تشخیص حاملگی مولار با سونوگرافی

دکتر غلامرضا سیف [ متخصص رادیولوژی و سونوگرافی ]آدرس وب سایت : www.drseif-radiology.ir
آدرس مطب : تهران ، یوسف آباد ، خیابان فتحی شقاقی ، بین چهلستون و بیستون ، راديولوژي و سونوگرافي شقایق تلفن مطب : 88553155 - 021

هنگامی که مشکلات کروموزومی خاصی هنگام لقاح و تشکیل تخم بارور وجود داشته باشد، بارداری مولار اتفاق می‌افتد. بارداری مولار ممکن است به صورت کامل یا جزئی باشد. در بیشتر موارد حاملگی مولار کامل، تخمک بارور، دو نسخه از کروموزوم‌های پدر را دارا است و هیچ کروموزومی از مادر را ندارد. در این حالت، جنین، ساک حاملگی و جفت طبیعی تشکیل نمی‌شود. در حاملگی مولار جزئی، معمولاً تخمک بارور، دو نسخه از کپی کروموزم‌های پدر و یک نسخه از کروموزوم‌های مادر را دارد. در این حالت، مقداری بافت سالم جفت وجود خواهد داشت، ساک حاملگی تشکیل می‌شود و ممکن است جنین یا بخشی از بافت جنین نیز تشکیل شود؛ اما در بیشتر موارد به قدری غیرطبیعی است که امکان ادامه حیات و رشد را نخواهد داشت. علائم بارداری مولار در ابتدا شبیه به یک بارداری معمولی است؛ اما در ادامه علائمی مانند خونریزی و سایر علائم هشداردهنده‌ای نیز خواهد داشت. بارداری مولار در صورت تشخیص به موقع و درمان درست مشکلی ایجاد نخواهد کرد؛ اما در غیر این صورت ممکن است خطرهایی را برای مادر داشته باشد.

حاملگی مولارچیست؟

حاملگی مولار یا بارداری پوچ یک نوع ناهنجاری بارداری است که به دلیل رشد غیرطبیعی بافت جفتی در رحم رخ می‌دهد. به جای رشد طبیعی جنین، بافتی غیرعادی و شبیه به توده‌های کیستی شکل می‌گیرد. این حالت می‌تواند باعث افزایش غیرطبیعی سطح هورمون HCG شود.

انواع حاملگی مولار

انواع حاملگی مولار به دو دسته تقسیم می‌شود:

مول کامل (Complete Mole):

• در این نوع، هیچ جنینی تشکیل نمی‌شود و تمام بافت جفتی به صورت غیرطبیعی رشد می‌کند. نمای سونوگرافی نشان‌دهنده کیست‌های متعدد است و هیچ جنین یا کیسه آمنیوتیکی وجود ندارد.

مول ناقص (Partial Mole):

• در این حالت، جنین وجود دارد اما دارای ناهنجاری‌های شدید کروموزومی است و نمی‌تواند به‌طور طبیعی رشد کند. در سونوگرافی، علاوه بر بافت جفتی غیرطبیعی، جنین ناهنجار یا مرده مشاهده می‌شود.

علائم حاملگی مولار

علائم حاملگی مولار شبیه علائم بارداری معمولی است؛ اما ممکن است در ادامه علائم و نشانه های خاصی که ذکر می شود بروز نماید:

• حالت تهوع و استفراغ شدید
• لکه بینی و یا خونریزی از واژن طی سه ماهه اول
• داشتن علائم پرکاری تیروئید شامل عصبی بودن یا احساس خستگی، ضربان قلب سریع یا نامنظم و زیاد عرق کردن
• فشار یا درد شدید در ناحیه ی لگن
• در بعضی موارد وجود کیست های انگوری شکل

تشخیص حاملگی مولار

در مواقع شک به حاملگی مولار، آزمایش خون برای اندازه‌گیری سطح هورمون بارداری و سونوگرافی انجام می‌شود. سونوگرافی، حاملگی مولارِ را می‌تواند در 9-8 هفته بارداری تشخیص دهدکه ممکن است موارد زیر در سونوگرافی دیده شود:

• رحم بدون رویان یا جنین
• بدون مایع آمنیوتیک
• یک جفت کیستی ضخیم که در حال پرکردن رحم است.
• کیست تخمدان

در حاملگی مولار ناقص، سونوگرافی ممکن است موارد زیر را نشان دهد:

• یک جنین با رشد متوقف شده
• کم بودن مایع آمنیوتیک
• یک جفت کیستی ضخیم.

حاملگی مولار در سونوگرافی

حاملگی مولار در سونوگرافی به دلیل رشد غیرطبیعی جفت به‌جای جنین، با ویژگی‌های مشخصی تشخیص داده می‌شود. در این نوع بارداری، نمای سونوگرافی اغلب به صورت "برف‌ریزی" یا "خوشه‌های انگور" دیده می‌شود که نشان‌دهنده کیست‌های متعدد و غیرطبیعی در جفت است. در مول کامل، هیچ جنینی مشاهده نمی‌شود، در حالی که در مول ناقص، ممکن است جنین ناهنجار یا مرده نیز دیده شود. سونوگرافی ابزار کلیدی برای تشخیص دقیق این نوع بارداری و افتراق آن از بارداری‌های طبیعی است.

عوارض حاملگی مولار

پس از اینکه یک حاملگی مولار از بین رفت، مقداری از بافت مولار ممکن است باقی مانده و به رشد ادامه دهد که بیماری تروفوبلاستیک بارداری نامیده می‌شود و حدوداً در 1 مورد از هر 5 زن مشاهده می‌شود و این مورد معمولاً پس از حاملگی مولارِ کامل رخ می‌دهد. یکی از نشانه‌های بیماریِ تروفوبلاستیک بارداری، بالا ماندن سطح هورمون بارداری (HCG) پس از از بین بردن حاملگی مولار می‌باشد. در برخی موارد مول مهاجم به عمق لایه‌ی میانی دیواره‌ی رحم نفوذ کرده و باعث خونریزی واژینال می‌شود. بیماری تروفوبلاستیک مقاوم اغلب با شیمی‌درمانی به طور موفقیت‌آمیز درمان می‌شود و گزینه‌ی درمانیِ دیگر هیسترکتومی (برداشتن رحم) می‌باشد.