آرتروز از شایع ترین موارد بیماری آرتریت به شمار می آید و هر ساله تعداد مبتلایان به این بیماری در حال افزایش است. آرتروز مفاصل در همه سنین و همه نژاد ها، در هردو جنس مرد و زن دیده می شود. یکی از دلایل اصلی ناتوانی جسمی در تمام نقاط دنیا، آرتروز است. افزایش سن، احتمال ابتلا به این بیماری را افزایش می دهد. این بیماری در میان زنان بیش تر از مردان مشاهده می شود. آرتروز با تاثیری که بر روی عملکرد صحیح مفاصل می گذارد، از کیفیت زندگی بیمار می کاهد. در ادامه این مقاله به بررسی دقیق تر تشخیص و درمان آرتروز مفاصل می پردازیم.

آرتروز چیست؟

محل اتصال دو استخوان را مفصل می گوییم. انتهای استخوان ها درون مفصل های متحرک، با غضروف پوشیده می شود. در حقیقت آرتروز مفاصل سبب تخریب این مفصل می شود؛ در نتیجه استخوان ها باهم تماس پیدا کرده و ساییده می شوند. غضروف فاقد عروق خونی و اعصاب است؛ در نتیجه ترمیم برای این بافت صورت نمی گیرد و به دنبل تخریب این بافت دردی نیز احساس نمی شود. بنابراین تخریب به سرعت، بدون هیچ علامتی رخ می دهد.

آرتروز یک بیماری پیشرونده است که دارای 5 مرحله 0 تا 4 می باشد. مرحله اول نشان دهنده مفصل طبیعی است و منظور از مرحله 4، آرتروز شدید است.

آرتروز چه علائمی دارد؟

علائم این بیماری و نحوه بروز آن ها، به شدت وابسته به نوع آرتروز می باشد. بروز علائم می تواند ناگهانی و یا تدریجی باشد. توصیه می شود با مشاهده هر کدام از نشانه های زیر، به پزشک مراجعه کنید.

• درد: این درد می تواند ثابت و یا متغیر باشد. این درد ممکن است حین انجام فعالیت و یا در زمان استراحت احساس شود.
• التهاب: ممکن است پوست روی مفصلی که دچار تخریب شده قرمز، ملتهب و گرم شود. مایع سینوویال درون مفصل می تواند افزایش پیدا کند که به دنبال آن، مفصل متورم می شود.
• خشک شدن مفصل: این نشانه معمولا پس از بیدار شدن از خواب، نشستن طولانی مدت پشت میز، رانندگی طولانی مدت و ورزش دیده می شود.
• کاهش دامنه حرکت در مفصل: درد و سفتی مفاصل می تواند سبب کاهش دامنه حرکات شود.

چه عواملی زمینه ساز این بیماری است؟

یک سری از عوامل سبب ایجاد و یا افزایش سرعت پیشروی این بیماری می شوند. برخی از این عوامل عبارتند از:

• وزن بالا
• عوامل ژنتیکی
• بالا رفتن سن
• رژیم غذایی نادرست
• سایر بیماری های مفصلی
• شکستگی های پیشین ناحیه زانو
• بی حرکت کردن طولانی مدت مفصل زانو

این بیماری چگونه تشخیص داده می شود؟

پس از معاینه پزشک، انجام یک سری از پرسش و پاسخ ها بین بیمار و پزشک، انجام تصویر برداری با اشعه ایکس و یا آزمایش هایی مانند آزمایش خون، این بیماری قابل تشخیص است. شناختن علائم این بیماری، در تشخیص این بیماری مفید است. بیمار پس از مشاهده این علائم باید سریعا به پزشک مراجعه کند و درمان را آغاز کند؛ که همین امر سبب تاثیر بیش روش های درمانی است.

آیا آرتروز قابل پیشگیری است؟

هرچند با افزایش سن ممانعت از ابتلا به این بیماری دشوار می شود؛ اما یک سری از رفتارها احتمال ابتلا به آرتروز را کاهش می دهند. برخی از این رفتارها عبارتند از:

1. کنترل وزن و پرهیز از اضافه وزن
2. عدم انجام فعالیت هایی که به حرکات تکراری و متداوم نیاز دارند
3. عدم استفاده بیش از اندازه از مفاصل
4. انجام تمرین های قدرتی برای تقویت عضلات قرار گرفته در اطراف مفاصل

چگونه این بیماری درمان می شود؟

هدف از درمان آرتروز، کاهش درد، جلوگیری از پیشرفت تخریب مفصل، حفظ عملکرد حرکتی و بهبود کیفیت زندگی بیمار است. گرچه درمان قطعی برای این بیماری وجود ندارد، اما با اقدام به موقع و پیگیری منظم می توان آن را به خوبی کنترل کرد. هرچه درمان زودتر آغاز شود، نتایج مؤثرتر خواهد بود. درمان آرتروز بسته به محل درگیری مفصل متفاوت است.

روش های درمانی رایج شامل موارد زیر است:

• درمان دارویی: نوع آرتروز تعیین می کند که چه دارویی تجویز شود. داروهای ضد درد، داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی (NSAIDs)، داروهای بیولوژیکی و داروهای ضد روماتیسمی اصلاح کننده بیماری از رایج ترین گزینه ها هستند.
• رژیم غذایی مناسب: تغذیه سالم شامل پروتئین های باکیفیت، میوه و سبزیجات غنی از آنتی اکسیدان و مواد غذایی ضدالتهاب، می تواند روند بهبود را تسریع کند.
• خودمدیریتی: ترک سیگار و الکل، داشتن خواب کافی، کنترل وزن، انجام ورزش های اصولی و مدیریت استرس از عوامل کلیدی در بهبود آرتروز هستند.
• فیزیوتراپی و ماساژ درمانی: این دو روش با افزایش جریان خون، بهبود انعطاف عضلات و کاهش درد نقش مهمی در بازتوانی مفصل دارند.
• سرد و گرم کردن مفصل: استفاده متناوب از گرما و سرما برای کاهش التهاب و تسکین درد مؤثر است.
• آب درمانی و کاردرمانی: این روش ها باعث تقویت عضلات اطراف مفصل و کاهش فشار روی ناحیه آسیب دیده می شوند.
• جراحی تعویض مفصل: در موارد پیشرفته که درمان های غیرجراحی پاسخگو نیستند، جراحی به عنوان آخرین گزینه برای بازگرداندن عملکرد مفصل انجام می شود.

✅ ترکیب درمان های فوق، به ویژه در درمان آرتروز کمر ، می تواند تأثیر چشمگیری در کاهش علائم، جلوگیری از پیشرفت بیماری و بهبود کیفیت زندگی بیماران داشته باشد.

نسخه اصلی مطلب آرتروز مفاصل چیست؟ را در سایت دکتر سلمان فلاح بخوانید.

---