ایدز (AIDS) مخفف کلمه سندرم نقص ایمنی اکتسابی و یک بیماری مزمن و تهدیدکننده زندگی است که از طریق ویروس نقص ایمنی انسانی (HIV) به بدن فرد منتقل می شود. این ویروس با آسیب رساندن به سیستم ایمنی بدن، توانایی بدن را برای مبارزه با عفونت و بیماری تحت تأثیر قرار می دهد و سیستم ایمنی بدن را ضعیف تر می کند. ایدز یک مرحله پیشرفته از عفونت HIV است. طبق تحقیقات 90 درصد از افرادی که با ویروس HIV زندگی می کنند، در برخی از مراحل بیماری، علائم پوستی و تغییرات را تجربه می کنند. این علائم پوستی می تواند هم مربوط به ابتلا به ایدز باشد و یا به صورت عوارض داروهایی که برای درمان مصرف می شوند.

علائم اولیه ایدز

رایج ترین علائم در مرحله اول یا عفونت حاد شامل یک بیماری شبه سرماخوردگی است که دو تا چهار هفته پس از ورود ویروس به بدن ایجاد می شود. این علائم ممکن است برای چند هفته باقی بمانند. دقت کنید که عفونت به ویروس در این مرحله هنوز تبدیل به بیماری ایدز نشده است. شایع ترین علائم این مرحله عبارتند از:

• تب
• سردرد
• درد عضلانی و درد مفاصل
• بثورات پوستی
• گلودرد و زخم های دردناک در دهان
• تورم غدد لنفاوی؛ عمدتاً در ناحیه ی گردن
• اسهال
• کاهش وزن
• سرفه
• تعریق شبانه
• مرحله ی دوم آلودگی به ویروس اچ آی وی یا مرحله نهفتگی اغلب علائم خاصی ندارد؛ اما اگر علائم ایدز در دوران نهفتگی بروز پیدا کند ممکن است شبیه علائم مرحله اول یا عفونت حاد باشد.

علائم ظاهری ایدز در زنان

علائم ایدز در مردان و زنان اغلب یکسان است؛ اما برخی علائم در دو جنس با هم تفاوت دارند:

• تغییر در پریود: تغییر در میزان خونریزی، قطع پریود، پریود نامنظم، پی ام اس شدید
• درد زیر شکم: این درد اغلب نشانه ی عفونت در رحم یا تخمدان ها است.
• ترشحات واژینال
• درد هنگام برقراری رابطه جنسی
• عفونت قارچی واژن
• علامت اصلی بثورات خارش است که می تواند در هر قسمت از بدن ظاهر شود؛ اما بیشتر اوقات در صورت، قفسه سینه و گاهی اوقات در پاها و دست ها دیده می شوند. همچنین می توانند باعث زخم های دهان شوند.

علائم پوستی ایدز در مردان

• سارکوم کاپوزی

سارکوم کاپوزی، اولین سرطانی بود که مرتبط با ایدز شناخته شد. این بیماری که در ابتدا به شکل لکه های صورتی است و بعداً منتشر و قابل لمس می شود، دارای سه مرحله پَچ، پلاک و ندول است. در این بیماری درگیری مخاطی شایع است؛ اما بیماری های احشایی شایع نبوده (حدود ۱۰% از بیماران در زمان تشخیص به آنها دچار هستند) و در صورت نبود علائم مربوطه به بررسی برای وجود چنین بیماری هایی نیاز نیست.
پیشروی بالینی بیماری در بیماران مبتلا به ایدز تهاجمی تر از مبتلایان به سارکوم بدون مشکل سرکوب سیستم ایمنی است.گمان می رود ابتلا به سارکوم کاپوزی، به عنوان اولین بیماری معرف ایدز، به همراه افزایش تعداد سلول های سی دی ۴ باعث بهبود پیش بینی روند بیماری می شود. این در حالی است که در افراد بالای ۵۰ سال مبتلا به سارکوم کاپوزی به خوبی نمی توان روند بیماری را پیش بینی کرد.

• دانه های سروکانورژن

در طی چند هفته از عفونت HIV، بسیاری از افراد علائم آنفولانزا و دانه های پوستی را تجربه می کنند. این فرآیند که به نام سروکانورژن شناخته می شود، هنگامی رخ می دهد که بدن آنتی بادی های HIV تولید می کند. سروکانورژن ممکن است باعث تب و تورم غدد لنفاوی شود. این دانه های اچ آی وی خارش ندارد و معمولاً صاف و قرمز است. این اغلب روی مناطق بزرگ بدن مانند سینه یا پشت تأثیر می گذارد.

• عفونت هاي باكتريال

بيماران آلوده به HIV اغلب دچار عفونت هاي پوستي ناشي از باكتري مي شوند. در معتادان تزريقي ممكن است در محل تزريق آبسه هايي پديد آيد. شايع ترين عفونت باكتريايي، زرد زخم است كه مي تواند به پيدايش تاول هاي خوشه اي بزرگ، نرم و پر از مايع منتهي شود. اين تاول ها به سرعت پاره شده و سپس مايعي زردرنگ از آنها به بيرون مي تراود.

• اگزماي شوره اي

اين بيماري به صورت ضايعات پوسته دار، قرمز رنگ و خارش دار، اغلب بر روي صورت پديد مي آيد كه گونه ها، پيشاني، ابروها، بيني و گوش ها را در بر مي گيرد. بر روي پوست سر هم مي تواند به صورت شوره ديده شود. ضايعات در ساير نقاط بدن مثل قفسه سينه و كشاله ران نيز ممكن است پديد آيند.

• پسوريازيس

عفونت HIV در بيماران مبتلا به پسوريازيس اغلب باعث تشديد بيماري مي شود. تشديد بيماري به صورت افزايش در اندازه و تعداد ضايعات پوسته دار صورتي رنگ بروز مي كند كه ممكن است تمامي بدن را بپوشانند و بخصوص روي پوست سر، آرنج ها و زانوها شديدتر است. در بعضي از بيماران، ضايعات پوسته دار ضخيم پسوريازيس بر روي كف دست ها و كف پاها ايجاد مي شود كه بسيار ناراحت كننده هستند و مي توانند همراه با تاول هاي پر از چرك نيز باشند. پسوريازيس منتشر حاد هم ممكن است پديد آيد كه در اين حالت تمام بدن همراه با خارش دچار قرمزي و پوسته ريزي مي شود

• خارش

يكي از مشكلات بيماران مبتلا به HIV خارش وسيع همراه با برجستگي هاي كوچك يا بزرگ كهيري قرمز است. خارش پوستی بيمار بسيار ناراحت كننده بوده و كنترل آن مشكل مي باشد. اين نوع خارش اغلب به دوزهاي بالاي داروهاي آنتي هيستامين و داروهاي موضعي از جمله كرم هاي محتوي كورتيزون پاسخ رضايت بخشي نمي دهد.

• فوليكوليت ها و ضايعات آكنه اي

بسيار از بيماران مبتلا به HIV دچار كورك هاي كوچك در اطراف فوليكول هاي مو در پوست قفسه سينه و پشت و گاهي صورت، پوست سر، پاها و نشيمنگاه مي شوند. اين ضايعات پوستي شبيه آكنه مي توانند همراه با خارش شديد بوده و مانند كهير بيمار را آنقدر وادار به خاراندن محل كنند كه به خونريزي و عفونت ثانويه منجر شود. اين حالت كه به فوليكوليت مشهور است معمولاً با تركيبي از آنتي هيستامين ها و لوسيون هاي موضعي خنك كننده كه در درمان آكنه كاربرد دارند درمان مي شود.

• تبخال

دو نوع تبخال وجود دارد که شامل هرپس سیمپلکس نوع ۱ (HSV-1) و تبخال سیمپلکس نوع ۲ (HSV-2) است. نوع اول اغلب در دهان یا نزدیکی دهان رخ می دهد و به صورت درد سرماخوردگی ظاهر می شود و نوع دوم اغلب روی بدن یا در نزدیکی اندام های جنسی اتفاق می افتد و گاهی « تبخال دستگاه تناسلی » نامیده می شود. ویروس تبخال از طریق تماس شخصی نزدیک سرایت می کند.
برای تبخال درمانی وجود ندارد و تا زمانی که محرکی باعث فعالیت مجدد ویروس در بدن فرد مبتلا شود، در سلول های عصبی نهفته باقی می ماند. بروز این تبخال ها با داروهای ضدویروسی قابل کنترل است. تبخال بسیار مسری است و به شکل یک دانه ظاهر می شود.

• زگیل آبکی

این بیماری مانند زگیل موجب ضایعات می شود که می تواند به دیگران نیز انتقال یابد. ضایعات پوستی به رنگ پوست بوده دارند و موجب آسیب نمی شود؛ اما در طول زمان، بدتر می شوند.

• فولیکولیت

این یک فولیکول مو است که عفونی شده است. این در مناطق تراشیده شده بدن مثل پاها یا صورت رایج است و موجب برانگیختگی و قرمزی خفیف می شود. فولیکولیت می تواند یک جوش باشد و ممکن است حاوی یک ریشه مو باشد. فولیکولیت می تواند به شکل یک برآمدگی کوچک یا به شکل گروهی بزرگ از برآمدگی های دردناک و خارش ایجاد شود.

• درماتیت

اشکال فراوانی از درماتیت وجود دارد؛ اما شایع ترین در افراد مبتلا به ایدز درماتیت سبورئیک است. این دانه های خارش دار باعث ایجاد پلاک های مقعدی، معمولاً روی صورت، پوست سر، سینه یا کشاله ران می شود. این موضوع در طول زمان بدتر می شود.

• کهیر حاد

بر اساس آمارهای پزشکی، نشانه های کهیر در این بیماری انواع مختلفی دارد. یکی از نشانه های آن «سبوریک درماتیتیس» است که در ابتدای ورود ویروس HIV به بدن با جوش های کوچک و تیره بر روی صورت، تن، دست ها و پاها ظاهر می شود. در برخی موارد، کهیر به شکل زخم در دهان بروز می یابد و ممکن است حدود دو هفته در نقاط مختلف بدن رؤیت شود. این حالت معمولاً حدود 2 الی سه هفته پس از انتقال ویروس رخ می دهد.

• زگیل تناسلی

علائم ظاهری ایدز در کشور ما بیشتر در ناحیه تناسلی و معمولاً در آقایان دیده می شود. به وجود آمدن ضایعات بسیار بزرگ و مقاوم در برابر درمان از بارزترین و مهم ترین علائم ظاهری ایدز در افراد مبتلا به زگیل تناسلی است.

تشخیص ایدز

آزمایشات HIV شامل موارد زیر هستند:

• آزمایش های اسید نوکلئیک: برای تشخیص HIV در مراحل اولیه این آزمایش مناسب است. این آزمایش وجود مواد ژنتیکی HIV در خون را بررسی می کند.
• آزمایش های آنتی بادی: این آزمایش ها قادر به تشخیص وجود آنتی بادی های HIV یا پروتئین های سیستم ایمنی در نمونه های خون یا بزاق فرد هستند. با این حال این موارد نمی توانند HIV را در مراحل اولیه تشخیص دهند.
• آزمایش های آنتی ژن / آنتی بادی: این آزمایش ها به شناسایی آنتی بادی ها و آنتی ژن های HIV یا اجزای ویروسی در خون می پردازند. این آزمایش ها نیز قادر به تشخیص HIV در مراحل اولیه نیستند.

درمان ایدز

درمان ویروس اچ آی وی آنتی رتروویروس درمانی (ART) نام دارد. ART شامل دریافت هر روزه ی داروهای HIV است.هدف اصلی درمان های ART کاهش بار ویروسی به میزان غیرقابل شناسایی است؛ یعنی میزان ویروس در خون فرد آنقدر پایین بیاید که با تست های آزمایشگاهی قابل شناسایی نباشد. افرادی که بار ویروسی غیرقابل شناسایی دارند، ویروس را به دیگران منتقل نمی کنند.
ART خطر انتقال ویروس را به دیگران نیز کاهش می دهد. ART نمی تواند اچ آی وی را درمان کند؛ اما به افراد مبتلا کمک می کند طولانی تر و سالم تر زندگی کنند.

---