آرتروز مفاصل چیست؟

دکتر سلمان فلاح [ متخصص طب فیزیکی و توانبخشی ]آدرس وب سایت : www.drsalmanfallah.ir
آدرس مطب : اصفهان ، خیابان حکیم نظامی ، خیابان شریعتی غربی ، نبش کوچه 16 ، جنب مسجد امام حسن عسکری ، طبقه اول تلفن مطب : 91011414 - 031

آرتروز از شایع ترین موارد بیماری آرتریت به شمار می آید و هر ساله تعداد مبتلایان به این بیماری در حال افزایش است. آرتروز مفاصل در همه سنین و همه نژاد ها، در هردو جنس مرد و زن دیده می شود. یکی از دلایل اصلی ناتوانی جسمی در تمام نقاط دنیا، آرتروز است. افزایش سن، احتمال ابتلا به این بیماری را افزایش می دهد. این بیماری در میان زنان بیش تر از مردان مشاهده می شود. آرتروز با تاثیری که بر روی عملکرد صحیح مفاصل می گذارد، از کیفیت زندگی بیمار می کاهد. در ادامه این مقاله به بررسی دقیق تر تشخیص و درمان آرتروز مفاصل می پردازیم.

آرتروز چیست؟

محل اتصال دو استخوان را مفصل می گوییم. انتهای استخوان ها درون مفصل های متحرک، با غضروف پوشیده می شود. در حقیقت آرتروز مفاصل سبب تخریب این مفصل می شود؛ در نتیجه استخوان ها باهم تماس پیدا کرده و ساییده می شوند. غضروف فاقد عروق خونی و اعصاب است؛ در نتیجه ترمیم برای این بافت صورت نمی گیرد و به دنبل تخریب این بافت دردی نیز احساس نمی شود. بنابراین تخریب به سرعت، بدون هیچ علامتی رخ می دهد.

آرتروز یک بیماری پیشرونده است که دارای 5 مرحله 0 تا 4 می باشد. مرحله اول نشان دهنده مفصل طبیعی است و منظور از مرحله 4، آرتروز شدید است.

آرتروز چه علائمی دارد؟

علائم این بیماری و نحوه بروز آن ها، به شدت وابسته به نوع آرتروز می باشد. بروز علائم می تواند ناگهانی و یا تدریجی باشد. توصیه می شود با مشاهده هر کدام از نشانه های زیر، به پزشک مراجعه کنید.

• درد: این درد می تواند ثابت و یا متغیر باشد. این درد ممکن است حین انجام فعالیت و یا در زمان استراحت احساس شود.
• التهاب: ممکن است پوست روی مفصلی که دچار تخریب شده قرمز، ملتهب و گرم شود. مایع سینوویال درون مفصل می تواند افزایش پیدا کند که به دنبال آن، مفصل متورم می شود.
• خشک شدن مفصل: این نشانه معمولا پس از بیدار شدن از خواب، نشستن طولانی مدت پشت میز، رانندگی طولانی مدت و ورزش دیده می شود.
• کاهش دامنه حرکت در مفصل: درد و سفتی مفاصل می تواند سبب کاهش دامنه حرکات شود.

چه عواملی زمینه ساز این بیماری است؟

یک سری از عوامل سبب ایجاد و یا افزایش سرعت پیشروی این بیماری می شوند. برخی از این عوامل عبارتند از:

• وزن بالا
• عوامل ژنتیکی
• بالا رفتن سن
• رژیم غذایی نادرست
• سایر بیماری های مفصلی
• شکستگی های پیشین ناحیه زانو
• بی حرکت کردن طولانی مدت مفصل زانو

این بیماری چگونه تشخیص داده می شود؟

پس از معاینه پزشک، انجام یک سری از پرسش و پاسخ ها بین بیمار و پزشک، انجام تصویر برداری با اشعه ایکس و یا آزمایش هایی مانند آزمایش خون، این بیماری قابل تشخیص است. شناختن علائم این بیماری، در تشخیص این بیماری مفید است. بیمار پس از مشاهده این علائم باید سریعا به پزشک مراجعه کند و درمان را آغاز کند؛ که همین امر سبب تاثیر بیش روش های درمانی است.

آیا آرتروز قابل پیشگیری است؟

هرچند با افزایش سن ممانعت از ابتلا به این بیماری دشوار می شود؛ اما یک سری از رفتارها احتمال ابتلا به آرتروز را کاهش می دهند. برخی از این رفتارها عبارتند از:

1. کنترل وزن و پرهیز از اضافه وزن
2. عدم انجام فعالیت هایی که به حرکات تکراری و متداوم نیاز دارند
3. عدم استفاده بیش از اندازه از مفاصل
4. انجام تمرین های قدرتی برای تقویت عضلات قرار گرفته در اطراف مفاصل

چگونه این بیماری درمان می شود؟

هدف از درمان آرتروز، کاهش و کنترل درد، به حداقل رساندن تخریب مفصل، حفظ عملکرد مفصل و افزایش کیفیت زندگی بیمار می باشد. درمان قطعی و کاملی برای این بیماری وجود ندارد؛ اما بیماری قابل کنترل کردن است. هرچه درمان سریع تر شروع شود، درمان موثر تر خواهد بود. برخی از روش های درمانی شامل موارد زیر هستند:

• درمان دارویی: نوع آرتروز تعیین می کند کدام دارو تجویز شود. داروهای ضد درد، داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی، داروهای بیولوژیکی و دارو های ضد روماتیسمی اصلاح کننده بیماری رایج ترین داروهای تجویز شده هستند.
• رژِیم غذایی: یک رژیم غذایی مناسب که حاوی پروتئین های حیوانی، گیاهان با آنتی اکسیدان بالا و مواد دارای خواص ضد التهابی است؛ در درمان آرتروز کمک کننده می باشد.
• خود مدیریتی: انجام یک سری از کارها سبب بهبود شرایط بیمار می شود. برای مثال پرهیز از سیگار و نوشیدنی های الکلی، خواب کافی، حفظ وزن مناسب، ورزش درست و اصولی و...
• فیزیوتراپی
• ماساژ درمانی
• سرد و گرم کردن مفصل
• آب درمانی
• کار درمانی
• تعویض مفصل به کمک عمل جراحی