علت انجام سونوگرافی شکم چیست؟

دکتر غلامرضا سیف [ متخصص رادیولوژی و سونوگرافی ]آدرس وب سایت : www.drseif-radiology.ir
آدرس مطب : تهران ، یوسف آباد ، خیابان فتحی شقاقی ، بین چهلستون و بیستون ، راديولوژي و سونوگرافي شقایق تلفن مطب : 88553155 - 021

سونوگرافی شکم به عنوان یکى از برنامه‌های پایش سلامت افراد مورد توجه و حائز اهمیت می‌باشد؛ چرا که در تشخیص زودرس و درمان به موقع بسیارى از بیماری‌ها نقش اساسى ایفا کرده است. سونوگرافی بیشتر برای بررسی اعضای توپر و توخالی حاوی مایع به کار می‌رود. هوا یا گاز درون اعضا توخالی مانند معده با انعکاس امواج صوتی مزاحم، مانع از انجام سونوگرافی می‌شوند، لذا داخل معده و روده را نمی‌توان در شرایط عادی دید؛ ولی در برخی بیماری‌ ها متخصص سونوگرافی با انجام مانورهای خاص قادر است جدار معده و روده‌ها و ضخامت آ‌نها را مورد بررسی قرار دهد.

سونوگرافی شکم شامل یک بررسی کامل از ارگان‌های شکمی و ساختمان‌های وابسته آن ها است و شامل کبد، کیسه صفرا، طحال، لوزالمعده، عروق مرکزی شکم و کلیه‌ها است.

به طور کلی اعضای داخل شکم به سه گروه تقسیم می‌شوند:

1. اعضای توخالی حاوی هوا و گاز (معده، روده باریک، روده بزرگ)
2. اعضای توپر (مانند کبد، طحال و …)
3. اعضای توخالی حاوی مایعات (مانند مثانه و کیسه صفرا)

دلایل انجام سونوگرافی شکم

درصورتی‌که فرد دارای مشکلات و ناراحتی‌های زیر باشد، ممکن است پزشک برای تشخیص دقیق‌تر بیماری، سونوگرافی شکم و لگن را تجویز کند. این ناراحتی و مشکلات شامل موارد زیر می‌باشند:

1. درد شکم
2. نفخ شکم
3. تست عملکرد غیر طبیعی کبد
4. پیگیری بیماری‌های قبلی مانند کیست، سنگ کیسه صفرا، پولیپ و سنگ کلیه
5. درد و ناراحتی در ناحیه کلیه
6. تشخیص بسیاری از تومورها و سرطان ها
7. سایر عوامل جهت انجام سونوگرافی شکمی
8. پزشک همچنین ممکن است انجام سونوگرافی شکم را الزامی بداند، اگر متوجه مشکلی در یکی از اعضای شکمی از جمله موارد زیر شود:
9. بررسی برخی احشاء شکمی شامل کبد ، کیسه صفرا ، کلیه‌ها، طحال، لوزالمعده، آپاندیس، غدد فوق کلیوی و غدد لنفاوی عمق شکم

نحوه انجام سونوگرافی شکم

برای انجام سونوگرافی بیمار بر روی تخت دراز كشیده و پزشك متخصص سونولوژیست ژل خاصی را بر روی پوست بیمار در محل مورد بررسی قرار می‌دهد. سپس یك دستگاه كوچك را كه با سیمی به دستگاه مركزی سونوگرافی متصل است بر روی پوست قرار می‌دهد. ژل اجازه میدهد كه امواج فراصوتی راحت‌تر و به شكل یکنواخت‌تری به درون بدن نفوذ كنند. پزشك دستگاه را بر روی پوست حركت می‌دهد تا قسمت‌های مختلف درون بدن را از زوایای مختلف ببیند. این تصاویر بر روی مانیتور مركزی دستگاه دیده می‌شوند.

در حین سونوگرافی بیمار لرزش خفیفی را بر روی پوست خود و در محلی كه دستگاه كوچك (پروب Probe) بر روی پوست قرار گرفته احساس می‌کند. این لرزش ناشی از برخورد امواج فراصوتی به پوست بوده و بی ضرر است.

نکات قبل از انجام سونوگرافی شکم

چنانچه قصد انجام سونوگرافی شکمی دارید، باید یک سری مراقبت‌های قبل از انجام سونوگرافی را به خوبی رعایت کنید تا نتایج دقیق‌تری ارائه شود.

• قبل از اینکه سونوگرافی شکمی انجام دهید لازم است ناشتا باشید. بدین معنا که ۸-۱۲ ساعت قبل چیزی میل نکنید. چرا که زمانی که غذا بخورید یا آبی بنوشید ممکن است در حین انجام سونوگرافی شکمی اختلالی برای تکنسین ایجاد شود و نتواند گزارشی دقیق به شما ارائه دهد. البته می‌توانید برای کسب اطلاعات بیشتر به پزشک خود مراجعه کنید و سؤالاتی هم چون نوشیدن یا مصرف داروهای خاص را بپرسید.
• همین‌طور از حدود یک روز قبل از عمل غذاهای چرب و سنگین نخورد.
• به طور کلی برای انجام هر نوع سونوگرافی همراه داشتن تمامی سوابق پزشکی اخیر بیمار ضروری است.
• نواحی مورد نظر را باید عاری از هرگونه موهای زائد باشد تا در روند بررسی دقیق‌تر کمک کند.
• بهتر است بدانید وجود هرگونه گاز محتوا شکمی مانع از انجام سونوگرافی است.

شرایط ضروری جهت انجام سونوگرافی شکم

سونوگرافی شکم و لگن در بهترین مرکز تصویربرداری تهران ، بنا به تشخیص پزشک معالج و معمولاً برای تشخیص یا درمان موارد زیر درخواست می‌شود:

• سن 60 سال یا مسن‌تر
• سابقه آترواسکلروز ضخیم شدن دیواره‌های شریان‌ها
• سابقه خانوادگی آنوریسم آئورت شکمی
• سیگار کشیدن
• فشار خون بالا
• آنوریسم در یکی از شریان‌ها
• بیماری مزمن ریوی

عوارض سونوگرافی شکم

سونوگرافی را می‌ توان عکس‌ برداری بدون درد با استفاده از امواج فراصوت تعریف کرد که ممکن است این امواج آسیب‌زننده به نظر برسند. در واقع سونوگرافی به طور کامل روی پوست انجام می‌شود و به اعضای داخلی بدن نمی‌رسد و عوارضی در بر ندارد.