کاربرد سلولهای بنیادی در درمان لک و پیس

دکتر جمال الدین حسن زاده [ متخصص پوست و مو ]آدرس وب سایت : www.drhassanzadeh.net
آدرس مطب : سنندج ، خیابان آبیدر ، چهارراه صفری ، مجتمع ژینا ، طبقه سوم تلفن مطب : 33246361 - 087

بیماری لک و پیس زمانی رخ می دهد که سلول های تولید کننده رنگدانه (ملانوسیت ها) از بین بروند و یا تولید ملانین را متوقف کنند. درمورد علت پیدایش بیماری ویتیلیگو اتفاق نظر وجود ندارد و نظریه های مختلفی مطرح شده است؛ ولی چندین فرضیه بیشتر مورد توجه قرار دارند. بیشتر این فرضیه ها بر اساس آسیب و از بین رفتن یا غیرفعال شدن ملانوسیت ها شکل گرفته اند. یکی از این فرضیه ها نقش سیستم ایمنی در پیدایش این بیماری است بدین معنی که سیستم ایمنی فرد علیه ملانوسیت های خودی وارد عمل شده و آنها را از بین می برد. فرضیه دیگر خود تخریبی ملانوسیت ها است که براساس نقایص داخل سلولی، سلول ها به تدریج از بین می روند.

از آنجا که مشکل اصلی بیماران ویتیلیگو، ناکارآمد بودن سلول های تولیدکننده ملانوسیت است، محققان موفق به درمان بیماری ویتیلیگو با پیوند خودی (اتولوگ) سلول های ملانوسیت که یک روش سلول درمانی محسوب می شود، شدند. نتایج این شیوه درمانی جدید روی مبتلایان به لک و پیس کاملاً بی خطر و بسیار رضایت بخش بوده است. در این روش، نمونه پوستی کوچکی از ناحیه سالم بیمار برداشته شده و به آزمایشگاه منتقل می شود. در آزمایشگاه، سلولهای رنگدانه ساز پوست جدا شده و سپس این سلولها به نواحی ویتیلیگو بیمار پیوند می شوند. میزان موفقیت این روش در افراد مختلف و نواحی مختلف بدن متفاوت بوده و حدود ۴۰ تا ۶۰ درصد می باشد.

دلایل ایجاد پیسی

پیدایش پیسی نتیجه از بین رفتن سلول های رنگدانه ساز پوست است که دلیل آن ناشناخته است؛ اما چهار تئوری اصلی در این زمینه وجود دارد:

1. سلول های عصبی که به طور غیرطبیعی فعال شده اند ممکن است با تولید مواد سمی به سلول های رنگدانه ساز آسیب برسانند.
2. سیستم ایمنی بدن ممکن است در موقع دفاع از بدن در مقابل یک ماده خارجی، رنگدانه پوست را نیز از بین ببرد.
3. سلول های رنگدانه ساز ممکن است عامل از بین رفتن خودشان باشند؛ یعنی زمانی که رنگدانه در حال ساخته شدن است، مواد زائدی نیز در کنار آن تولید می شوند که سمی بوده و قادر به از بین بردن خود سلول ها است.
4. وجود یک نقص ارثی موجب حساس شدن سلول های رنگدانه ساز به آسیب و در نتیجه از بین رفتن آنها می شود.

علائم اولیه بیماری پیسی

علامت اصلی بروز بیماری پیسی بی رنگ شدن لکه ای پوست بدن است. معمولاً این بی رنگ شدن پوست بدن ابتدا برای قسمت هایی از بدن که در معرض نور خورشید هستند، مانند دست ها، پاها، صورت و لب اتفاق می افتد. علائم کلی بیماری پیسی شامل موارد زیر می شود:

• بی رنگ شدن قسمتی از بافت های پوست داخل دهان و بینی (غشای مخاطی)
• بی رنگ شدن لایه داخلی چشم (شبکیه)
• از دست رفتن رنگ به صورت لکه ای
• سفید یا خاکستری شدن زود هنگام موهای سر، مژه ها، ابروها یا ریش فرد

مزایای سلول درمانی ویتیلیگو

• از آنجایی که این تکنیک زیبایی و درمانی با استفاده از سلول های بنیادی بدن خود شخص استفاده می شود سازگاری زیادی با بدن دارد و می توان بهترین نتایج را حاصل کرد.
• این تکنیک زیبایی و درمانی روشی کم عارضه و غیر تهاجمی می باشد . نتایج حاصل از این فرایند طولانی مدت و ماندگار می باشد .
• در طی انجام این عمل شاهد عوارضی مانند پس زدن، عفونت، احتمال بیماری های واگیردار وجود ندارد .
• محلول تزریقی از بدن خود شخص تهیه می شود و مراحل این پروسه زیبایی و درمانی کاملاً استریل و بهداشتی می باشد و برای تهیه مواد تزریقی از کیت های مخصوص استفاده می شود.

نحوه درمان لک و پیس با سلول های بنیادی

در صورتی که بخش کوچکی از پوست دچار لک و پیس شده باشد ابتدا نمونه ای از لایه های سطحی پوست برداشته می شود. این نمونه برداری به روش خراشیدن پوست انجام می گیرد و درد قابل توجه یا اسکار پوستی قابل مشاهده ای نخواهد داشت. پس از اتمام فرایند نمونه برداری، سلول های پوست از یک دیگر تفکیک شده و تغییرات مختصری بر روی آنان اعمال می شود. به این ترتیب مشخص می گردد که کدام قسمت از نمونه علائم بیماری ویتیلیگو را از خود نشان داده است، در نتیجه متخصص می تواند پیوند سلولی را بر روی آن نقاط آغاز کرده و به درمان بیماری بپردازد. از این روش برای درمان پیسی در ابعاد کوچک بهره برده می شود. در حقیقت برای از بین بردن ویتیلیگو در ابعاد وسیع باید روش دیگری را در پیش گرفت.

درمان لک و پیس در ابعاد گسترده

این روش مخصوص افرادی است که در پی ابتلا به این بیماری متحمل ضایعات پوستی گسترده ای شده اند. در این روش نیز مانند روش اول ابتدا نمونه از پوست جدا می گردد و سپس سلول های موجود در این نمونه در محیط آزمایشگاهی کشت داده می شوند و سر انجام پس از تکثیر سلولی و افزایش تعداد آنها، پیوند انجام شده و علائم ویتیلیگو از بین می رود. البته تنها اقدامی که برای درمان پیسی به این روش انجام می شود، سلول درمانی نیست، بلکه برای گرفتن نتیجه ی هر چه بهتر، از درمان های جانبی مانند دارو درمانی، لیزر درمانی و نور درمانی هم استفاده می گردد.

مراقبت های قبل از درمان لک و پیس با سلول های بنیادی

• یک هفته قبل از این تکنیک زیبایی و درمانی لازم است مصرف انواع مسکن های ضد التهابی غیر استروئیدی مانند آسپرین، پرو فن ، پیروکسیکام و … که سبب اختلال در سیستم گردش خون می شود را متوقف کنید.
• انواع مکمل ها مانند امگا ۳ و امگا ۶ ، زعفران، داروهای گیاهی و سیر را یک هفته قبل از درمان مصرف نکنید؛ زیرا باعث کاهش کیفیت درمان خواهد شد.
• اگر به بیماری خاصی ابتلا دارید و یا این که مجبور هستید دارو مصرف کنید پزشک را در جریان قرار دهید.
• آرایش نداشته باشید .

مراقبت های پس از درمان لک و پیس با سلول های بنیادی

1. متخصصین توصیه می کنند پس از انجام این فرایند به هیچ وجه از کمپرس سرد استفاده کنید؛ زیرا سلول های تزریقی نسبت به کاهش دما حساس هستند.
2. تا سه روز بهتر است از انجام فعالیت هایی که میزان تعرق و گردش خون رسانی را افزایش می دهد متوقف کنید.
3. تغذیه مناسب داشته باشید و مایعات زیاد بنوشید .
4. تا دو روز از رفتن به حمام بپرهیزید.
5. از عینک آفتابی در هنگام خارج شدن از خانه استفاده کنید.
6. مصرف انواع دارو های ضد التهابی، غیر استروئیدی را تا ۳ روز پس از درمان را کنار بگذارید.
7. تا دو هفته از قرار گرفتن در معرض نور خورشید خود داری کنید و حتماً مصرف کرم ضد آفتاب را جدی بگیرید.
8. متخصصین، کرم های نگهدارنده روز و شب را پس از درمان برای شما تجویز می کنند.

سلول درمانی در چه مواردی از ویتیلیگو (لک و پیس) کاربرد دارد؟

• بیماران مبتلا به ویتیلیگو از هر نوع آن (قطعه ای، منطقه ای یا عمومی) که بیماری آنها به اثبات رسیده باشد.
• بیماران بالای ۱۲ سال
• افرادی که بیماری آنها حداقل به مدت یک سال ثابت باقی مانده باشد که این ثابت ماندن به معنی ثابت ماندن تعداد و اندازه ضایعات است.
• افرادی که حداقل طی شش ماه قبل از مراجعه، داروی تضعیف کننده سیستم ایمنی دریافت نکرده اند.
• بیمارانی که در دوره بارداری یا شیردهی نباشند.

کاندید نامناسب سلول درمانی

به طور کلی به دلیل بی عارضه و بی خطر بودن سلول درمانی، محدودیت های خاصی برای بهره گیری از این روش ذکر نشده است. تنها موضوعی که در این مورد وجود دارد، محدودیت سنی است. این فاکتور باید حتما مورد توجه متخصص ژنتیک قرار گیرد؛ چراکه انجام سلول درمانی برای افرادی کمتر از 12 سال به هیچ عنوان مجاز نمی باشند. از دیگر شروط بهره گیری از سلول تراپی برای درمان پیسی این است که نباید لکه ی سفیدی در طول یک سال گذشته بر روی پوست ایجاد گردد. همچنین باید لک های قدیمی نیز بدون تغییر باقی مانده باشند.

عوارض سلول های بنیادی

اتولوگ بودن یعنی درمان با استفاده از سلول های خود شخص مسئله رد پیوند را در پی نخواهد داشت و در بدن واکنش منفی و پس زدن پیوند دیده نشده است. مانند هر روش پزشکی دیگر، همیشه خطر خونریزی خفیف یا عفونت جزئی در محل برداشت نمونه یا تزریق وجود دارد. همچنین اگر پزشک ماهری را انتخاب نکرده باشید ممکن است باعث ایجاد زخم در محل برداشت سلول بنیادی نیز بشود.

هزینه تزریق سلول بنیادی

هزينه تزریق سلول بنیادی شامل هزينه فراوري سلول، كليه آزمايشات، ويزيت ها، دستمزد پزشک و ... مي باشد.