معایب و مزایای جراحی تعویض مفصل زانو

شبکه اطلاع رسانی پزشک آن لاین [ پرتال اطلاع رساني ]آدرس وب سایت : www.pezeshkonline.ir

با توجه به اینکه زانو نقش مهمی در حرکت و فعالیت های روزانه ی هر فرد دارد، آسیب هایی که منجر به اختلال در عملکرد زانو شوند می توانند در نهایت به اختلال در زندگی فرد منجر شوند. آرتروز زانو یا استئوآرتریت یکی از متداول ترین مشکلات مفصل زانو است که با آسیب به عضروف مفصل زانو شناخته می شود و می تواند تاثیر منفی فراوانی بر عملکرد فرد و زندگی روزمره داشته باشد. ساختار زانو شامل چند استخوان، غضروف های سر استخوان و منیسک زانو ، رباط های زانو و تاندون ها است. کیسه های بورس نیز مانند سایر نقاط بدن، در مفصل زانو نیز وجود دارند.

در صورتی که غضروف های سر استخوان زانو در اثر فشار، افزایش سن و ... از بین بروند، آرتروز زانو ایجاد می شود که همراه با درد، ورم مفصل و سفتی زانو است. اگرچه راهکارهایی وجود دارند که میزان درد زانو را کاهش می دهند و بصورت موقت می توانند کمک کنند تا فعالیت های روزانه از سر گرفته شوند اما در صورتیکه میزان آسیب زانو شدید باشد، نیاز به تعویض مفصل زانو خواهدبود زیرا راه درمانی برای آرتروز زانو وجود ندارد و راهکارهای موجود تنها می توانند سرعت پیشرفت آن را کاهش دهند.

جراحی تعویض مفصل زانو که به نام آرتروپلاستی زانو نیز شناخته می شود روشی است که در طی آن، ساختارهای طبیعی و آسیب دیده ی زانو برداشته شده و با ایمپلنت های مصنوعی جایگزین می شوند. جنس این ایمپلنت ها از قطعات فلزی و پلاستیکی است که نقش ساختارهای مختلف زانو را بازی می کنند. علاوه بر آرتروز زانو ، ممکن است سایر آسیب های زانو که منجر به شکستگی های غیرقابل ترمیم یا آسیب های جبران ناپذیر در زانو شوند نیز با جراحی تعویض زانو درمان شوند مانند پوکی استخوان ، روماتیسم مفصلی و ...

مزایای جراحی تعویض مفصل زانو

کاهش درد و بهبود عملکرد زانو:

هدف اول در هر دو نوع جراحی تعویض کامل یا جزئی زانو، کاهش میزان درد زانو است و هدف ثانویه، بهبود وضعیت زانو و بازه ی حرکت آن است تا عملکرد صحیح و مناسب زانو در طی فعالیت های روزانه بازیابی شود. برخی افراد به دلیل صداداربودن زانوی خود از راه رفتن امتناع می کنند و بهبود عملکرد زانو می تواند تاثیر مثبتی در روحیه و وضعیت این افراد داشته باشد. دستیابی به این دو هدف، می تواند به طور چشمگیری کیفیت زندگی افراد راوتحت تاثیر قرار دهد. بسیاری از جراحی های تعویض مفصل زانو با موفقیت همراه هستند و می توانند این نیازها را برطرف کنند.

امکان استفاده ی آزادانه از زانو فراهم می شود:

در صورتی که جراحی موفقیت آمیز بوده و دوره ی درمان پس از جراحی به خوبی سپری شود، پس از ۶ ماه تا یک سال زانویی نو در اختیار فرد خواهدبود که اکثر فعالیت های دلخواه را می تواند با آن انجام دهد.

طول عمر بالا و ترمیم طولانی مدت زانو:

ایمپلنت های استفاده شده در زانو می توانند به مدت ۱۵ تا ۲۵ سال دوام داشته باشند و فرد را از درد ناشی از آسیب زانو رهایی بخشند. پس از این مدت، معمولا لازم نیست تا جراحی تکمیلی بصورتی باشد که تمام ایمپلنت ها تعویض شوند بلکه معمولا تعویض قطعات پلاستیکی کفایت می کند.

امروزه این جراحی ها با بی حسی موضعی انجام می شوند که بسیاری از مشکلات پس از جراحی در طی آن کاهش می یابد.

معایب جراحی تعویض مفصل زانو

بی نقص نبودن ایمپلنت های مصنوعی

زانو یک ساختار پیچیده است و ایمپلنت ها نیز ساختارهای مصنوعی ثانویه ای هستند که لزوما انتظار نمی رود بتوانند مانند بخش های طبیعی بدن نقش کاملی ایفا کنند، بنابراین گاهی این جراحی ها با شکست موجه می شوند و انتظارات پزشکان و بیماران را بطور کامل تامین نمی کنند. همچنین در صورت شکستگی استخوان یا آسیب فیزیکی، احتمال آسیب به ایمپلنت و شکست جراحی وجود دارد. در برخی موارد نیز بدن ایمپلنت های استفاده شده در بدن را پس می زند. اگرچه محدودیت های ایمپلنت ها از بی نقص بودن این نوع جراحی ها می کاهد اما همچنان این روش جراحی یک گزینه ی مناسب برای کاهش درد زانو است.

خطرات مربوط به جراحی

هر نوعی از جراحی با خطراتی همراه است. جراحی تعویض مفصل زانو نیز با احتمال خطراتی چون احتمال ایجاد لخته ی خون، ایجاد عفونت، آسیب عصبی و آسیب سایر بافت ها همراه است. اگرچه احتمال این خطرات بسیار کم بوده و معمولا قابل کنترل هستند اما گاهی نیز مشکلاتی جدی ایجاد می کنند. بیماری هایی همچون دیابت، بیماری های کلیوی و چاقی احتمال ایجاد مشکلات پس از جراحی را افزایش می دهند، لذا لازم است تا با پزشک جراح در مورد وجود این بیماری ها مشورت گردد.

پس از جراحی نیاز به فعالیت های فیزیکی ویژه ای است

همانطور که اشاره گردید، زانو یک ساختار پیچیده است و برای وفق یافتن زانوی جدید با شرایط تازه، لازم است تا ورزش های خاصی برای زانو تدارک دیده شوند. اگرچه بازه ی حرکتی زانو پس از جراحی توسط پزشک بررسی می شود اما درد و ورم پا بخشی از فرایند طبیعی پس از جراحی هستند که برای رفع سریع تر آنها نیاز به فیزیوتراپی خواهدبود. همچنین فیزیوتراپی باعث می شود تا زانو بازه ی حرکتی مناسبی داشته باشد.

نیاز به جراحی تکمیلی

اگر این نوع جراحی در افراد جوان انجام شود، معمولا نیاز به جراحی دوباره ی تعویض مفصل زانو خواهدبود. افراد جوان تر به دلیل فعالیت بالا، احتمال شکستگی بالایی برای ایمپلنت ها دارند. همچنین طول عمر طبیعی ایمپلنت ها نیز بین ۱۵ تا ۲۵ سال است و پس از مدتی، حتی با حفظ شرایط ایده آل از بین می روند.

هزینه ی بالای جراحی تعویض مفصل زانو

اگرچه این مسئله به نوع بیمارستان، پزشک، نوع جراحی، وضعیت بیمه ی درمانی و ایمپلنت های استفاده شده در جراحی دارد اما به طور ولی این نوع جراحی جزو جراحی های گران قیمت حساب می شود. همچنین پس از جراحی فرد باید از کار دوری کند و تامین نیاز مالی در این مدت مسئله ای است که باید مورد توجه قرار بگیرد.

در نهایت باید توجه داشت که درد های زانو می توانند فرد را از بخش زیادی از فعالیت های روزمره باز دارند و جراحی تعویض مفصل زانو، می تواند فرد را از دردهای آزاردهنده ی زانو رهایی بخشد و فرد پس از جراحی می تواند فعالیت طبیعی و عادی خود را از سر بگیرد اما ایمپلنت های استفاده شده در حال حاضر نمی توانند کیفیتی در حد ساختارهای طبیعی بدن داشته باشند بنابراین نگرش مناسب در مورد این جراحی و ایمپلنت های استفاده شده در آن این است که مانند هر ابزار مصنوعی دیگری دارای مزایا و معایبی در نظر گرفته شوند و با مشورت پزشک متخصص و بررسی شرایط فردی، بهترین تصمیم گرفته شود.