شکستگی کف اربیت چیست و چگونه درمان میشود؟

دکتر بهرام اشراقی [ فلوشیپ پلاستیک و ترمیمی چشم ]آدرس وب سایت : www.dreshraghi.ir
آدرس مطب : اصفهان ، چهارباغ بالا ، مجتمع كوثر 2 ، طبقه سوم ، واحد 527 تلفن مطب : 36205114 - 031

شکستگی کف اربیت زمانی ایجاد می شود که یک جسم بزرگ به چشم و استخوان های کاسه یا اربیت برخورد کند. در این حالت، نیروی وارده از طریق استخوان های اربیت به بخش کف اربیت انتقال یافته و موجب شکستگی این بخش از اربیت می گردد. این مسئله اگرچه در نگاه اول ناخوشایند به نظر می آید اما در عمل این انتقال نیرو به بخش های دیگرِ اربیت چشم مانع از آسیب جدی تر به چشم و ساختارهای مهم آن می شود. در نتیجه ی آسیب به اربیت و بافت های اطراف آن ممکن است بافت های موجود در اطراف چشم کبود شوند.

گاهی در اثر ضربه ممکن است عضلات یا بافت چربی اطراف چشم جابجا شوند. در صورتی که حجم کافی از این بافت ها به داخل سينوس جابجا شوند ممکن است جایگاه چشم درون اربیت نیز خالی شده وچشم حالت فرورفته پیدا کند. این مسئله علاوه بر اینکه در ظاهر فرد تاثیر دارد، عملکرد چشم را نیز دچار اختلال می کند. در برخی افراد، تاثیر ضربات در عملکرد این عضلات نیز مشاهده می شود؛ بصورتی که این افراد نمی توانند کره ی چشم خود را جابجا کنند و دوبينى ایجاد می شود.

علائم شکستگی کف اوربیت چیست؟

همانگونه که اشاره شد، برخی از اصل ترین علامت شکستگی استخوانهاى اربیت شامل کبودی، حساسیت به لمس و ورم ناحیه ی اطراف چشم هستند. سایر علائم شامل موارد زیر هستند:

• قرمزی چشم
• دودیدی: در این حالت فرد از یک شی دو تصویر می بیند.
• بی حسی در ناحیه ی گونه ها
• بی حسی در ناحیه ی لثه و دهان
• بی حسی در بینی و اطراف آن
• کاهش حرکت چشم از جمله به سمت بالا و پایین
• وجود هوا در پوست زیر چشم

علائم کمتر شایع نیز شامل موارد زیر هستند:

• درد در هنگام حرکت چشم
• احساس تهوع و استفراغ

در صورتی که پس از یک آسیب فیزیکی مانند تصادف رانندگی، افتادن با صورت روی زمین، برخورد هنگام بازی و ... هر یک از این علائم وجود داشتند بهتر است در سریع ترین زمان به پزشک مراجعه گردد. پزشک با بررسی های بیشتر و با استفاده از تصویربرداری CT اسکن می تواند نوع آسیب، شدت آن و راهکارهای درمانی را تشخیص دهد.

شکستگی استخوان کف اربیت چگونه درمان می شود؟

همه ی شکستگی های کف اربیت نیاز به جراحی ندارند. در صورتی که شکستگی استخوان کف اربیت کوچک باشد معمولا بصورت خودبخود ترمیم می یابد. البته باید توجه داشت که بهتر است نوع درمان را پزشک متخصص و پس از بررسی دقیق نوع آسیب تعیین نماید. راهکارهای درمانی زیر را فورا پس از آسیب می توان به کار برد:

• استفاده از یخ در محل آسیب. این روش به کاهش ورم موضع آسیب دیده کمک می کند.
• استفاده از داروهایی که موجب تخلیه ی خون یا سایر مایعات تجمع یافته از محل سینوس ها می شوند.
• در برخی موارد می توان از داروهای استروئیدی خوراکی برای کاهش ورم و زخم استفاده کرد.

در موارد شدید آسیب کف اربیتال راهکارهای درمانی زیر استفاده می شوند:

1. داروهای استروئیدی: این داروها می توانند موجب کاهش اِدم اربیت شوند. مصرف این داروها به مدت ۵ تا ۷ روز و زیر نظر پزشک متخصص صورت می گیرد.

2. جراحی: در صورتی که آسیب به استخوان کف اربیت شدید باشد و راهکارهای درمانی دیگر نتوانند عملکرد صحیح چشم را بازگردانند می توان از جراحی استفاده نمود. بهترین زمان برای جراحی استخوان کف اربیت يك تا دو هفته پس از آسیب است. در این مدت، به دلیل اینکه ورم محل آسیب کاهش می یابد امکان تشخیص بهتر آسیب ها و نیز مدیریت فرایند جراحی وجود دارد. همچینین در این مدت استخوان ها نیز به حد کافی به هم جوش نخورده اند و می توان جراحی را روی آنها انجام داد. با کاهش ورم محل آسیب انتظار می رود میزان دودیدی ثابت مانده و یا کاهش یابد.

معمولا دسترسی به کف اربیت از طریق ملتحمه صورت مى گيرد. این مسیر پزشک را از ایجاد برش اضافی بر روی پوست بی نیاز می کند در نتیجه پس از جراحی جای زخم نیز ایجاد نمی شود. گاهی نیز ممکن است جراحی با روش دیگری که در آن برشی در زیر پلک ایجاد می شود صورت بگیرد، بنابراین در این حالت ایجاد زخم حاصل از برش قابل انتظار است. پس از ایجاد دسترسی به محل آسیب، بافت هایی که در اطراف كف اربیت هستند (periorbita) بالا زده شده و استخوان اربیت نمایان می شود. در این مرحله با توجه به نوع آسیب و شکل استخوان های آسیب دیده می توان روش های مختلفی را به کار برد.

در صورتی که قطعات استخوان اربیت دارای لبه ی کافی باشند، از ایمپلنت هایی استفاده می شود تا این استخوان ها را بصورت پایدار نگه دارند. در صورتی که قطعات استخوانی لبه ی کافی نداشته باشند یا با ایمپلنت ها نتوانیم آن ها را بصورت پایدار نگه داریم، از میکروپلیت هایی استفاده می شود که بصورت مستقیم بر روی استخوان های کوچک و ناپایدار پیچ زده شده و آن را به استخوان پایدار دیگری وصل می کند. سپس بافت های periorbita به محل خود باز گردانده می شوند و برش های ایجادشده بخیه می خورند.

نکاتی که پس از جراحی شکستگی کف اوربیت باید به آن توجه نمود:

فعالیت فرد به مدت ۳ تا ۶ هفته پس از جراحی باید محدود شود. فعالیت هایی که در این مدت ممنوع هستند شامل تمام ورزش های پربرخورد مانند ژیمناستیک، فوتبال و ... هستند. این ورزش ها احتمال آسیب مجدد را افزایش می دهند.
فرد باید به مدت ۴ تا ۶ هفته از بینی گرفتن و تمیزکردن بینی با نیرویی که موجب جابجایی یا فشار بر آن می شود خودداری کند.

عوارض جراحی شکستگی کف اوربیت چیست؟

اگرچه این جراحی معمولا ایمن است اما با احتمال پایینی، در برخی افراد شاهد عوارضی از این جراحی هستیم. در برخی افراد این جراحی ممکن است با عوارض زیر همراه باشد:

• عفونت
• بیرون زدگی ایمپلنت ها
• آبریزش چشم
• از دست دادن بینایی
• نوروپاتی تروماتیک
• دودیدی
• انقباض پلک زیرین
• خون ریزی

بسیاری از این مشکلات به دلیل استفاده از ایمپلنت در محل نامناسب و یا استفاده از ایمپلنت هایی با اندازه ی نامناسب ایجاد می شوند. برای کاهش عوارض این نوع روش درمانی بهتر است به پزشک متخصص و باتجربه مراجعه گردد. همچنین توجه به توصیه های پزشک پس از جراحی نیز می تواند احتمال ایجاد عوارض آن را کاهش دهد.