روش های تصویربرداری غربالگری سینه

دکتر محمد اعظمی [ متخصص رادیولوژِی ]آدرس وب سایت : www.radiologymarkazi.ir
آدرس مطب : اصفهان ، خیابان شمس ابادی، روبروی عیسی بن مریم، ساختمان صبا تلفن مطب : 32202762 - 031

یکی از بیماری‌های شایع در زنان سرطان سینه است و از شایع‌ترین علت مرگ‌ومیر در زنان می‌باشد. به طور تقریبی از میان هر 8 زن (در جامعه‌های مختلف) امکان ابتلای یک نفر به سرطان سینه وجود دارد. در سرطان سینه بعضی از سلول‌ها از حالت منظم و معمولی چرخه سلولی خود خارج می‌شوند و شروع به رشد و تقسیم غیرعادی می‌کنند و باعث ایجاد غده‌های کوچک و ریز می‌شوند. این بافت های غیرعادی به مرور گسترش می‌یابند و باعث ایجاد غده‌های سرطانی بزرگ می‌شوند که بافت‌های مجاور خود را درگیر می‌کنند. اگر این سرطان به موقع تشخیص داده شود قابل درمان است ولی اگر به موقع تشخیص داده نشود احتمال مرگ بیمار بسیار بالا است. یکی از مواردی که به تشخیص سریع این بیماری کمک می‌کند غربالگری سرطان سینه می‌باشد.

روش‌های غربالگری سرطان سینه

از برخی روش‌های آزمایشگاهی و عکس‌برداری برای غربالگری سرطان سینه استفاده می‌شود و تلاش می‌شود این آزمایش‌ها بیشترین سود و کمترین خطر را برای فرد داشته باشند. سه روش تصویربرداری برای غربالگری استفاده می‌شود که عبارت‌اند از:

1. سونوگرافی
2. ماموگرافی
3. استفاده از MRI

ماموگرافی سینه

ماموگرافی می‌تواند به پزشک شما در تشخیص اینکه یک توده، رشد سلولی یا تغییر در بافت پستان نیاز به ارزیابی بیشتر دارد یا خیر کمک بسیاری کند. علاوه بر این، ماموگرافی توده‌های پستانی که در معاینات فیزیکی قابل لمس نیستند را به راحتی تشخیص می‌دهد. ماموگرافی بهترین روش مقابله با سرطان سینه است؛ زیرا معمولاً می‌تواند سرطان را در مراحل اولیه تشخیص دهد. پیش از آنکه این سرطان به مراحل پیشرفته برسد و برای بیمار خطرآفرین باشد. تحقیقات اخیر نشان می‌دهد ماموگرافی به طور قابل‌ملاحظه‌ای می‌تواند شانس نجات افراد و درمان سرطان سینه را افزایش دهد.

ماموگرافی یک عکس رادیوگرافی ساده از پستان و ابزاری برای کشف زودرس سرطان‌های غیرقابل لمس پستان است. ماموگرافی می‌تواند سرطان پستان را ده سال قبل از آنکه قابل لمس شود، شناسایی کند. همه زنان چهل ساله و بیشتر باید هر دو سال یک‌بار ماموگرافی انجام دهند. زنانی که افراد درجه یک آن‌ها (مادر یا خواهرشان) مبتلا به سرطان باشند باید از ۳۵ سالگی ماموگرافی سالانه انجام دهند. بهترین زمان انجام ماموگرافی هفته اول قاعدگی است. (روز اول قاعدگی یعنی روزی که خون‌ریزی ماهیانه زنانه شروع می‌شود) چون در این زمان پستان‌ها حساس نیستند. برای به دست آوردن تصویر خوب نیاز به فشار روی پستان است که ممکن است دردناک باشد. قبل از ماموگرافی دوش بگیرید و از مصرف پودر تالک بوگیر زیر بغل خودداری کنید زیرا این مواد می‌توانند باعث تفسیر اشتباه ماموگرافی شوند. ماموگرافی نمی‌تواند و نباید جایگزین معاینه توسط پزشک متخصص جراحی عمومی شود.

موارد استفاده از ماموگرافی

انجام اشعه ایکس پستان برای افرادی که علائم و نشانه‌های سرطان پستان را دارند، به عنوان یک آزمایش تشخیصی بسیار ضروری به شمار می‌رود. این آزمایش برای افراد با علائم زیر از اهمیت بالایی برخوردار است:

• وجود توده در بافت پستان یا توده در زیر بغل
• ضخیم شدن یا تورم پستان
• گودی پوست پستان
• تغییر در اندازه یا شکل پستان
• احساس سنگینی در یکی از پستان ها یا هر دو
• جمع شدگی نوک پستان
• ترشحات نوک پستان
• درد پستان
• قرمزی، پوسته پوسته شدن، جوش یا تحریک پستان یا نوک آن
• خارش پستان‌ها

MRI سینه

روش تصویربرداری MRI یک روش غیرتهاجمی و اغلب بدون درد بوده که به پزشک در تشخیص بیماری و انتخاب روش درمان مناسب کمک می‌کند. تصویربرداریام آر آیاز یک میدان مغناطیسی- امواج رادیویی و کامپیوتر برای خلق تصاویری با جزئیات کامل از یک ارگان و دیگر ساختارهای بدن استفاده می‌کند و تصویر حاصل را می‌توان در مانیتور کامپیوتر مشاهده کرد. جزئیات ریز و تصاویر دقیق MRI به پزشک اجازه می‌دهد تا برخی اعضا را بهتر بررسی نموده و قطعاً بیماری‌هایی که به وسیله سایر روش‌های تصویربرداری مانند سونوگرافی و سی تی اسکن به خوبی تشخیص داده نمی‌شوند با این روش به موقع تشخیص و اقدامات لازم را برای درمان صورت می‌گیرد.

MRI سینه اطلاعات بسیاری را در اختیار پزشک می‌گذارد؛ ولی جایگزینی برای ماموگرافی و سونوگرافی سینه نیست. MRI ابزاری نسبتاً کامل‌تر برای کشف و تشخیص و نیز درجه‌بندی سرطان سینه و سایر ابنورمالیهای سینه می‌باشد. به کارگیری ام آر آی در کنار سایر روش‌های تصویربرداری کمک شایانی به کاهش مرگ و میر ناشی از سرطان سینه نموده است.

موارد استفاده از MRI سینه

• ارزیابی دقیق‌تر ابنورمالری هایی که توسط ماموگرافی کشف شده‌اند.
• تصمیم‌گیری در خصوص سرطان‌هایی که با ماموگرافی و سونوگرافی تشخیص داده‌شده و به سایر نقاط بافت سینه یا به دیواره قفسه سینه سرایت کرده باشد.
• تصمیم‌گیری در خصوص میزان انتشار سرطان پس از نمونه‌برداری و یا برداشتن گره‌های لنفاوی
• تشخیص اولیه سرطان سینه که توسط دیگر روش‌ها صورت نمی‌پذیرد، به ویژه در خانم‌هایی که بافت سینه‌ای متراکم و خطر بالای ابتلا به سرطان را دارند و سابقه سرطان سینه در خانواده
• روش غربالگری مناسبی است برای خانم‌هایی که ایمپلنت یا اسکاری در بافت سینه خود دارند که می‌تواند تشخیص با ماموگرافی را دشوار و مختل سازد.
• تشخیص بین بافت اسکار و بافت تومور
• تشخیص میزان تأثیر شیمی‌درمانی در بیماری سرطانی
• تشخیص تومورهای متعدد در سینه

سونوگرافی سینه

تصویربرداریبا سونوگرافی سینه یک آزمایش پزشکی غیر تهاجمی است که به پزشکان در تشخیص و درمان بیماری‌های سینه کمک می‌کند. سونوگرافی رنگی یک روش سونوگرافی ویژه است که حرکت مواد در بدن را بررسی می‌کند. این سونوگرافی اجازه می‌دهد تا پزشک جریان خون را از طریق شریان‌ها و رگ‌های بدن مشاهده و ارزیابی کند. سونوگرافی سینه تصویری از ساختارهای داخلی سینه را تولید می‌کند. در طول معاینه سونوگرافی سینه، پزشک در حال انجام آزمایش ممکن است از روش‌های داپلر برای ارزیابی جریان خون یا عدم وجود جریان در هر توده سینه استفاده کند. در بعضی موارد، این کار ممکن است اطلاعات بیشتری درباره علت توده ارائه دهد.

موارد استفاده از سونوگرافی

• ارزیابی ترشحات غیرمعمول نوک پستان
• ارزیابی ورم و التهاب پستان یا ماستیت
• نظارت بر ایمپلنت پستان
• ارزیابی علائم مانند درد پستان، قرمزی و تورم
• بررسی تغییرات پوستی مانند تغییر رنگ
• نظارت بر توده‌های خوش‌خیم پستان