راههای طلایی تشخیص سرطان سینه

دکتر سید محمد رضا حکیمیان [ بورد جراحی و فلوشیپ جراحی سرطان ]آدرس وب سایت : www.drhakimian.com
آدرس مطب : اصفهان ، خیابان توحید میانی ، کوچه 23 تلفن مطب : 36294896 - 031

گاهی اوقات، تشخیص سرطان پستان پس از ظاهر شدن علائم و نشانههای آن، کشف میشود. اما بسیاری از زنان مبتلا به سرطان پستان هیچ گونه علائمی ندارند. به همین دلیل، غربالگری سرطان پستان بسیار مهم است. پزشکان اغلب از یک سری آزمایش های اضافی برای تشخیص سرطان پستان استفاده مینمایند. آنها ممکن است برخی از بیماران را به متخصصین پستان یا جراح ارجاع نمایند. البته این بدان معنا نیست که بیمار سرطان دارد یا نیاز به جراحی دارد، بلکه این پزشکان در زمینه تشخیص مشکلات پستان متخصص هستند.

از آزمایشهای مختلفی برای تشخیص سرطان پستان میتوان استفاده کرد. اگر پزشک در آزمایش غربالگری (ماموگرافی) نشانه ای از سرطان پستان پیدا کند یا علائمی داشته باشدی که میتواند به معنای سرطان سینه باشد، به آزمایشهای بیشتری نیاز دارید تا از وجود یا عدم وجود سرطان مطمئن شوید. توجه داشته باشید که انواع سرطان سینه، میتوانند علائم و نشانه های متفاوتی داشته باشند.
مهم‏ترین روش‏هایی که به فراوانی استفاده می‏شوند عبارتند از: ماموگرافی، سونوگرافی ، ام آر آی (MRI) و نمونه برداری (بیوپسی) که در ذیل به شرح مختصر هر یک می‏پردازیم.

ماموگرافی

در ماموگرافی از اشعه ایکس برای عکس‏برداری از ساختمان‏های داخل پستان استفاده می‏شود. این یک روش سریع و ساده است و باعث سهولت در تشخیص و نیز بهبود نتایج درمان بیماران به علت تشخیص زودرس بیماری شده است.
خطرات ناشی از برخورد اشعه ایکس با پستان در این روش بسیار ناچیز است و می‏توان آن را نادیده گرفت. در حقیقت میزان سود ناشی از تشخیص زودرس توسط این روش بسیار بیشتر از خطرات احتمالی آن است. حتی اگر یک زن از ۴۰ تا ۹۰ سالگی هر سال ماموگرافی انجام دهد، میزان اشعه دریافتی، بسیار ناچیز و کمتر از میزان لازم برای ایجاد سرطان پستان است.
در زنان سالم، ماموگرافی غربالگری به عنوان یک روش تشخیصی زودرس استفاده می‏شود. به این ترتیب که یک ماموگرافی پایه در سنین ۳۵ تا ۳۹ سالگی انجام شده و سپس از ۴۰ سالگی به بعد، سالانه ماموگرافی انجام می‏شود تا در صورت وجود توده سرطانی در پستان در مراحل اولیه بتوان آن را کشف کرد.
نکته مهمی که باید در نظر داشت این است که، انجام ماموگرافی در زنان کمتر از ۳۰ سال، به هیچ وجه ارزش تشخیصی ندارد و انجام آن به صلاح بیمار نیست. مگر در موارد نادر که جراح وجود ضایعه مشکوکی را در پستان تشخیص داده باشد.

سونوگرافی

در این روش به‏ جای اشعه ایکس، از امواج صوتی برای بررسی توده‏ های پستانی استفاده می‏شود. سونوگرافی معمولاً در مواردی انجام می‏شود که پزشک به هر دلیل، بررسی‏های بیشتری را صلاح بداند. مثلا در مواقعی که بافت پستان در بیمار سفت و متراکم باشد و یا سن بیمار کمتر از ۳۵ سال باشد. اما بیشترین کاربر سونوگرافی برای افتراق توده‏ های توپر از توده‏های حاوی مایع و کیست‏های پستان است. همچنین در تشخیص شبه توده‏ ها از توده ‏های واقعی که غیرطبیعی هستند نیز کمک می‏کند.
باید توجه داشت که، سونوگرافی به هیچ وجه جایگزین ماموگرافی به‏ عنوان یک روش غربالگری نیست، بلکه به‏ عنوان وسیله تشخیصی کمکی از آن استفاده می‏شود.

ام آر آی (MRI)

یک روش تصویربرداری بدون درد دیگرMRI است که معمولاً به کمک ماموگرافی و سونوگرافی آمده و می‏تواند توده‏ های مخفی پستان را شناسایی نماید و برای تشخیص ماهیت توده ‏های پستانی به‏کار می‏رود. کاربرد MRI شامل موارد زیر است:

• بررسی پستان در افرادی که دارای پروتز پستان هستند و معاینه پستان یا انجام ماموگرافی یا سونوگرافی در آن ها با مشکلاتی روبروست.
• بررسی پستان در افرادی که قبلاً تحت عمل جراحی پستان قرار گرفته‏اند. در این موارد انجام معاینات یا ماموگرافی دقت کم تری دارد.
• هرگونه شک تشخیصی که علی رغم انجام معاینه، ماموگرافی و سونوگرافی برطرف نشده باشد.
• در افرادی که بعد از درمان سرطان پستان، شک به عود وجود دارد ولی سایر روش‏های تشخیصی، کاربرد زیادی ندارد.
• بررسی معمول پستان در زنانی که عوامل خطر متعدد داشته و برای بروز بیماری جزء گروه پرخطر محسوب می‏شوند. مثلاً افرادی که طی بررسی‏های ژنتیکی، متوجه جهش‏های ژنی مسئول ایجاد سرطان پستان در آن ها شده ‏اند.

نمونه‏ برداری (بیوپسی)

در صورتی که نتایج معاینات و تصویربرداری ‏های پستان غیرطبیعی باشند، قدم بعدی نمونه‏برداری از توده جهت ارسال به آزمایشگاه و بررسی میکروسکوپی سلول‏های آن است. روش‏های مختلفی برای نمونه ‏برداری وجود دارد که عبارتند از:

1. نمونه ‏برداری با سوزن باریک
2. نمونه ‏برداری بافتی از طریق سوزن
3. نمونه‏ برداری به روش جراحی

تست های آزمایشگاهی برای تشخیص سرطان پستان

1. آزمایش ژنومیک پیشرفته: آزمایش ژنومیک، یک تومور را در سطح سلولی بررسی می کند تا تغییرات DNA در نتیجه رشد سرطان را جستجو کند. با شناسایی جهشی که در ژنوم سلول سرطانی رخ می دهد، بهتر می توانیم علت تومور و درمان مناسب را دریابیم.
2. انکوتایپ DX: آزمایش انکوتایپ DX (که آن را آزمایش ژن 21 نیز می نامند) تعیین می کند که آیا شیمی درمانی برای زنانی که در مراحل اولیه سرطان سینه هستند، مناسب است یا نه. همچنین، این تست آزمایشگاهی به ما کمک می کند تا احتمال عود بیماری را تشخیص دهیم. با این اطلاعات، بهتر می توان در مورد سرطان پستان تصمیمات آگاهانه تری گرفت.
3. ماماپرینت (Mammaprint) + بلوپرینت (Blueprint): تست های آزمایشگاهی ماماپرینت و بلوپرینت برای رمزگشایی ویژگی های خاص یک تومور سینه مورد استفاده قرار می گیرد تا کمک کند بتوانیم یک برنامه درمانی هدفمند را مختص نیازهای فردی هر بیمار تهیه نماییم. ماماپرینت برای تعیین خطر بازگشت سرطان بیمار استفاده می شود. بلوپرینت برای تعیین اینکه کدام یک از جهش های تومور نشانگر رفتار سرطان می باشد، کاربردی است. هنگام استفاده از ماماپرینت، بلوپرینت تومورها را به طور دقیق طبقه بندی کرده و تصویر واضح تری از استراتژی درمان به ما ارائه می دهد.

تشخیص سرطان متاستاتیک

اگر سرطان پستان متاستاتیک ایجاد شود، ممکن است علائمی داشته باشد یا هیچ علامتی نداشته باشد. برخی اوقات این نشانه ها پزشک را به سمت انجام آزمایش هایی برای یافتن سرطان پستان متاستاتیک هدایت می کند. اگر تشخیص داده شود که یک بیمار مبتلا به سرطان پستان موضعی پیشرفته است، آزمایش بیماری متاستاتیک نیز ممکن است انجام شود. رادیولوژی مداخله ای ممکن است از انرژی الکتریکی برای بیماران مبتلا به سرطان پستان با متاستاز کبد، سیستم سونوگرافی اندوبرونشیال (EBUS) برای متاستاز به ریه ها یا کیفوپلاستی برای متاستاز استخوان استفاده شود.

شیمی درمانی در مبتلایان به سرطان پستان به سه گروه تقسیم می شود :
1. بیمارانی که سرطان پستان دارند و جراحی شده اند و سایر اعضای بدن آن ها سالم است.
2. بیمارانی که در بررسی های اولیه، گسترش بیماری به دیگر اعضای بدن آن ها دیده نمی شود ولی به علت بزرگ بودن توده و یا درگیری وسیع غدد لنفی زیر بغل یا موارد خاص دیگر ابتدا شیمی درمانی می شوند و پس از آن تحت جراحی قرار می گیرند.
3. در مواردی که بیماری به اعضای دیگر بدن مانند کبد، ریه، استخوان و... سرایت کرده است. در این گروه روش اصلی درمان شامل شیمی درمانی و یا هورمون درمانی است.