دررفتگی مچ پا چه علائمی دارد و درمان آن چیست؟

دکتر علی نقره کار [ متخصص درد ]آدرس وب سایت : www.dr-noghrekar.ir
آدرس مطب : تهران، میدان آرژانتین، ابتدای خیابان الوند، ساختمان مرکزی پزشکان،طبقه اول تلفن مطب : 88670088 - 021

مچ پا یکی از متحرک ترین مجموعه های مفصلی بدن است که برای تحمل وزن، حرکت، انطباق پذیری و پایداری خلق شده است. مچ و کف پا راه رفتن، ایستادن، دویدن و پریدن را امکان پذیر می سازند و به منزله راه ارتباطی ما با زمین عمل می کنند. مچ پا باید توان تحمل فشار ناشی از وزن بدن را داشته باشد و از قابلیت انطباق پذیری با تغییرات محیطی و سطح زیر پا و همچنین سریع واکنش نشان دادن به چنین تغییراتی برخوردار باشد.

در رفتگی مچ پا به دلیل جراحت و یا پارگی بافت نرم، در اثر اعمال نیروی ناگهانی به مچ پا ایجاد می شود که باعث می شود مچ پا به سمت خارج دامنه ی طبیعی حرکتی خم شود. وقتی چنین اتفاقی می افتد، استخوان ها از محل طبیعی خود خارج می شوند و در نتیجه ایجاد دررفتگی می کنند. بسته به جهت حرکت استخوان ها، ممکن است استخوان ها، رباط ها، تاندون ها یا غضروف های اطراف آسیب ببینند. دررفتگی مچ پا اغلب با شکستگی همراه است. دررفتگی مچ پا یک وضعیت اورژانسی پزشکی است که می تواند تمام ساختارهای مچ پا آسیب برساند. خونرسانی یا اتصالات عصبی به مچ پای شما نیز ممکن است آسیب ببیند و پوست و بافت نرم اطراف مچ پای شما در اثر شکستگی استخوان پاره یا بریده شود. تشخیص و درمان سریع دررفتگی مچ پا توسط یک متخصص اهمیت بسیار زیادی دارد؛ زیرا ممکن است در کنار دررفتگی برخی از رباط ها و قسمت های جانبی نیز دچار آسیب شوند. همچنین عدم جراحی یا درمان مناسب می تواند در آینده عوارض خطرناکی مانند آرتروز و افت شدید عملکردی را برای فرد مبتلا ایجاد کند.

علت دررفتگی مچ پا

• آسیب دیدگی های پیشین، مانند صدمه دیدن رباط که ناپایداری مفصل مچ پا را به دنبال داشته باشد.
• انقباض های شدید عضلانی
• شرکت در فعالیت های ورزشی، به ویژه فعالیت هایی که شامل دویدن یا پریدن هستند و احتمال وارد شدن ضربه و صدمه دیدن در آنها بالا است.
• وارد شدن نیروهای شدید و ناگهانی در سوانحی مانند تصادف وسایل نقلیه یا ورزش های تماسی پربرخورد مانند فوتبال.
• شل بودن عمومی رباط ها

علائم دررفتگی مچ پا

1. درد شدید و ناگهانی در زمان آسیب دیدگی
2. ورم و کبودی مفصل مچ پا
3. بد شکلی آشکار مفصل مچ پا
4. دشواری در حرکت دادن مچ و کف پا
5. ناتوانی در انداختن وزن بدن بر روی پای آسیب دیده

افراد در معرض خطر در رفتگی مچ پا

در صورت داشتن شرایط زیر، فرد بیش تر در معرض خطر در رفتگی مچ پا قرار دارد:

• انجام دادن حرکات ورزشی حرفه ای
• داشتن سابقه ی شکستگی، دررفتگی و پیچ خوردگی مچ پا در گذشته
• غیر طبیعی بودن مچ پا از بدو تولد
• ابتلا به نشانگان اهلرز دنلوس. (Ehlers-Danlos syndrome) که باعث ضعیف شدن و شل شدن رباط ها می شود
• سیگاری بودن
• چاق بودن

عوارض دررفتگی مچ پا

در رفتگی مچ پا ممکن است عوارضی به همراه داشته باشد، از جمله:

• سفتی در مفصل (فیزیوتراپی ممکن است به حل این مشکل کمک کند).
• آرتریت مچ پا باعث ایجاد درد مزمن مچ پا می شود.
• عفونت که ممکن است نیاز به درمان با آنتی بیوتیک یا جراحی تکمیلی داشته باشد.
• یک استخوان شکسته که به درستی درمان نمی شود که ممکن است نیاز به عمل جراحی تکمیلی داشته باشد.
• درد ناشی از صفحات و پیچ های مورد استفاده در جراحی (ممکن است بعداً برداشته شود).
• مشکلات بهبود زخم
• آسیب عروق خونی یا عصبی ناشی از دررفتگی یا شکستگی
• لخته خون

تشخیص در رفتگی مچ پا

زمانی که به متخصص درد مراجعه می کنید، در رابطه با علائم و سابقه پزشکی شما سؤال خواهد کرد. ابتدا شما را معاینه می کند و از نظر هرگونه آسیب دیدگی مورد بررسی قرار خواهید گرفت. پزشک ممکن است به قسمت هایی از ساق و مچ پا فشار وارد کند تا هرگونه درد و تورم بررسی شود. جهت بررسی استخوان های شکسته، نیاز به عکسبرداری با اشعه ایکس از پا دارید. همچنین ممکن است نیاز به سی تی اسکن یا ام آر آی داشته باشید، چنین عکسبرداری هایی به پزشک این امکان را می دهد تا آسیب های وارد شده را با جزئیات بیشتری بررسی کند.

درمان دررفتگی مچ پا

• بی حرکت نگه داشتن مچ پای دررفته پس از بروز آسیب
• استراحت
• کمپرس یخ
• تزریق استروئید برای کاهش التهاب: در این روش پزشک داروهای ضد التهابی را مستقیماً به مفصل شما تزریق می کند. تزریق کورتیزون باعث کاهش التهاب و درد می شود.
• تجویز داروهای غیراستروئیدی ضدالتهاب: کپسول های مفصل و رباط ها، پس از آسیب دچار التهاب می شوند. التهاب با داروهای ضد التهاب (NSAID) درمان می گردد.NSAID ها در برخی موارد پس از ایجاد زخم و شکستگی، برای کاهش التهاب بافتی مورد استفاده قرار می گیرند.
• تجویز مسکن برای کاهش درد و ناراحتی و امکانپذیر ساختن انجام حرکتهای توصیه شده: در بیشتر موارد، مسکن های بدون نسخه، مانند آسپیرین و ایبوپروفن (Advil، Motrin IB و...) یا ناپروکسن سدیم (Aleve و …) یا استامینوفن (Tylenol و …) برای کاهش تورم و شدت درد و کنترل درد پیچ خوردگی مچ پا کافی هستند.