آیا بیماریهایی مانند پینه پا، میخچه و ناخن انگشت پا باعث درد یا ناراحتی شما شده اند؟همه دوست دارند بدانند پاهای خود را با یاد گرفتن نحوه مراقبت از آنها، سالم نگه دارند.

1- خوابرفتگی و گز گز پاها

خوابرفتگی یاparesthesia احساس سوزش و خارشی ناخوشایند همراه با سوزنسوزنشدن عضو خواب رفته است كه غالبا در دست و پا ایجاد میشود. در صورت كوتاه مدت و گذرا بودن این حالت دلیل معمول بروز چنین حالتی نشستن، تكیه كردن یا خوابیدن روی عضو است بهطوریكه فشاری مداوم بر اعصاب این عضو وارد شده یا جریان خون در این منطقه مختل شود.

تغییر حالت دادن و خارج كردن عضو خواب رفته از حالت فشرده، معمولا این حالت را از بین میبرد. اما با برداشته شدن فشار و با برقرار شدن پیامرسانی اعصاب به مغز و نخاع، ابتدا حالت بیحسی جای خود را به درد و سوزش داده و سپس از بین میرود. در بعضی از موارد خوابرفتگی در اثر آسیبدیدگی عصب یا اختلالات خاصی در سیستم عصبی ایجاد میشود. اگر شما غالبا یا بهمدتهای طولانی دچار خوابرفتگی اعضا میشوید، نیاز به بررسی علت خواهد بود .

علل پاتولوژیك بروز گزگز و خواب رفتگی:

• دیابت از علل شایع این علامت است.دیابت بدلیل افزایش قند و بروز علائم نوروپاتی اعصاب محیطی و یا افزایش چربی و كلسترول می تواند گز گز ایجاد نماید.
• افزایش چربی شامل كلسترول و تری گلی سرید.
• اختلال در خون رسانی
• ضایعات اعصاب محیطی : مانند سندروم تونل كارپ در دست و یا سندروم تارسال تانل در پا و یا فشار روی عصب سیاتیك در ناحیه باسن توسط عضله پری فورمیس.
• كم خونی
• كمبود مواد معدنی و ویتامینها :مانند منیزیوم روی ویتامین ب 12 و ب 6.
• مسمومیت ها:مسمومیت با سرب در آلودگیهای هوا شایع است یا مسمومیت با ویتامینها.

2- برآمدگی كنار شست پا:

برآمدگی در قاعده انگشت شست پا، باعث انحراف آن به سمت انگشتان دیگر میشود. این برآمدگی، استخوان پا را از حالت طبیعی خارج كرده و در محل اتصال انگشت به پا، یك برجستگی مشخص ایجاد میكند. این نقطه برجسته ممكن است به علت فشار یا ورم مفاصل، دردناك شده و گاهی تبدیل به میخچه شود. بیماریهای سیستم عصبی مثل فلج مغزی و ضربه به شست پا نیز میتوانند عامل ایجاد قوز شست پا باشد افرادی كه به هر علتی پای بلندتر دارند احتمال پیدایش این عارضه در پایشان بیشتر خواهد بود.

از لحاظ آماری نیز شایعترین دلایل مراجعه این افراد به پزشك عبارت است از: درد ناحیه پنجه پا بهعلت انتقال وزن پا از ناحیه شست به دیگر انگشتان، التهاب و برجسته شدن استخوان شست پا و تراكم انگشتان درون كفش به خصوص در داخل كفشهای نوك تیز. اما یكی از علل مراجعه این افراد به پزشك، تغییر شست پا و دیگر انگشتان است كه البته این عامل به تنهایی شرط كافی برای جراحی محسوب نمیشود و میتواند با استفاده از كفشهای طبی و ورزش آن را درمان كرد.
افراد مبتلا به این عارضه برای پیشگیری باید از راه رفتن و ایستادن زیاد خودداری كنند و از كفشهای پنجه پهن و پاشنه مناسب استفاده كنند.

برای تسكین درد، پد و نوارهایی را میتوان به صورت لایه كنار انگشت شست قرار داد تا از فشاری كه كفش به آن وارد میكند، كاسته شود البته تغییرات كفش و كفی نیاز به معاینه و تجویز مناسب دارد و هر فرد با فرد دیگر در دریافت نوع كفی قدری متفاوت خواهد بود. كفشهای سفارشی یا عمل جراحی هم میتواند به بهبودی كمك كند. به خاطر داشته باشید كه كفشهای تنگ و پاشنه بلند نپوشید.

3-میخچه و قسمت سخت شده پوست

اصطكاك و سایش شدید، سبب سخت و ضخیم شدن قسمتهای مرده پوست میخچه ها و پوستهای سفت شده میشود. سفتشدن پوست، واكنش بدن برای حفاظت از قسمتهای حساس پوست است. میخچهها معمولا در قسمتهایی از پوست كه وزن كمتری را تحمل میكنند، بهوجود میآیند. درحالیكه پوستهای سفت شده، هرجا كه اصطكاك و سایش بیشتر است، شكل میگیرند و گسترش بیشتری دارند. هر دوی این عارضه میتوانند ناشی از كفشهای نامناسب باشند.
پدهای مخصوصی از نوع پارچه پنبهای برای درمان میخچه مؤثر است اما پوستههای سفت شده میتوانند با تراشیدن یا به كمك جراحی درمان شوند.

4-نقرس

نوعی از آرتروز است كه با یك درد ناگهانی، قرمزی، تورم و خشكی و اغلب در مفاصل انگشت پا، مشخص میشود. نقرس همچنین میتواند در پا، مچ پا و یا زانو ایجاد شود. مقدار اسید اوریك بالا در خون، میتواند نوعی از كریستالهای سخت را در مفاصل ایجاد كند. حملات نقرس میتواند روزها و یا هفته ها طول بكشد و ممكن است با داروهای ضدالتهاب یا داروهای كاهشدهنده میزان اسید اوریك درمان شود. با پزشكتان جهت تغییر رژیمی كه به كاهش اسید اوریك كمك كند، مشورت كنید.

5-زگیل كف پا

زگیلهای كف پا، سفت و شیپوری شكل هستند كه روی پاشنه پا، توسعه پیدا میكنند. مسری هستند و توسط ورود یك ویروس از پوست بیمار و گاهی از طریق استخرهای عمومی و حمام انتقال مییابد. آنها بیضرر هستند و میتوانند درمان شوند. اما در بسیاری از موارد درد شدید آنها مانع نادیده گرفتنشان میشود. پمادهای موضعی اسید سالیسیلیك به درمان آنها كمك میكند درحالیكه، سوزش، انجماد، فیزیوتراپی یا عمل جراحی در موارد شدیدتر انجام میشود.

6-عفونت قارچی انگشتان

عفونت قارچی میتواند باعث پوستانداختن، قرمزی، خارش، سوزش و اغلب تاول و زخم شود. این بیماری مسری است و از طریق تماس مستقیم یا پا برهنه راه رفتن در مكانهایی مانند اطراف استخرها منتقل میشود. قارچ در كفش، مخصوص كفشهای تنگ یا كفشهایی كه گردش هوا در آن نیست رشد میكند. این عفونت اغلب با لوسیونهای موضعی یا داروهای خوراكی ضدقارچ در موارد شدید درمان میشود.

7-عفونت قارچی ناخن:

زمانی اتفاق میافتد كه قارچ از طریق یك شكستگی در ناخن وارد میشود. عفونت قارچی میتواند ناخن شما را ضخیم و شكننده و دچار تغییر رنگ كند. اگر درمان نشود از بین نمیرود و بعدا به راحتی درمان نمیشود. این عفونت در گرما و محیطهای مرطوب از شخصی به شخص دیگر منتقل میشود. در موارد خفیف از پمادهای موضعی برای درمان استفاده میشود. اما در موارد پیشرفته تر از قرصهای ضدقارچ.

8-- انگشت چكشی:

زمانیكه ماهیچه های انگشت، نامتعادل شوند، باعث مشكلات دردناكی میشوند. كسانی كه مستعد این بیماری باشند، پوشیدن كفش تنگ برایشان دردسر ساز خواهد شد.
این عارضه عموما باعث خم شدن انگشتان از بند وسطی به سمت پایین میشود. پوشیدن كفشهایی با اندازه مناسب بهخصوص در قسمت پنجه پا به كسانی كه به این مشكل دچار شدهاند توصیه میشود و گاهی عمل جراحی!

9-ناخنهای داخل پوست شده

ناخنهایی كه داخل پوست رشد میكنند باعث درد، قرمزی، تورم و حتی عفونت میشود. كوتاهكردن بیش از حد ناخن یا صاف كوتاهنكردن آن و پوشیدن كفش تنگ، باعث آسیب به ناخن میشود.
در موارد خفیف خیس كردن پا در آب گرم، تمیز نگه داشتن و گذاشتن یك تكه پنبه زیر گوشه ناخن، آن را از داخل پوست بلند میكند. یك عمل جراحی كوچك هم میتواند كل و یا بخشی از ناخن را از بین ببرد.

10- كف پای صاف:

كف پا با كمی فاصله یا بهطور كامل با زمین در تماس است. ممكن است ارثی یا ناشی از صدمه و یا بیماری آرتروز رماتیسمی باشد. علائم بیماری پای صاف بسیار كم است. به هر حال افزایش وزن، كفشهای نامناسب یا ایستادن بیش از حد ممكن است باعث درد شود. درمان شامل ورزشها و تمرینات برای تقویت پا و كفشهایی با قوس مناسب هستند.

درد پا نشانه چیست؟

چیزهای ناشناخته در پزشكی بسیار است. اما درد پا در میان آنها نیست. در بسیاری موارد، فقط به علت نامناسب بودن كفش است.
در بررسیای كه روی ۳۵۶زن انجام شد، ۳۱۳نفر آنان كفش تنگ میپوشیدند. پس عجیب نیست كه ۲۸۵نفر آنان دچار درد پا بودند. كفشهای نوكتیز انگشتان و تمام پا را میفشارند. اگر كفش تنگ میپوشید و سابقه خانوادگی گرفتاری پا دارید، قطعا دچار ناراحتی پا خواهید شد.البته ان آمار در آقایان متفاوت است شاید تمایل خانمها به داشتن پای كوچك و داشتن كفشهای فانتزی و زیبا با عث تشدید این موضوع شده است مسئله ای كه در مورد آقایان برعكس است و آقایان تمایلی به نشان دادن پای كوچكتر ندارند.

این ناراحتی خود را به صورت های مختلف نشان میدهد، از جمله پینه شست پا، میخچه، برآمدگی پاشنه، در گوشت رفتگی ناخن و نوروم مورتون (درد شدید بین انگشتان سوم و چهارم پا در اثر عصب تحت فشار) نوروم مورتون ممكن است با التهاب كیسه زلالی مفصل یا درد استخوان كف پا اشتباه شود.

اگر اضافه وزن دارید، زیاد سرپا هستید، یا قوس كف پایتان زیاد است ممكن است دچار التهاب نیام كفپایی شوید كه درد زیر پاشنه و قوس پا است. این عارضه در اثر استفاده بیش از حد از نیامی كه از پاشنه تا جلو پا كشیده شده است به وجود میآید. نیروی راه رفتن و دویدن فشار زیادی بر این ناحیه وارد میكند. گاهی نیز به رسوب كلسیم و التهاب پیوندگاه استخوان پاشنه منجر میشود.

یك علت دیگر ناراحتی پا زگیل كف پایی است كه از یك عفونت ویروسی ناشی میشود. زگیل كف پایی اغلب با پینه اشتباه میشود اما این زگیلها نوك ریز سیاه دارند و اگر آنها را فشار دهید كمی درد میگیرند. شكستگیها نیز از علل شایع درد پا هستند. اگر تورمی در جلو پا و درست پشت انگشتان دیدید، به فكر شكستگی باشید.
از علل دیگر درد پا واكنش آلرژیایی به رنگ یا جنس كفش و جوراب، محدودیت گردش خون و حالت شدید پای ورزشكار (رشد قارچ تریكوفیتوم روبهروم در كف پا) است.

درمان درد پا

وقتی گرفتار درد پا شوید، تمام مدت بیقرارید. در اینجا راههایی برای تسكین آن گفته میشود.
كفشهایتان را در آورید. هر وقت فرصت میكنید كفشهایتان را در آورید یا اصلا دمپایی بپوشید. (اگر بیماری قند دارید، كفش را در نیاورید.)
پاها را بلند كنید. در آخر روز، دراز بكشید و پاهایتان را بالاتر از سطح بدن قرار دهید. این كار باعث برگشت مایعات جمع شده در پا شده و درد و گاهی نیز تورم و فشار را كاهش میدهد.
كفشها را عوض كنید. عوض كردن نوع كفش در طول روز فشار روی پا را كاهش میدهد. هر وقت میتوانید، كفش راحتتر بپوشید و كفشهای شیك ناراحت را كنار بگذارید.
بعضی رنگهای صنعتی مصرف شده در كفش و جوراب باعث التهاب تماسی پوست میشود كه خارش، قرمزی و سوزش را بهدنبال دارد. اگر فكر میكنید ناراحتی شما ناشی از نوع كفش یا جوراب است، چند روز آن را عوض كنید تا مطمئن شوید.

پا را خیس كنید. خیساندن پاها به مدت 2۰دقیقه در روز خوب است (بهشرطی كه بیماری قند نداشته باشید. چون این كار ممكن است پا را خشكتر كرده و اگر آب داغ باشد، ممكن است احساس نكنید و پوست را بسوزانید). بعد از آن، پا را حتماً با كرم مرطوب كنید.

استفاده از حمام مضاعف برای پا آرامش بخش است در این روش ابدا پا با آب سرد(آبی كه صورت را می شویید)بهمدت یك دقیقه شسته می شود سپس با آب گرم(آبی كه حمام می گیرید) بهمدت یك دقیقه شسته می شود این كار 5 بار در هر دفعه تكرار می شود.
پا را ماساژ دهید. ماساژ دادن روزانه پا با كرم مرطوبكننده در تسكین درد پای كسانی كه تمام مدت سرپا هستند مؤثر است.

كفش مناسب بخرید. وقتی كفش میخرید، حتماً نوع خوب آن را انتخاب كنید. دقت كنید: جلو كفش باید ۱۲میلیمتر فضای خالی داشته باشد، پشت پاشنه محكم باشد و پاشنه كوتاه باشد. كفش بندی هم بهتر از كفش بدون بند است. هر دو لنگه كفش را با جورابی كه همیشه از آن میپوشید با دقت امتحان كنید. پهنترین جای پا باید در پهنترین جای كفش قرار گیرد. همیشه در بعدازظهر كفش بخرید چون در طول روز پایتان ورم میكند.

كفش بزرگ بپوشید. اگر دچار نوروم مورتون هستید، كفش بزرگ یا كفی مخصوص بپوشید. برای درد شدید و مداوم پا پزشك ممكن است درمان دارویی یا جراحی برای آزاد كردن عصب را بهعنوان آخرین راهحل پیشنهاد كند.

شرح حال و معاینه پا و مچ پا:

پا و مچ پا بدلیل تاثیر زیادی که بر بیومکانیک بدن و بیومکانیک راه رفتن دارد بسیار با اهمیت است.

در شرح حال بیمار باید به نکات زیر توجه نمود:

درد:

محل دردُ شدت دردُ عوامل تشدید کننده و کاهش دهنده ُکیفیت درد ُانتشار درد

عوامل همراه:

خالی کردن پاُ ناپایداری ُ بدشکلی و انحراف پا ُورم خشکی گزگز و خواب رفتگی پا.

عملکرد و توانایی:

ورزش کردن ُ راه رفتن ُ لنگش ُکفش و شکل آن ُ شغل .

شرح حال قبلی:

داروها و درمانهای قبلی ُسابقه جراحی ُضایعات قبلی ُسابقه پیچ خوردگی پا ُ

معاینه:

۱- مشاهده در حالت ایستاده :

1. مشاهده ومعاینه کفش یکی از قسمتهای مهم معاینه پا محسوب می شود.نگرش جلو و پشت پا .
2. مشاهده بررسی وضعیت ستون فقرات و اندامها
3. مشاهده راه رفتن ُایستادن روی یک و دو پاُ راه رفتن روی پاشنه و پنجه.

۲- مشاهده در حالت دراز کشیده:

• بررسی کف و روی پا از نظر شکل و انحراف پا وجود زحم میخچه برآمدگی یا فرورفتگی
• وجود قرمزی ُبافت اسکار
• لمس و حس نبض و لمس انگشتان و تک تک مفاصل
• بررسی عضلات کف پا و عضلات ناحیه ساق بخصوص gastrocnemius,tibialis anterior ,tibialis posterior.

نسخه اصلی مطلب مطالب علمی و مشكلات رايج پا را در سایت دکتر بیژن فروغ بخوانید.

---