تشخیص موی چرب و خشک

دکتر علیرضا واعظ شوشتری [ متخصص پوست ، مو و زیبایی ]آدرس وب سایت : www.drvaez.ir
آدرس مطب : اصفهان ، خیابان توحید میانی ، قبل از چهارراه پلیس ، مقابل اداره ثبت ، ساختمان آریا ، طبقه اول تلفن مطب : 91620100 - 031

موها بر حسب ساختمانی که دارند به چند گروه از جمله موی چرب و موی خشک تقسیم می‌شوند. معمولاً هر کدام از این جنس موها درگیر یک نوع بیماری مویی می‌شوند که در نهایت به حالت‌های متعددی مثل خشکی، چربی، موخوره ، ریزش، شکنندگی، وزی و… دچار می‌شوند؛ اما خوشبختانه برای هر یک از حالت‌های مذکور مراقبه‌های مخصوصی وجود دارد که تا حد چشمگیری می‌تواند سلامت دوباره‌ی موها را به برگرداند. موی چرب اغلب در اثر تجمع سبوم اضافی ایجاد می‌شود. سبوم در واقع نوعی روغن مورد نیاز پوست است که به طور معمول در غدد چربی تولید می‌شود. درست است که بدن ما می‌تواند میزان چربی مورد نیاز پوست را به طور دقیق تنظیم کند؛ اما گاهی اوقات برخی از عوامل باعث تشدید تولید این چربی می‌شوند. در نتیجه تولید بیش از حد آن، باعث چرب شدن پوست و مو می‌شود. موی خشک به نوعی از مو‌ها گفته می‌شود که رطوبت خود را از دست می‌دهد و یا اینکه به اندازه کافی آب را جذب نمی‌کند و یا به اصطلاح دهیدراته می‌شود. معمولاً در مو‌های خشک، رطوبت لازم برای درخشندگی و حفظ سلامت بافت مو‌ها وجود ندارد. به همین دلیل ظاهر مو‌های خشک همیشه شکننده، آسیب‌پذیر، کدر و مات است. در حالی که درمان دقیقی برای جلوگیری از ابتلا به موهای چرب و خشک وجود ندارد، شما می‌توانید با استفاده از محصولات مناسب مو و شستشوی مکرر، این موضوع را تحت کنترل داشته باشید.

علت موی چرب

پوست سر شما دائماً سبوم تولید می‌کند. این موضوع به شما کمک می‌کند موها و پوست سر را سالم و مرطوب نگه دارید. سبوم کاملاً چسبنده است و این چسبندگی باعث می‌شود به جای این‎که موها آزادانه و به عنوان الیاف جداگانه حرکت کنند، به یکدیگر چسبیده و جمع شوند. برخی از افراد به طور طبیعی نسبت به دیگران سبوم بیشتری تولید می‌کنند و این موضوع باعث چربی بیش از اندازه مو می‌شود. بسیاری از فاکتورهای دیگر نیز در این مسئله مؤثر هستند. برخی از مواد آرایشی و بهداشتی یا بیرونی، گرد و غبار موجود در هوا یا آلودگی، روی موها قرار می‌گیرند و باعث کدر شدن و چربی بیش از اندازه مو و پوست سر می‌شوند.

همچنین موارد زیر ممکن است در افزایش چربی مو و سر مؤثر باشند:

• رژیم‌های غذایی حاوی کربوهیدرات‎ها در حجم زیاد و چربی‌های اشباع شده می‌توانند تولید چربی پوست سر را افزایش دهند.
• یک علت دیگر چربی اضافی در پوست سر، هورمون‌ها هستند. نوسانات هورمونی یک دلیل شایع در غده‌های چربی هستند که مسبب تحریک بیش از اندازه آنها می‌شوند، بنابراین زنان یائسه را مستعد این تغییرات و تولید روغن می‌دانند.
• می‌توان به مواردی مانند برس موهای کثیف، رطوبت، کمبود ویتامین B، شستشوی بیش از حد موها یا استفاده از محصولات نادرست بهداشتی اشاره کرد، همچنین پزشکان معتقد هستند که تولید یا استفاده از محصولات نادرست آرایشی بهداشتی می‌تواند باعث تحریک یا به دام انداختن چربی در ریشه مو شوند.

علائم موی چرب

اغلب خاصیت موی چرب به گونه ای است که افرادی که این نوع مو را دارند تا نهایت 24 ساعت بعد از شست و شو دوباره نیاز به شست و شوی مجدد پیدا خواهند کرد. برخی از نشانه های ظاهری که باید به آنها توجه داشته باشید عبارتند از:

• ظاهر این موها براق است. همچنین وقتی این نوع مو را لمس می کنید حس چربی روغن روی دستتان خواهید داشت.
• چربی بیش از حد در این نوع مو باعث نشستن گرد و غبار و آلودگی بر روی موها است.
• چربی روی موهای چرب گاهی باعث ایجاد یک بوی نا مطبوع در نواحی مختلف موها می شود.
• پوست سر افراد دارای موهای چرب قرمز، جوش دار و دچار خارش می باشد.
• بیماری شایع در این نوع موی سر بیماری درماتیت سبوروئیک است. در این حالت پوسته های چرب و زردرنگ در بین موها دیده می شود.
• اغلب افراد دارای موی چرب با شوره های چرب دست و پنجه نرم می کنند. می توان گفت شایع ترین عارضه در موهای چرب شوره های چرب است.
• همچنین چربی بیش از حد در این نوع موها سبب نرم شدن ریشه مو می شود. در نتیجه به راحتی موها از ریشه جدا می شوند. به همین دلیل بیشتر افراد دارای موی چرب از ریزش بیش از حد مو رنج می برند.

روش‌های درمان موی چرب

برای درمان چربی موی سر، یکی از اولین مراحل، شناخت دلیل این مشکل است. گاهی تنها با پیدا کردن و پیشگیری از عامل ایجاد چربی مو، این مشکل خود برطرف می‌شود. برای مثال استفاده مناسب از نرم‌کننده، توقف براشینگ هرروزه، کم‌کردن دفعات شستشو و شانه‌زدن خود می‌تواند باعث جلوگیری از چرب شدن مو و بازگشت آن به حالت معمول شود؛ اما راه‌های دیگری نیز برای درمان تکمیلی موی چرب مطرح می‌شود که در ادامه به مؤثرترین آنها اشاره می‌کنیم:

درمان‌های خوراکی

تمامی مشکلات پوست و مو دو بخش درمانی اصلی دارند. یک بخش شامل استفاده از داروهای خوراکی می‌شود. این داروها معمولاً آنچه که درون بدن اختلال را ایجاد می‌کند هدف قرار می‌دهند. در مورد موی چرب می‌توان با داروهای خوراکی، میزان هورمون‌های مؤثر در فعالیت سلول‌های سباسه را کنترل کرد. داروهای حاوی ایزوترتینوئین (Isotretinoin) در این مواقع تجویز می‌شود. البته به دلیل قوی بودن این داروها، حتماً باید با تجویز پزشک و پس از انجام برخی آزمایش‌های اولیه اقدام مصرف آنها نمود و همچنین اگر ترشح چربی براثر استرس و افسردگی باشد، داروهای آرامبخش و ضد افسردگی تجویز می‌شود.

درمان موضعی

بخش دوم درمان بیماری‌های پوست و مو شامل استفاده از محصولات بهداشتی درمانی موضعی می‌شود که از سطح پوست بر اختلال پیش آمده تمرکز می‌کند. برای درمان موی چرب، در موارد شدید از محلول‌های حاوی سالیسیلیک اسید و محصولات غنی از پلی فنول استفاده می‌شود. در موارد سطحی‌تر استفاده از بهترین شامپو برای موی چرب و اسکراب موی چرب استفاده می‌شود.

درمان‌های پیشرفته

از آنجا که تا پیش از این درمانی قطعی و دائمی برای موی چرب وجود نداشت و افرادی که با این معضل مواجه بودند باید برخی نکات را تا آخر عمر مدنظر قرار می‌دادند، در سال‌های گذشته درمان‌هایی جدی و پیشرفته برای این مشکل ارائه می‌شود. این روش‌های درمانی شامل استفاده از لیزر و دستگاه‌های فرکانسی می‌شود که غدد سباسه را هدف قرار می‌دهند.

علل موی خشک

عوامل مختلفی از جمله شرایط محیطی، عادات مراقبت از مو و بیماری‌های جسمی می‌توانند موجب خشکی موی شما شوند. برخی از شرایط محیطی که باعث خشکی مو می‌شوند عبارتند از:

• زندگی در آب و هوای خشک و گرم
• صرف زمان زیادی در خورشید یا باد
• شنا کردن در آب کلردار یا آب شور

شیوه‌های مراقبت از مو که اغلب به خشک کردن مو کمک می‌کند عبارت‌اند از:

• شستن بیش از حد موها
• استفاده از شامپوهای نرم کننده و حالت دهنده
• سشوار کردن مکرر موها
• استفاده از دستگاه‌های صاف کننده یا فر کننده‌ی مو و بیگودی
• بیماری زمینه‌ای: در برخی موارد، خشکی مو به دنبال یک بیماری زمینه‌ای ایجاد می‌شود که بر توانایی موهای شما برای حفظ رطوبت تأثیر می‌گذارد مانند:
• بی اشتهایی عصبی (Anorexia Nervosa): نوعی اختلال در غذا خوردن است که منجر به سوء تغذیه می‌شود. این اختلال می‌تواند باعث خشکی و شکنندگی موهای شما همراه با عوارض جدی تر شود.
• کم کاری غده پاراتیروئید (هیپوپاراتیروئیدیسم): در این بیماری غده پاراتیروئید که در گردن شما و درست در پشت غده تیروئید قرار گرفته هورمون پاراتیرویید کمی تولید می‌کند. این هورمون سطح کلسیم را در خون شما افزایش می‌دهد. کلسیم یک ماده مغذی مهم برای موهای سالم و همچنین استخوان‌ها، دندان‌ها و بافت‌های دیگربدن است.
• کم کاری تیروئد (هیپوتیروئیدی): اگر دچار کم کاری تیروئید هستید، غده تیروئید شما به اندازه کافی هورمون‌های تیروئید تولید نمی‌کند. موهای خشک و شکننده یکی از علائم اولیه این بیماری است.
• سندرم منکس (Menkes Syndrome): نوعی بیماری ژنتیکی نادر است که سلول‌های شما مس را به اندازه کافی جذب نمی‌کند. کاهش جذب مس کم بر سلامت موهای شما تأثیر گذاشته و باعث خشکی موی شما می‌شود.

علائم مو خشک

• موهای شما در انتها دارای شکاف قابل مشاهده هستند.
• موهای شما فاقد درخشش هستند و بافت درشتی دارند.
• احتمال دارد قهوه ای مایل به قرمز (رنگ روشن) به نظر برسد. این شرایط می تواند آسیب بیشتر را نشان دهد.

همچنین احتمال دارد متوجه بروز شرایط زیر در بین موهای خود شوید:

• شوره سر
• خارش پوست سر
• پوسته پوسته شدن
• گره و در هم ریختگی

درمان خشکی مو

در بسیاری از موارد، می‌توانید خشکی مو را از طریق تغییر سبک زندگی برطرف کنید. به عنوان مثال، انجام این کارها ممکن است به شما کمک کند:

• از شستن مداوم و هر روز موها با شامپو اجتناب کنید.
• موی خود را هر بار شستشو دهید.
• از شامپو و نرم کننده‌هایی که برای نوع موی شما مناسب است استفاده کنید.
• از محصولات آرایشی مرطوب کننده استفاده کنید.
• از درمان‌های شیمیایی اجتناب کنید.
• محافظت از موها در برابر گرما و قرار گرفتن در معرض آفتاب نیز بسیار مهم است. اگر در آب و هوای خشک زندگی کنید، زمانی که به خارج از خانه می‌روید، کلاه به سر بگذارید و از تماس طولانی با هوای خشک یا باد اجتناب کنید. شما همچنین باید با پوشیدن کلاه شنا در هنگام شنا کردن در استخر یا آب دریا از موهای خود در برابر کلر و آب شور محافظت کنید.
• اگر بیماری زمینه‌ای دارید که موجب خشکی مو می‌شود، پزشک می‌تواند داروها یا سایر روش‌های درمانی را برای از بین بردن خشکی مو به شما توصیه کند. موهای شما ممکن است پس از درمان بیماری زمینه‌ای بهبود یابد. با این وجود برای یافتن بهترین شیوه درمان باید با پزشک خود مشورت کنید.