سندرم مفصل ساکروایلیاک

دکتر سلمان فلاح [ متخصص طب فیزیکی و توانبخشی ]آدرس وب سایت : www.drsalmanfallah.ir
آدرس مطب : اصفهان ، خیابان حکیم نظامی ، خیابان شریعتی غربی ، نبش کوچه 16 ، جنب مسجد امام حسن عسکری ، طبقه اول تلفن مطب : 91011414 - 031

در نیمه اول قرن بیستم، سندرم مفصل ساکروایلیاک (SI) شایع‌ترین تشخیص برای کمردرد بود.هر گونه درد در ناحیه کمر، باسن یا پای مجاور معمولا به عنوان سندرم مفصل SI شناخته می‌شود. با این حال امروزه، درد مفصل SI اغلب نادیده گرفته می‌شود.بسیاری از پزشکان آن را به عنوان یک جنبه مهم از سندرم‌های مفصلی شدید در نظر نمی‌گیرند.بسیاری هنوز تمایلی به این باور ندارند که مفصلی که حرکت بسیار کمی دارد می‌تواند باعث کمردرد شود.

آناتومی مفصل ساکروایلیاک

دو مفصل ساکروایلیاک (SI) در لگن شما وجود دارد که استخوان دنبالچه ساکروم و ایلئوم (استخوان بزرگ لگن) را به هم متصل می‌کند.مفاصل SI ستون فقرات شما را به لگن و در نتیجه به کل نیمه پایینی اسکلت متصل می‌کنند.مانند هر مفصل دیگری، غضروف مفصلی در دو طرف سطوح مفصل SI وجود دارد.اما بر خلاف بسیاری از مفاصل دیگر، دو نوع غضروف مختلف مفاصل SI را می‌پوشانند. سطوح مفصلی دارای سطوح هیالین (شیشه‌ای، صاف) و فیبروم غضروفی (اسفنجی) هستند که روی یکدیگر ساییده می‌شوند.مفاصل همچنین دارای برجستگی‌های بزرگ و فرورفتگی‌هایی در سطح هستند که مانند یک پازل در کنار هم قرار می‌گیرند.

مفاصل SI نیز منحصر به فرد هستند، اما برای حرکت زیاد طراحی نشده‌اند.با افزایش سن افراد، سفت شدن مفصل SI اتفاقی معمول است.مفصل SI در طول تحمل وزن و خم شدن به جلو فقط حدود دو تا چهار میلی متر حرکت می‌کند.این مقدار کمی حرکت که در مفصل رخ می‌دهد به عنوان یک نوع حرکت سر خوردن شناخته می‌شود.به دلیل حرکت کم و پیچیدگی، تعیین هرگونه حرکت مفصل SI در طول معاینه فیزیکی دشوار است.

مفاصل SI مفاصل ویسکوالاستیک هستند، به این معنی که حرکت اصلی ناشی از کشش است.این حرکت کاملا متفاوت از حرکت لولای زانو یا حرکت توپ و کاسه مفصل ران است.عملکرد اصلی مفاصل SI این است که از طریق کشش در جهات مختلف، جذب ضربه برای ستون فقرات را فراهم کنند.همچنین، مفاصل SI ممکن است یک مکانیسم خود قفل شونده را ارائه دهند که به شما در راه رفتن کمک می‌کند.وقتی وزن را از یک پا به پای دیگر منتقل می‌کنید، مفاصل از یک طرف قفل می‌شوند.

علل سندرم مفصل ساکروایلیاک

1. بسیاری از مشکلات می‌تواند منجر به آرتریت دژنراتیو مفاصل SI شود.تشخیص علت ساییدگی و پارگی مفاصل اغلب دشوار است.یکی از شایع‌ترین علل مشکلات در مفصل SI، تروما است. تروما می‌تواند ناشی از افتادن مستقیم روی باسن، تصادف با وسیله نقلیه موتوری یا حتی ضربه‌ای به پهلوی لگن باشد.
2. در نتیجه تروما باعث ایجاد نیرویی می‌شود که می‌تواند رباط‌های اطراف مفصل را تحت فشار قرار دهد.پارگی این رباط‌ها می‌تواند باعث حرکت اضافی در مفصل شود.حرکت بیش از حد می‌تواند در نهایت منجر به ساییدگی مفصل و درد ناشی از آرتریت دژنراتیو شود.
3. ناهنجاری استخوان خاجی می‌تواند باعث درد شود.استخوان خاجی مجموعه بسیار خاصی از مهره‌ها است.هنگامی که بدن شما در رحم مادر رشد می‌کند، چندین مهره با هم ترکیب شده و استخوان خاجی را تشکیل می‌دهند.
4. در برخی افراد، استخوان‌های تشکیل‌دهنده استخوان خاجی هرگز به هم جوش نمی‌خورند.در این وضعیت، دو یا چند مهره به جای جوش خوردن با هم، جدا می‌مانند.این وضعیت عجیبی را ایجاد می‌کند که مفصل SI را ناقص کرده و یک مفصل کاذب رخ می‌دهد (همچنین به عنوان سندرم انتقالی شناخته می‌شود).پس از آن، می‌توان این ناهنجاری را با اشعه ایکس مشاهده کردو افرادی که این سندرم را دارند به نظر می‌رسد مشکلات بیشتری با مفاصل SI خود دارند.آن‌ها همچنین کمردردی را احساس می‌کنند که به نظر می‌رسد از آن ناحیه می‌آید.
5. به دلیل زایمان، زنان در معرض خطر ابتلا به مشکلات مفصل SI در آینده هستند.در دوران بارداری، زن هورمون‌های خاصی ترشح می‌کند.این هورمون‌ها به بافت‌های همبند بدن اجازه می‌دهند تا آرام شوند.آرامش لازم است تا لگن زن بتواند آنقدر کشیده شود که امکان خروج نوزاد در طول زایمان فراهم شود.این کشش منجر به تغییراتی در مفاصل SI می‌شود که آن‌ها را متحرک می‌کند (بیش از حد متحرک).
6. در دوران بارداری، مفاصل SI می‌توانند هم به دلیل تأثیرات هورمون‌هایی که آنها را شل می‌کنند و هم از استرس حمل نوزاد در حال رشد در لگن، ناراحتی ایجاد کنند.هر چه تعداد حاملگی‌های یک زن بیشتر باشد، احتمال مشکلات مفصل SI بیشتر می‌شود.

علائم سندرم مفصل ساکروایلیاک

تشخیص علائم سندرم مفصل SI اغلب از سایر انواع کمردرد دشوار است.در بیشتر موارد، یک الگوی گیج‌کننده از درد کمر و لگن وجود دارد که از یکدیگر تقلید می‌کنند.در نهایت، این امر تشخیص سندرم مفصل SI را بسیار دشوار می‌کند.شایع‌ترین علائم این سندرم عبارتند از:

• کمر درد
• درد باسن
• درد ران
• مشکل در نشستن طولانی مدت در یک مکان به دلیل درد

تشخیص سندرم مفصل ساکروایلیاک

معمولا تشخیص با گرفتن شرح حال کامل و معاینه فیزیکی آغاز می‌شود.معاینه بالینی شما ممکن است شامل تست‌های ارتوپدی زیر باشد.این آزمایشات ارتوپدی درگیری مفاصل SI را مشخص می‌کند.اگر در طول این آزمایشات احساس درد می‌کنید، به طور کلی نشان می‌دهد که مفاصل SI می‌توانند مشکل ساز باشند.

تست حواس پرتی

پزشک به مفاصل SI فشار می‌آورد. پزشکان سعی می‌کنند آن‌ها را کمی از هم جدا کنند.

تست فشرده سازی

به دو طرف مفصل فشار می‌آورند.درد ممکن است نشان دهنده درگیری مفصل SI باشد.

تست Gaenslen

پزشک شما را روی یک میز قرار می‌دهد در حالی که هر دو پا را به سمت سینه بالا آورده‌اید.پس از آن، باید به سمت لبه میز حرکت کنید تا یک باسن بالای لبه باشد.پای غیر تکیه‌گاه روی لبه می‌افتد و پای تکیه‌گاه خم می‌شود.در این وضعیت، مشکلات مفصل SI به دلیل استرس وارده به مفصل مشخص می‌شود.

تست پاتریک

پاشنه یک پا روی زانوی مقابل به صورت ضربدری قرار می‌گیرد و پزشک زانوی بالایی را به پایین فشار می‌دهد تا تحرک و درد لگن را آزمایش کند.

آزمایشات تصویربرداری

پزشک ممکن است برای تعیین ناهنجاری‌های مفصل آزمایشات تصویربرداری را توصیه کند.اشعه ایکس و سی تی اسکن می‌تواند جزئیات بیشتری را در مورد سطوح مفصل و استخوان اطراف نشان دهد. علاوه بر این، MRI استخوان برای تعیین التهاب مفاصل مفید است.یک مفصل SI ملتهب معمولا به صورت یک نقطه داغ در استخوان لگن ظاهر می‌شود.

درمان سندرم مفصل ساکروایلیاک

انتخاب درمان به سفت یا شل بودن مفصل SI بستگی دارد.یک مفصل سفت یا قفل بهترین پاسخ را به حرکت می‌دهد.موبیلیزاسیون نوعی کشش مفاصل است که به بهبود حرکت مفاصل کمک می‌کند.پزشک از مجموعی از تکنیک‌های عملی برای درمان مشکل استفاده می‌کند.این تکنیک‌ها شامل تمرینات خاصی است که به بهبود تحرک مفصل SI کمک می‌کند.

برای شرایطی مانند آرتریت یا آسیب‌های لیگامان SI، زمانی که مفصل بیش از حد شل می‌شود، باید درمان‌های تثبیت‌کننده را برای نگه داشتن مفصل در تراز صحیح انتخاب کرد.تمرینات تثبیت‌کننده شامل وضعیت بدنی و تمرین عضلانی است.

فیزیوتراپی

بیماران معمولا درمان فیزیوتراپی را برای مشکلات مفصل SI دریافت می‌کنند.یک برنامه توانبخشی جامع به آرام کردن درد و التهاب، بهبود تحرک و قدرت کمک می‌کند و به شما کمک می‌کند تا فعالیت‌های روزانه خود را با سهولت و توانایی بیشتر انجام دهید.

کمربند ساکروایلیاک

متخصصان یک کمربند ساکروایلیاک برای کمک به تثبیت مفصل شل و دردناک SI تجویز می‌کنند. کمربند دور باسن می‌پیچد تا مفاصل SI را به هم فشار دهد و نگه دارد.این از لگن و مفاصل SI پشتیبانی و حمایت می‌کند.

تزریق در مفصل SI

همچنین ممکن است پزشک تزریق فلوروسکوپی را به مفصل توصیه کند.در طی این آزمایش، پزشک یک بی‌حس‌کننده موضعی یا کورتیکواستروئید به مفصل تزریق می‌کند.پزشک قبل از تزریق دارو از فلوروسکوپ استفاده می‌کند تا مطمئن شود که سوزن واقعا در مفصل است. مفاصل SI نسبتا عمیق در قسمت بالایی باسن قرار دارند.یک عضله ضخیم این مفاصل SI را می‌پوشاند.

قرار دادن سوزن در مفصل بدون راهنمایی دشوار است.پزشک از دوربین تلویزیونی مخصوصی استفاده می‌کند که با استفاده از اشعه ایکس محل دقیق قرارگیری سوزن را روی صفحه نمایش ببیند و از قرار گرفتن آن در موقعیت دقیق خود مطمئن شود.این دستگاه به فلوروسکوپ معروف است.