تشخیص و درمان عفونت لگن در زنان

دکتر غلامرضا سیف [ متخصص رادیولوژی و سونوگرافی ]آدرس وب سایت : www.drseif-radiology.ir
آدرس مطب : تهران ، یوسف آباد ، خیابان فتحی شقاقی ، بین چهلستون و بیستون ، راديولوژي و سونوگرافي شقایق تلفن مطب : 88553155 - 021

عفونت لگنی یا بیماری التهابی لگن (PID)، عفونت اندام های تولید مثل در زنان است.آنچه معمولاً اتفاق می افتد این است که باکتری ها ابتدا در واژن وارد می شوند و باعث عفونت می شوند. با گذشت زمان، این عفونت می تواند به اندام های موجود در لگن منتقل شود. در صورت گسترش عفونت به خون، PID بسیار خطرناک و حتی تهدید کننده زندگی می شود؛ بنابراین تشخیص و درمان به موقع عفونت لگنی بسیار با اهمیت و حیاتی است. سونوگرافی (ultrasound) یکی از روش های تشخیص بیماری و وضعیت رحم است که می تواند در بسیاری مواقع در پیشگیری از مشکلات بزرگتر، مؤثر واقع شود. سونوگرافی لگن یک آزمایش تصویربرداری است که از امواج صوتی برای ایجاد تصاویر از اندام های داخلی شما استفاده می کند.

علل و عوامل خطر عفونت لگن

• فعالیت جنسی بدون کاندوم
• دوش واژینال که می تواند تعادل باکتری های خوب در مقابل باکتری های مضر در واژن را به هم زده و علائم را پنهان کند.
• سابقه ی بیماری التهابی لگنی یا عفونت آمیزشی
• وارد شدن یک وسیله ی داخل رحمی (IUD) به تازگی: خطر عفونت رحم در نخستین هفته های پس از وارد شدن IUD بالاتر است؛ اما پس از آن امری نادر می باشد.
• داشتن رابطه با چند نفر

علائم عفونت لگن در زنان

برخی زنان مبتلا به بیماری عفونت لگن هیچ علامتی ندارند؛ اما زنان مبتلا به بیماری عفونت لگن ممکن است علائم زیر را داشته باشند:

• درد در ناحیه زیر شکم (رایج ترین علامت)
• تب
• رابطه جنسی دردناک
• درد در هنگام ادرار
• لکه بینی قبل و بعد از پریود
• افزایش ترشحات بودار واژن
• خستگی

بیماری عفونت لگن می تواند موجب درد خفیفی شود؛ اما برخی زنان مبتلا به التهاب لگن دچار درد شدید به همراه علائم زیر می شوند:

• درد شدید و تیز در شکم
• استفراغ

تشخیص عفونت لگن

هیچ آزمایشی وجود ندارد که بتواند به طور دقیق بیماری التهاب لگن را تشخیص دهد. در عوض پزشکان با تلفیقی از موارد قادر به تشخیص این بیماری در شما خواهند بود.

1. سابقه پزشکی شما. پزشک احتمالاً سؤالاتی را در مورد عادت های جنسی، سابقه عفونت های مقاربتی و روش های مورد استفاده به عنوان پیشگیری از بارداری از شما خواهد پرسید.
2. علائم و نشانه ها. در مورد هرگونه علائمی که تجربه می کنید، حتی به نظر خفیف هم با پزشک خود صحبت کنید.
3. معاینه لگن. در طول انجام یک معاینه لگن، پزشک زنان ناحیه لگن شما را از نظر حساسیت و تورم مورد بررسی قرار خواهد داد. پزشک همچنین ممکن است از یک سواب پنبه ای برای جمع آوری نمونه مایعات واژن و دهانه رحم استفاده کند. نمونه ها در آزمایشگاه از نظر علائم عفونت و باکتری هایی مانند سوزاک و کلامیدیا مورد آزمایش قرار می گیرند.
4. آزمایش خون و ادرار. این آزمایشات ممکن است برای آزمایش بارداری، HIV یا سایر عفونت های مقاربتی، اندازه گیری مقدار گلبول های سفید خون یا سایر نشانگرهای عفونت یا حتی التهاب استفاده شود.
5. سونوگرافی. این آزمایش از امواج صوتی برای ایجاد تصاویری از اندام های تولید مثل شما استفاده می کند.

اگر با وجود انجام موارد تشخیصی بالا، همچنان علت بروز علائم نامشخص بود، پزشک ممکن است آزمایش های بیشتری را از شما درخواست کند. آزمایشاتی مانند موارد زیر:

1. لاپاراسکوپی. در طی روش لاپاراسکوپی، پزشک زنان با ایجاد یک برش کوچک در شکم شما یک ابزار نازک و سبک وارد حفره شکمی می کند تا اندام های لگن را مورد مشاهده دقیق تری قرار دهد.
2. نمونه برداری از آندومتر. در طی این روش، پزشک زنان یک لوله نازک را وارد رحم شما می کند تا نمونه کوچکی از بافت آندومتر را از آن خارج سازد. این بافت از نظر علائم عفونت و التهاب مورد آزمایش قرار می گیرند.

عوارض عفونت لگن

التهاب درمان نشده ی لگنی می تواند باعث ایجاد آسیب به لوله های رحمی و ایجاد آبسه های لگنی شود و به دنبال آن نازایی یا بارداری خارج رحمی به علت چسبندگی لوله های رحمی و چسبندگی در بافتهای اطراف لوله و تخمدان ایجاد می شود.

نحوه انجام سونوگرافی لگن

سونوگرافی لگن با استفاده از دو روش انجام می شود. نوع روند سونوگرافی انجام شده به دلیل سونوگرافی، وابسته است. جهت فراهم آوردن اطلاعات مورد نیاز برای تشخیص یا درمان، تنها یک روش یا هر دو روش، موردنیاز می باشد.

سونوگرافی ابدومینال

ماده ای ژل مانند روی شکم شما زده می شود. مبدل یا پروب به پوست شما فشار داده می شود و در اطراف ناحیه مورد بررسی حرکت می کند. تصاویر ساختارها روی صفحه کامپیوتر نشان داده می شوند. این تصاویر برای استفاده پزشک با استفاده از ابزار مختلف ثبت می شود.

سونوگرافی واژینال

سونوگرافی واژن از طریق واژن با مثانه خالی انجام می شود. از یک مبدل واژینال که بلند و باریک است و پوششی از جنس پلاستیک یا لاتکس دارد استفاده می شود. مبدل وارد واژن شما می شود که ممکن است این کار کمی ناراحت کننده باشد. تصاویر ساختارها روی صفحه کامپیوتر نشان داده می شوند. این تصاویر برای استفاده پزشک با استفاده از ابزار مختلف ثبت می شود.

آمادگی برای سونوگرافی لگن

1. در صورت انجام سونوگرافی شکمی ، لازم است مثانه شما پر باشد. زمانی که مثانه کاملاً پر باشد، باعث می شود که اندام شما در تصویر واضح تر دیده شود.
2. برای سونوگرافی از طریق واژن، باید مثانه خود را درست قبل از آزمایش خالی کنید.

عوارض سونوگرافی لگن

در این روش از امواج صوتی برای گرفتن تصویر استفاده می شود و هیچگونه پرتویی وجود ندارد.

درمان عفونت لگن

درمان عفونت لگن پس از انجام معاینات و آزمایش های لازم (مانند آزمایش ادرار و خون) آغاز می گردد. در صورت تشخیص در مراحل اولیه، درمان عفونت لگن می تواند با یک دوره آنتی بیوتیک انجام شود که معمولاً به مدت 14 روز طول می کشد. برای پوشش بیشتر عفونت، معمولاً ترکیبی از آنتی بیوتیک های خوراکی و تزریقی به بیمار داده می شود. بیمار باید کل دوره درمان را سپری کند و در طول درمان عفونت لگن از رابطه جنسی اجتناب نماید. در صورت وجود درد در ناحیه لگن یا شکم، بیمار می تواند به همراه آنتی بیوتیک از داروهای مسکن مانند ایبوبروفن استفاده نماید.
در زمان درمان عفونت لگن در بعضی موارد، به بیمار توصیه می شود که 3 روز پس از شروع درمان آنتی بیوتیکی به پزشک مراجعه نماید. در صورت عدم بهبودی پس از 3 روز آزمایشات تکمیلی انجام می شود. همچنین اگر عفونت لگن در بیمارانی که IUD دارند برطرف نشد، ممکن است به بیمار توصیه شود که IUD را بردارد.

پیشگیری از عفونت لگن

• برای کاهش خطر ابتلا به بیماری عفونت لگنی بهتر است رابطه جنسی ایمن داشته باشید. در حین مقاربت واژینال یا مقعدی از کاندوم استفاده و تعداد شریک جنسی خود را محدود کنید. همچنین سعی کنید سابقه جنسی شریک زندگی خود را نیز جویا شوید.
• اگر در معرض خطر ابتلا به بیماری عفونت مقاربتی هستید حتماً به پزشک مراجعه کرده و آزمایش بدهید. در صورت لزوم نیز می توانید برنامه ای منظم برای ملاقات با پزشک و آزمایش تنظیم کنید. درمان سریع عفونت مقاربتی بهترین راه برای جلوگیری از ابتلا به بیماری عفونت لگنی است.
• در صورتی که مبتلا به عفونت مقاربتی هستید، از شریک جنسی خود درخواست کنید تا او هم آزمایش دهد و در صورت نیاز تحت درمان قرار گیرد. این کار سبب می شود که از پیشرفت بیماری عفونت مقاربتی جلوگیری شود و همچنین احتمال ابتلا به عفونت لگنی نیز کاهش یابد.
• تا حد امکان واژن را با فشار آب زیاد شستشو ندهید. شست وشوی واژن تعادل باکتری ها را در واژن بر هم می زند و به طور کلی خطر ابتلا به عفونت را افزایش می دهد.