - 031

ناهنجاری های مرتبط با رحم و لگن مانند چسبندگی آندومتر، چسبندگی رحم و ضخیم بودن دیواره رحم از جمله مشکلاتی است که می تواند موجب ناباروری بانوان شود. هيستروسونوگرافي نوعی سونوگرافی بسیار دقیق از رحم و لگن است که می تواند تمامی ناهنجاری های مرتبط با آنها را تشخیص دهد. این سونوگرافی به صورت واژینال انجام می شود. به همین دلیل انجام آن کاملاً بستگی به نظر پزشک و میزان مشکلات بیماران دارد. هیستروسونوگرافی یک روش غیر تهاجمی است که با استفاده از تزریق آهسته سالین استریل به داخل حفره رحم صورت گرفته و با امواج اولتراسوند از این طریق پزشک به بررسی ناهنجاری های آندومتری رحم و ارزیابی آن پرداخته و تصویربرداری های لازم انجام می شود. این روش بسیار مشابه با روش سونوگرافی رنگی است؛ اما در روش کار، با آن متفاوت است. تست اولتراسوند برای ارزیابی بیماران با خونریزی واژینال غیرقابل توصیف، مشکلات نازایی، فیبروئیدها و یا سایر اختلالاتی است که در ابتدای سونوگرافی مشاهده و استفاده می شود.

دلایل انجام هیسترسونوگرافی

دلایل تجویز سونوگرافی عبارتند از:

• خونریزی قاعدگی غیرطبیعی (خونریزی های بسیار شدید یا بسیار کم)
• گرفتگی های قاعدگی غیرطبیعی یا دردهای شدید
• قبل از درمان IVF (برای تأیید طبیعی بودن ساختار رحم و این که هیچ مشکلی در رحم نیست که بتواند در کاشت جنین تداخل ایجاد کند).
• ناباروری
• لکه بینی در اواسط چرخه
• احساس درد یا فشار در لگن
• خونریزی بعد از یائسگی
• از دست دادن بارداری مکرر (دو یا چند سقط پشت سر هم)
• این آزمایش همچنین ممکن است چسبندگی رحم، رشد غیرطبیعی بافت آندومتر (که ممکن است سرطانی باشد یا نباشد) و ضخامت کلی دیواره رحم و آندومتر را ارزیابی کند.

مزایای هیستروسونوگرافی

از جمله مزایای هیستروسونوگرافی می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• هیستروسونوگرافی یک روش غیر تهاجمی است.
• اگرچه گاهی هیستروسونوگرافی به صورت موقتی برای بیمار ناخوشایند است؛ اما معمولاً دردناک نمی باشد.
• هیستروسونوگرافی به طور گستره در دسترس است و استفاده از آن آسان است.
• هیستروسونوگرافی بسیار بی خطر است و در هنگام انجام آن از اشعه استفاده نمی شود.
• سونوهیستروگرافی تصویر واضحی از بافت رحم ایجاد می نماید.
• سونوهیستروگرافی یک روش نسبتاً سریع است که نمای خوبی از رحم و بافت آندومتر فراهم می نماید.
• بسیاری از ناهنجاری های رحمی ممکن است توسط سونوگرافی معمولی دیده نشوند، اما با سونوهیستروگرافی به طور دقیق قابل مشاهده باشند.
• هیستروسونوگرافی می تواند از انجام جراحی های غیر ضروری جلوگیری کند.

زمان انجام هیستروسونوگرافی

این روش بهتر است که در نیمه اول سیکل و بعد از پایان خونریزی انجام شود. هیستروسونوگرافی برای بیمارانی که مشکل ناباروری دارند در طی 10 روز اول سیکل قاعدگی انجام می شود و در بیمارانی که پولیپ دارند، معمولاً در روزهای بعدی سیکل قاعدگی انجام می گیرد.

آمادگی انجام هیستروسونوگرافی

بهتر است این روش یک هفته پس از قاعدگی انجام شود تا خطر عفونت رحم به حداقل برسد. اگر باردار هستید نباید آن را انجام دهید. معمولاً نیاز به آمادگی خاصی ندارد و بهتر است یک لباس راحت و گشاد بپوشید. ممکن است قبل از سونوهیسترو به شما یک داروی ضد درد یا آرام بخش داده شود تا احتمال بروز هرگونه ناراحتی به حداقل برسد.

هیستروسونوگرافی چگونه انجام میشود؟

پس از معاینه اولیه، پزشک پروب ترانس واژینال را برمی دارد و اسپکولوم استریل را وارد می کند. سپس پزشک دهانه رحم را تمیز کرده و یک کاتتر را در حفره رحم قرار می دهد. هنگامی که کاتتر در جای خود قرار گرفت، اسپکولوم را برداشته و پروب ترانس واژینال را دوباره وارد کانال واژن می کند. سپس در حین انجام سونوگرافی، محلول نمکی استریل از طریق کاتتر به داخل حفره رحم تزریق می شود.

هیستروسونوگرافی با عنوان سونوگرافی با تزریق محلول نمکی نیز شناخته می شود. به همین دلیل، برخلاف سونوگرافی معمولی می تواند ناهنجاری های دیواره داخلی رحم را بهتر تشخیص دهد. این مایع به طور استراتژیک برای جدا کردن دیواره های رحم از یکدیگر عمل می کند و مشاهده ناهنجاری هایی را که ممکن است پنهان شده باشند، آسان تر می کند. سونو هیسترو ممکن است حدود 30 دقیقه طول بکشد و در طول انجام آن بیدار خواهید بود و با زانوهای خم شده روی تخت معاینه دراز می کشید.

موارد احتیاط انجام هیستروسونوگرافی

انجام هیستروسونوگرافی در بیماران دارای ناهنجاری های رحمی زیر باید با احتیاط انجام شود:

• تنگی دهانه رحم: اگر انتهای تحتانی رحم باریک و یا سفت شود به آن تنگی دهانه رحم می گویند. این عارضه ورود کاتتر هیستروسونوگرافی را سخت می نماید.
• فیبروم و چسبندگی: گاهی وجود فیبروم، چسبندگی و انسداد لوله رحمی می تواند مانع از جریان مایع سالین به داخل رحم شود. بیماران مبتلا به بیماری التهابی لگن (PID) در صورت عدم درمان نباید سونوهیستروگرافی انجام دهند. به زنان مبتلا به PID مزمن یا مشکلات قلبی، قبل از انجام سونوهیستروگرافی، آنتی بیوتیک تجویز می شود.

عوارض هیستروسونوگرافی

سونوهیستروگرافی یکی از روش های کاملاً بی خطر و عموماً بدون عوارض و مشکل است. البته در مواردی بسیار نادر مشاهده شده که بعد از سونوهیستروگرافی برخی از خانم ها به عفونت لگنی، درد یا تب در روز سونوهیستروگرافی یا روز بعد، گرفتگی، لکه بینی یا خون ریزی های خفیف و یا ترشحات آبکی دچار شده اند که البته این مشکلات چندان شایع و خطرناک نمی باشند.

هزینه هیستروسونوگرافی

برای بیمه های تأمین اجتماعی و خدمات درمانی هزینه سونوگرافی طبق قیمت تعرفه بیمه می باشد.