قلیان چگونه پیرمان میکند؟

دکتر محمد علی نیلفروش زاده [ متخصص پوست و مو ]آدرس وب سایت : www.drnilforoushzadeh.ir
آدرس مطب : تهران ، بلوار آفریقا ، نرسیده به تقاطع میرداماد ، پلاک 67 ، کلینیک جردن تلفن مطب : 88886501 - 021

خانمهاي زيادي را ميشناسم که در سال چند صدهزار تومان صرف خريد انواع و اقسام کرمها، لوسيونها و ماسکهاي آرايشي، تقويتي و بهداشتي ميکنند اما از خود نميپرسند آيا نياز پوست ما فقط همين کرمها و لوسيونها هستند؟ آيا مهمتر از اين اصلاح شيوه زندگي و انجام کارهاي واقعا موثر روزانه براي رفع نيازهاي واقعي پوست نيست؟ بعضي از نيازهاي پوست که به آنها بيتوجهي ميشود آنقدر ساده و کمهزينه هستند که باور آن براي خود افراد هم مشکل است....

گاهي فقط لازم است يک عادت بد مثل سيگارکشيدن را ترک يا يک عادت خوب مانند نوشيدن کافي آب را اضافه کنيم تا پوست شفافتر، مرطوبتر و بدون چروکي داشته باشيم.باورتان نميشود؟! گفتوگوي ما را با دکتر محمدعلي نيلفروشزاده، متخصص پوست و رييس مرکز تحقيقات پوست و سلولهاي بنيادي بخوانيد.

سلامت: آقاي دکتر! در يکي از گفتوگوهايتان اشاره کرديد برخي جوانان امروز به استقبال پيري زودرس و چروک پوست ميروند. منظورتان چيست؟
همين که در سالهاي اخير استعمال قليان در کشور بهخصوص در ميان جوانان افزايش يافته است و خانمهاي جوان علاقهمند به قليان هم کم نيستند، نتيجهاش شده همين که گفتم. شايد شما هم خانمهايي را ديده باشيد که خيلي بيشتر از سن واقعيشان به نظر ميرسند. بيشتر اين خانمها يا سيگاري هستند يا اهل قليان.

عوامل متعددي در بروز پيري زودرس پوست در خانمها نقش دارند که از جمله آنها ميتوان به ژنتيک، استرس، قرار گرفتن در معرض اشعه آفتاب، تغييرات هورموني در دوران يائسگي و... اشاره کرد ولي ميتوان گفت ريسکفاکتورهاي ايجاد مشکلات پوست و مو در ميان خانمها و جوانان امروز نسبت به گذشته تغيير کردهاست.

چون در بين اين عوامل، مهمترين عامل قابل پيشگيري، مصرف سيگار و قليان است که متاسفانه در سالهاي اخير مصرف آن در بين دختران و زنان افزايش شديدي داشته است. سيگار علاوه بر عوارضي چون حملههاي قلبي، انواع سرطانها و مشكلات ريوي روي پوست و موي افراد هم تاثير دارد و باعث ايجاد چين و چروک زودرس و حتي سفيدي مو ميشود.

پرسش اينجاست که اگر اين خانمها به زيبايي و سلامت خود اهميت نميدهند، چه اصراري دارند با صرف هزينه زياد محصولات آرايشي بخرند يا به همکاران پوست مراجعه کنند و ليزر جوانسازي انجام دهند؟ جوانان امروز تحصيل کرده?اند و با اين عوارض آشنا هستند، در زمان قاجار که زندگي نمي?کنند! به نظر شما پاسخشان به اين سوال چيست؟

سلامت: نميدانم، اما جوانهاي امروز خيلي بيشتر از پدران و مادران خود به پوست و زيباييشان اهميت ميدهند. شايد واقعا نميدانند قليان هم مثل سيگار است، با همان عوارض.

اجازه بدهيد صحبت شما را تکميل کنم که قليان بسيار خطرناکتر و مضرتر از سيگار است. کارشناسان و محققان در اين زمينه ميگويند توتون و تنباکوي قليان به علت داشتن آمونياک چند برابر بيشتر از سيگار، جذب بدن ميشود. وقتي به اين عدد نگاه کنيد، اينکه چرا پوست خانمها و آقايان علاقهمند به قليان تا اين حد آثار کمخوني و کمي اکسيژن را نشان ميدهد، قابلتوجيه است.

با هر بار پکزدن سيگار، حدود 70 سيسي و با هر بار پکزدن قليان حدود 500 سيسي دود وارد ريه افراد ميشود. 10 دقيقه دود كردن سيگار باعث كاهش اكسيژنرساني پوست به مدت يك ساعت ميشود. نيكوتين عروق را تنگ و جريان خون را كم ميكند. تنباکوي موجود در قليان، نيکوتين بيشتري آزاد ميکند و اضافهشدن اسانسهاي مختلف به تنباکوها باعث شده از اين کار لذت ببرند و فراموش کنند اين دود آنها را به سمت انواع سرطانها ميکشاند.

خانمهايي که از سيگار و قليان لذت ميبرند، بايد با چهره زيبا و پوست شفاف و جوان خداحافظي کنند چون مشکلات چهره علاقهمندان به دود کاملا مشخص است و با هيچ آرايش و کرمي قابل پوشاندن نيست.

سلامت: مگر اين چهره خاص چه مشخصههايي دارد؟
اين افراد بين 8 تا 20 سال پيرتر از سن واقعي خود به نظر ميرسند چون چروكهاي بيشتر و عميقتري دارند که نسبت به افراد غيرسيگاري در سنين كمتري ظاهر ميشود. همچنين در نواحي دور لب و دور چشم، به علت تاثير فيزيكي سيگار كشيدن و فرم چهره در حال دود کردن سيگار، اين چروكها بيشترند.

پوست صورت افراد سيگاري معمولا درخشش طبيعي خود را نيز از دست ميدهد. به مرور زمان، پوست صورت اين افراد به جاي رنگ معمولي و صورتي، با رنگ خاکستري ملايم جايگزين ميشود که علت اين پديده، کاهش ميزان مواد مغذي مورد نياز پوست و جريان اکسيژن همراه خون است. پوست اين افراد شل است چون سيگار باعث كاهش كلاژن پوست ميشود كه مسوول قابليت ارتجاعي پوست است.

در مطالعههاي انجام گرفته، مشخص شده است که سيگار کشيدن باعث از بين رفتن کلاژن پوست که وظيفه حفظ قابليت ارتجاعي پوست را بر عهده دارد، ميشود و بدون داشتن اين خاصيت ارتجاعي، پوست نميتواند به حالت اوليه بازگردد و درنتيجه چينوچروکهاي ايجادشده در سطح پوست باقي ميمانند. همچنين نيکوتين موجود در سيگار باعث باريک شدن رگهاي خوني ميشود و اين امر از جريان مناسب خون در مويرگها جلوگيري ميکند.

زماني که مويرگهايي که در حقيقت مسوول تغذيه پوست هستند نتوانند وظيفه خود را درست انجام دهند، چين و چروکها و علايم بيشتر و عميقتر پيري زودرس در سطح پوست بهوجودميآيد. اگر دقت کرده باشيد، لبهاي سيگاريها، انگشتاني که سيگار را نگه ميدارد و ناخنها، لثهها، همه از اين تنگي عروق و زيانهاي سيگار متاثر ميشوند.

پلاکهاي سفيدرنگ در کام سيگاريها و زبانشان گاهي به دليل التهاب غدد بزاقي به وجود ميآيد. دانههاي قرمز هم مشخصه سيگاريهاست. لبها و لثههاي سياه هم علاوه بر وجود خون غليظ و تيره سيگاريها، نشانه عدم خونرساني است و چون خون و موادغذايي به لثه نميرسد، باعث بروز عفونتهاي ميکروبي و لثههاي دردناک خونريزي دهنده در سيگاريها ميشود.

سلامت: به سفيدي موها اشاره کرديد؛ ما در مورد اثر سيگار بر پوست زياد شنيدهايم اما دود سيگار چطور ميتواند موها را سفيد کند؟
قبلا مطالعهها روي اثر سيگار بر پوست متمرکز بود ولي بررسيهاي اخير ارتباط سيگار با سفيدشدن مو و ريزش مو را هم نشان دادهاست. در افراد سيگاري موها زودتر به رنگ خاكستري درميآيد.

مکانيسم ايجاد سفيدي و ريزش مو ناشي از سيگار متعدد است ولي مهمترين مکانيسم، اثر انقباضي بر عروق ريز پاپيلاي مو است که باعث کاهش خونرساني به مو و همين امر باعث از دست رفتن زودرس رنگدانه مو ميشود. سيگاريها اشتهاي كمتري به غذا دارند بنابراين مواد مغذي و ويتامينها كمتر به بدنشان ميرسد.

سيگار باعث افزايش همه هورمونهاي آندروژنيك ميشود بنابراين احتمال ريزش مو را بيشتر ميكند. به علاوه باعث نازكشدن لايه فوقاني پوست، كاهش ضخامت زير پوست و درنهايت آسيب به فوليكولهاي مو ميشود.

سلامت: اين چروکها، با ترک سيگار و قليان از بين ميروند؟
بله، وقتي سيگار و قليان که مانع اکسيژنرساني است، ترک شود اکسيژنرساني به بافت پوست بيشتر و به مرور زمان روند چروکشدن پوست متوقف ميشود و گاهي حتي در آنهايي که در سنين جواني سيگار کشيدن را شروع کردهاند، بهبود و قوام پوست را به وضوح ميبينيم. اين افراد از مشکل کاهش چشمگير روند بهبود و ترميم زخمها هم نجات پيدا ميکنند.

از آنجا که سيگار، جريان خون و اکسيژن دريافتي پوست را کاهش ميدهد، روند بهبود و التيام التهابها و زخمهاي پوستي را نيز با مشکل مواجه ميکند. به همين دليل بدن افراد سيگاري براي بهبود جراحات و زخمهاي ايجاد شده نسبت به سايرين معمولا به زمان بيشتري نياز دارد.

مصاحبه دکتر نیلفروش زاده با هفته نامه سلامت- شماره 365