درد گردن و شانه چگونه درمان می شود؟

دکتر علی نقره کار [ متخصص درد ]آدرس وب سایت : www.dr-noghrekar.ir
آدرس مطب : تهران، میدان آرژانتین، ابتدای خیابان الوند، ساختمان مرکزی پزشکان،طبقه اول تلفن مطب : 88670088 - 021

درد گردن و شانه یکی از مشکلات شایع در میان افراد است که می‌تواند به دلایل مختلفی از جمله استرس، وضعیت بدنی نادرست، آسیب‌های ورزشی، یا حتی آرتروز و بیماری‌های ستون فقرات ایجاد شود. این نوع درد می‌تواند از احساس ناراحتی خفیف تا درد شدید و ناتوان‌کننده متغیر باشد و بر کیفیت زندگی فرد تاثیر منفی بگذارد. درمان درد گردن و شانه به علت و شدت آن بستگی دارد و می‌تواند شامل روش‌های محافظه‌کارانه مانند فیزیوتراپی و دارودرمانی تا روش‌های پیشرفته‌تر نظیر جراحی باشد. در این مقاله، به بررسی روش‌های مختلف درمان درد گردن و شانه و نحوه انتخاب بهترین گزینه برای تسکین این نوع دردها خواهیم پرداخت.

سیاتیک گردن و شانه

سیاتیک یکی از علل شایع درد در ناحیه گردن و شانه است که به دلیل فشار یا تحریک عصب سیاتیک ایجاد می‌شود. این درد معمولاً از ناحیه گردن آغاز شده و به سمت شانه، بازو یا حتی دست‌ها منتشر می‌شود. هنگامی که دیسک‌های گردن آسیب ببینند یا بیرون بزنند، این فشار به عصب‌های گردن و شانه می‌تواند منجر به درد و سوزش شود. علاوه بر این، شرایطی مانند فتق دیسک گردنی، تنگی کانال نخاعی یا التهاب‌های عضلانی و رباطی می‌توانند به تحریک عصب سیاتیک و دردهای رادیوپاتیک منجر شوند. دردهای سیاتیکی که به گردن و شانه انتشار می‌یابند، معمولاً با علائم دیگری نظیر ضعف عضلانی، بی‌حسی و احساس سوزش همراه هستند. درمان سیاتیک گردن و شانه معمولاً شامل فیزیوتراپی، داروهای مسکن، تمرینات تقویتی و در موارد شدیدتر، جراحی برای کاهش فشار بر عصب است. توجه به درمان به موقع و پیشگیرانه، می‌تواند از تشدید درد و آسیب‌های جدی‌تر جلوگیری کند.

علت درد گردن

علل گردن درد عبارتند از:

• ناهنجاری در استخوان یا مفاصل
• ضربه و تروما به گردن
• وضعیت بدنی ضعیف
• بیماری های دژنراتیو
• تومورها
• فشار عضلانی

علت درد شانه

مفصل شانه یا مفصل کاسه‌ ای‌ بازویی جزیی از کمربند شانه‌ ای است. بیشرین میزان حرکت در کمربند شانه‌ ای مربوط به مفصل شانه بوده و سه مفصل دیگر از تحرک کمتری برخوردارند. این مفصل به شکل گوی و کاسه ای بوده و نوعی از مفصل‌های زُلاله‌ای (سینوویال) است که در آن سر گرد استخوان بازو در داخل گودی کاسه‌ ای کتف قرار می‌گیرد. چنین مفصل متحرکی بیشتر مستعد آسیب است. درد شانه می تواند ناشی از یک یا چند مورد از دلایل زیر باشد:

• فشارهای ناشی از فعالیت بیش از حد
• تاندونیت شانه
• بی ثباتی مفصل شانه
• شکستگی
• شانه ی یخ زده
• فشردگی عصبی یا رادیکولوپاتی

عوارض درد گردن و شانه

• فتق دیسک:

بین مهره‌ ها دیسک‌ هایی وجود دارند که وظیفه‌ی جذب شوک‌های فیزیکی را دارند. گاهی این دیسک‌ ها ممکن است آسیب ببینند و باعث ایجاد برآمدگی و نیز نشت مایع بین دیسک شوند.

• کیست سینوویال:

این توده‌ها زمانی ایجاد می‌شوند که مایع مفصلی تجمع یافته و کیست سینوویال را ایجاد می‌ کند.

• خار استخوان:

در این حالت یک تکه‌ی اضافی از استخوان در پاسخ به آسیب یا التهاب مزمن تشکیل ‌می‌ شود.

• اسپوندیلوز گردن (آرتریت گردن):

این وضعیت شامل تشکیل خار استخوانی در گردن ‌می‌شود.

• تنگی نخاعی:

این حالت شکلی پیشرفته از آرتریت نخاعی است که در طی آن فضاهای ستون فقرات تنگ و باریک می‌شوند. دلیل ایجاد این حالت رشد بیش از حد استخوان‌ها است.

بیماری دیسک دژنراتیو (DDD):

دیسک‌های بین مهره‌ها در طول زمان دچار سایش و استهلاک ‌می‌شوند‌‌ که این مسئله در نهایت ممکن است باعث فتق دیسک شود. در موارد آسیب‌های شدید‌‌، تماس استخوان با استخوان ‌می‌تواند باعث ایجاد خار استخوان در مفصل نیز گردد.

• استخوان ترقوه شکسته:

این حالت که شکستگی ترقوه نیز نامیده ‌می‌شود‌‌، نوعی شکستگی استخوان است که از بالای جناغ تا نوک بیرونی تیغه‌ی شانه امتداد ‌می‌یابد. بیشتر آسیب‌هایی که منجر به شکستگی ترقوه می‌شوند در نتیجه‌ی افتادن روی شانه یا فرود آمدن بر روی بازوی بازشده است.

شکستگی استخوان ترقوه علاوه بر درد قابل توجه و از دست‌دادن عملکرد در بازو و شانه‌‌، ‌می‌تواند باعث ایجاد درد در بافت‌های نرم شود که این دردها از شانه تا گردن امتداد ‌می‌یابند.

• بورسیت شانه:

بورس یک کیسه کوچک حاوی مایعی ژل‌مانند در مفاصل است که به عنوان یک بالشتک عمل ‌می‌کند و از اصطکاک بیش از حد بین استخوان و بافت نرم جلوگیری ‌می‌کند. بورسیت به التهاب بورس گفته می‌شود که ‌می‌تواند به دلیل آسیب‌‌، عفونت یا بیماری ایجاد می‌شود. بورسیت در مفصل شانه ‌می‌تواند باعث ورم، سفتی و درد در مفصل شانه شود. به دلیل اینکه شانه و گردن دارای اتصالات و ساختارهای مرتبط به هم هستند، درد ناشی از بورسیت شانه می‌تواند تا گردن ادامه یابد.

• آسیب روتاتور کاف:

روتاتور کاف از ماهیچه‌ ها و بافت‌های همبند اطراف شانه تشکیل شده‌است. این ساختارها به همکاری هم بازو را در حفره‌ی شانه نگه ‌می‌دارند. هنگا‌می‌که این ماهیچه‌ها و تاندون‌ها پاره ‌می‌شوند‌‌، به آن آسیب روتاتور کاف ‌می‌گویند. این نوع آسیب‌ها ممکن است در اثر صدمات ورزشی ایجاد شوند یا به مرور زمان در اثر سایش و پارگی‌های تکرارشونده تشکیل شوند. معمولا زمانی که این آسیب‌ها ایجاد شوند فرد در هنگام حرکت در شانه‌ها و گردن خود احساس درد می‌کند.

• سندرم گرفتگی شانه (Shoulder Impingement Syndrome):

این سندروم که با آسیب‌های روتاتور کاف مرتبط است به حالتی گفته می‌شود که در آن تاندون‌های ناحیه‌ی شانه در تماس با استخوان‌ آکرومیون فشرده می‌شوند. استخوان آکرومیون به استخوان برجسته‌ی شانه اشاره دارد. علت ارتباط این سندروم با آسیب روتاتور کاف این است که ماهیچه‌ها و تاندون‌های روتاتور کاف نیز در ناحیه‌ی زیر آکرومیال قرار دارند. این فشردگی در تاندون‌ها به دلیل حرکات مکرر سر به سمت بالا مانند حرکاتی که در ورزش‌های پرتابی یا شنا استفاده ‌می‌شود ایجاد می‌شود. از سایر دلایل ایجاد این آسیب‌ها می‌توان به آسیب فیزیکی، سقوط از ارتفاغ، ضعف عضلات شانه و ... اشاره کرد. همچنین هنگا‌می‌که کاف روتاتور متورم ‌می‌شود‌‌، مقدار فضای بین بافت نرم و استخوان آکرومیون را کاهش ‌می‌دهد‌‌. همین مسئله باعث اصطکاک بیشتر ‌می‌شود. در نتیجه یک چرخه‌ای از آسیب‌ها ایجاد می‌شود که هر آسیب منجر به آسیب دیگر می‌گردد.

• آسیب بافت نرم:

بافت نرم به ماهیچه‌ها‌‌، رباط‌ها‌‌، تاندون‌ها و فاسیا (fascia) (پوششی نازک در اطراف ماهیچه‌ها‌‌، اندام‌ها و بسیاری از ساختارهای دیگر) گفته می‌شود. این ساختارهای طبیعی قابل انعطاف ‌می‌توانند بصورت مستقیم یا غیرمستقیم در درد مربوط به استخوان‌ها و مفاصل دخیل باشند. وقتی گردن درد ایجاد می‌شود، ممکن است فرد متوجه شود که ماهیچه‌های شانه‌ها قدرت خود را از دست داده‌اند. این مسئله نیز‌‌ به نوبه‌ی خود‌‌ ‌می‌تواند منجر به گرفتگی دردناک شانه و یا ایجاد مشکلات ثانویه در تیغه‌ی شانه‌ی فرد یا کتف شود. در مقابل، اگر فرد در مفصل آکرومیوکلاویکولار شانه‌ی خود‌‌، که دقیقاً بالای قسمت بازوی فرد قرار دارد‌‌، احساس درد کند ممکن است این درد به ناحیه‌ی گردن نیز کشیده شود. در کنار انواع ضربه‌ها یا صدمه‌ها به گردن‌‌، آسیب شلاقی گردن (whiplash) نیز ممکن است منجر به کشیدگی رباط یا کشیدگی عضلات شود.

تشخیص درد گردن و شانه

هنگا‌می‌که فرد به پزشک مراجعه ‌می‌کند و از درد گردن و شانه شکایت دارد‌‌، باید انتظار یک معاینه‌ی فیزیکی شامل حرکت‌دادن گردن و شانه را داشته باشد تا پزشک بتواند علت درد را تشخیص داده و دامنه حرکتی گردن را اندازه‌گیری کند. سپس‌‌، ممکن است برای تشخیص بهتر نیاز به تصویربرداری باشد. این تصویربرداری‌ها شامل موارد زیر هستند:

• اشعه‌ ی ایکس: برای دیدن استخوان‌ها و مفاصل
• اسکن توموگرافی کامپیوتری (CT): برای بررسی استخوان و کانال نخاعی
• تصویربرداری ام آر آی (MRI): برای کمک به تشخیص فتق دیسک‌ ها یا فشار بر اعصاب
• الکترومیوگرافی (EMG) و مطالعات هدایت عصبی: برای شناسایی مشکلات عصبی
• انسداد انتخابی ریشه‌ی عصب: برای تعیین منبع مشکلات عصبی
• میلوگرام: برای دیدن کانال نخاعی و ریشه‌های عصبی
• آرتروگرام با تزریق رنگ: برای بررسی مفصل شانه
• آرتروسکوپی (یک روش جراحی با استفاده از دوربین): برای ارزیابی آسیب بافت نرم

درمان درد گردن و شانه

اکثر آسیب‌ های گردن و شانه‌‌، حداقل در ابتدا‌‌، بصورت غیرتهاجمی درمان ‌می‌ شوند. درمانهای رایج عبارتند از:

1. استراحت
2. استفاده از کمپرس یخ و یا گرما
3. تثبیت اندام با ابزاری مانند آتل یا بریس
4. داروهای ضد درد
5. تزریق کورتیکواستروئید
6. فیزیوتراپی

اگر این رویکردها موثر نباشند‌‌، ممکن است نیاز به جراحی داشته‌باشند. در موارد زیر احتمال جراحی بیشتر است:

1. درد مداوم که منجر به کاهش عملکرد ‌می‌شود
2. علائم عصبی در بازوها و پاها که بدتر ‌می‌شود
3. مشکل در راه‌رفتن یا حفظ تعادل
4. برخی از آسیب‌ها‌‌، از جمله پارگی روتاتور کاف‌‌، عموماً با روش غیرتهاجمی قابل درمان نیستند، بنابراین جراحی ممکن است یک توصیه اولیه باشد.

دلایل درد شدید در گردن و شانه هنگام تنفس عمیق

هنگام تنفس عمیق، چندین مشکل پزشکی می‌تواند باعث درد در گردن و شانه‌ها شود. این مشکلات معمولاً با علائم همراه هستند و می‌توانند نشانه‌ای از وضعیت‌های جدی‌تر باشند. برخی از علل شایع شامل:

• پلورزی (تورم دیواره داخلی ریه‌ها و حفره قفسه سینه): پلورزی باعث درد ناگهانی در قفسه سینه می‌شود که معمولاً هنگام سرفه یا تنفس عمیق شدت می‌یابد. سایر علائم شامل تب، سرفه و تنگی نفس است.
• پریکاردیت (التهاب کیسه احاطه‌کننده قلب): این وضعیت باعث درد ناگهانی در قفسه سینه و شانه‌ها، همراه با تب، ضعف و مشکلات تنفسی می‌شود. درد می‌تواند زمانی که فرد دراز می‌کشد یا نفس عمیق می‌کشد، تشدید یابد.

اگرچه پلورزی و پریکاردیت معمولاً فوریت پزشکی نیستند، اما هرگونه درد قفسه سینه یا مشکل تنفسی باید به‌سرعت بررسی و درمان شود تا علت دقیق آن مشخص گردد.